Katalog

Nakkaş Osman'ın yapıtı Yavuz minyaturu (ustte) Bu mınyatur şehnamecı Seyyıd Lokman el Asun'nin 12 sultan portresı ıçeren 'Kıyafet Ellnsaniye Fı Şemaıl ElOsmanıye" adlı kıtabında yer alır 1517lerde yapılmış olan ve şu sıralar Londra'da satışa çıkarılacak tablo (solda), tablonun ılk sahibı ve ıçınde bır başka Yavuz gravürünün yer aldığı ünlu "Vitae" adlı kıtabın Paolo Gıovı'nin bır gravurü (altta) \ t Yavuz Selım, 1515 yılında Iran'la Çaldın'da yaptığı savaştan gdlıbıyctlc dönerken, zlerce sanatt,! aılcyı dc bcraberınde Istanl'a getırmiitı Ancak lran sanatının, çızcrının ve gıysılerının tablomu/a yansıma > ülması, bu kı.şının Şah Ismail > Imadığı açıkça ortaya koyuyor lablonun sağındakı kı>ı, olsa olsa Ridave Savaşı'nın mağhıbu, Memluk Sullanı ıınanbay'dı. Nıtckım, memluk sanatı, çızerı ve gıysılen resımde ağır basıyordu. Toınbay'ın yenılgısını yıllarca dılıne dolayan Lmluk hayranı Avrupalılardan bır oryanıst ressamın bu kompozisyonu yapmış ol ısı clbette doğaldır Dünyanın bu alandakı bu numdrah otorıı ve Turk meslektaşlaı ının da saygısını ka^mış olan Dr Jıılian Raby, bu tablo hakıda, "Osmailı SuKanı Selim'in, Memluk Sultanı Tomanbay'ı yenilgiye ugralmasını anımsalmak amacıyla yapılmış bir resiın..." dıyor Tabloyu kım yapmiitı9 Neden ımzdldmamıştı? Bu sorular henuz kdranhku, bır an ıçın bu soruları bu yana bırakıp, pozıtıi bılmın veıılerıne yenıden kulak verelım. Hedley dıyor kı. "Resim Gentile Bellini ya da Giovanni Mansuelti'nin yalı^maları gorunumune bcn7er stil ve konu oluşııınıında olup 16. yu/yılın başlarında yapılmı^lır..." Bır ba^ka SOILI da >u "Acaba res.sam bu iki sultanı gordu mu? MIT ikisini bir araya getirip pot verdirterek mi yaplı?" Konuştuğumuz uzmanlar, her ıkı soruyu da olumsuz olarak şöyle yanıtlıyorlar "Bir kere Sultan Selim ile Tomanbay hiçbir /aman karşılaşmadılar ki, rcssaın onları bir araya getirip poz verdirmiş olsun... 1517'lerin Avrupası'nda vaşayan bir İlalyan ressamın, hayranlık duydugu Tomanbay'ın trajik sonunu yansıtmak için Selim'in onunde onıı birinci plana çıkardıgı vc bu iki dev sultanı hayalen dahi olsa bir araya gelirmeyi uygun gordıığıı anla^dıyor. Oryantalist ressamlar Avrupa'ya goturdukleri giysilerden yararlanarak, ayrıca bu kişilcn gorup tanıyanlann anlatımlarından, yerel sanatçılann minyaturlerinden, daha once yapılmakla birlikte bugun kaybolmuş bazı tablo ve gravurlerden esinlenerck çe^itli portreler yapmıijlardır. Tablonun bır ba^ka onemli noktası da. yapılışı itibarıyla Yavuz Sullan Selim'in ya>umına yakııı bir tarihte resmedildiğı içın fazla abartmalar bulunmayan cnder bir portre ulusudur..." D 17