Katalog

'Bartın Pazarı'na kadıniar hâkim Zonguldak ilimizin Bartın ilçesinin önemli özelliklerinden biri de "Kadıniar Pazarı". Sakin bir ortamda hem de hiç kazıklanmadan köylü kadınların kendi ürettikleri malları alabilirsiniz burada. Bu arada pazarcı kadınların yanındaki genç kızlara da dikkat edin. Çünkü onlar da gelin adayı. Bartın Pazan'nda bır kız satıcı llerde yıne bu pazarda, bır anne ve bır satıcı olarak boy gösterecek 'Kadıniar Pazan'nda sadece satış yapılmıyor. Civar kuylerden ınsanlar uzun sohbetlere de glriyorlar Irfan Unutmaz aradeniz; yeşılin bınbir tonunu sahilden tepelere doğru tırmandırırken, ufkunda Söz gelışı yaşlı bir nınenın onunde öyle bir kabak duruyor ki, şaşırmamak elde değıl sürekli sısleri barındıran denızimız... Ve bu denizin kıyısındaki bir ilimizin denizBelkı bır metre uzunluğunda Pazarın her yönüyle kadınlardan kurulmuş olması ayrı bır den uzak ilçesi... Zonguldak ilimizin Bartın ılçesınden söz ettiğimizi anlamışsınızcanhlık getırıyor Sakın bır cıvıltı dolaşıyor ortahkta Çünkü satıcı kadıniar bıldığımıı padır sanırı/. Bartın denız kıyısında değil, ama geçmışte kendi adını taşıyan deresi ?arcılar gıbı çığhk çığlığa bağırmıyorlar, normal seslerıyle konuşuyorlar Itış kakış pazarsayesinde bir iç liman görevi yapıyordu, yüklerini boşaltmak isteyen mavnalara. Günumuzde lık etmeden, mal almadığınızda arkadan böylenılmeden, yapıyorsunuz alışverışını?ı ıç liman nitelığıni tamamen yitirmiş Bartın. Ama geçmişinden gelen ekonomı merkezi olKadın pazarının ılgınç ve dolaylı sayılabılecek bır başka yönu de var Eğer ılk kez gelıma özelliğıni bugün de koruyor. Rum tacirlerin geçmişte Bartın'a sağladıkları ekonomık yorsanız hemen fark edemıyorsunuz bunu. Hemen her satıcı kadın, yanında çocuklarıyla canhlık, Rumların terkı dıyar etmesınden sonra pek eski canlılığına erişememiş, ama gene beraber bulunuyor, çoğunlukla kızlarıyla. Bakıyorsunuz ana ve nıne yaşındakı satıcı malı de çevre köylerden gelen kadıniar tarfından sürdürülmeye çalışılıyor. Bütün çevre köylersatıyor, tartıyor, parasını sayıyor, ama yanında bır ıkı genç kız da öylece durup duruyor deki kadıniar haftada ıkı gün, salıcuma, Bartın'a gelip yalnızca kendi üretmiş oldukları Nasıl ve ne zaman başladığı belli olmayan bır gelenek bu aslında Karadenız'de bu çeşıt sebze, rnevye ve çıçekleri bu pazarda satışa çıkanyorlar. Tavuklarını, horozlarını ve örgelenekierın olduğu yöreler var Evlenme çağına gelmış genç kızların değışık bır yöniemle deklerinı getirenler de var Oldukça geniş bir sahaya yayılmış olan pazarın, kendileri için durumunun duyurulması şeklınde açıklanabılır bu gelenek tşte '"Barttn Kadıniar Pazan ' n d a " , anneler nıneler bır taraftan alış verış ederlerken dığer yandan evlılık çağı gelmış ekonomik önemini anlamış olan Bartınlılar, bu iş için özel bir yer ayırdıktan başka, bir hölümünün de ustunü kapatmışlar. Kışın ya genç kızlarına bır koca bulmaya çabalıyorğıştan etkilenmesın diye. Bu halıyle Istanbul'lar da ve dığer büyuk kentlerde bildiğımız semt pazarlarından çok farkh. Belkı de tek. Çok Şöyle yuruyor bu yontem, kızı gören bır şaşıracaksınız, ama her şeyden önce bu pabaşka kadın, bıldığı tarıdığı bır erkekle evzarda "esnaflık" yok. Bu hemencecık anlalenmesinı sağlıyor. Bazen de yalnızca damat ünumuzde yalnızca bir folklonk olgu glbi görunen "Bartm PazarT'nın geçmışi tahmin edlşılmıyor. lenden çokdaha eskllere gitmektedlr. Kaynakolarak ilk kez Homeros'un "ilyada"adlı desadayı doğrudan cyleme geçerek oııce kıza, tanında yer almif olan Bartın ve içlnden geçen Bartın Deresi clvarındakl ilk yerleşmeler, Dolaştıkça konuşmalara kulak kabarttıksonra anasına durıımu açıverıyor Oldukça Hitıt öncesine, 1.6.1200'lere kadar uzanmaktadır. Bu tarlhlerde yöre Ilkln Friglerln sonraça yavaş yavaş fark ediyorsunuz. Çünkü sademokrat bır yöntem Pakat bu çe^ıt bır e\ları da Kimmerlerin eline geçmlf tir İ.ö. 6. yüzyıldan baslayarak bölgeye Batı Anadolu'daki Lydiatılan mallar çoğunlukla kadınların kendi lıhk daha çok Bartın köylerı için geçerli. Yılılar yerleştller Amaçlan Karadenlz'ln kuzeylndeki limanlardan gemlyle gelen malların bosaltılaüıettiklen şeyler. Yanı sermaye ile emek aynı ne de Baıtınlılaı, "saklambav o>nar gibi kaça bileceği tlcarl kolonıler kurmaktı Bunlann an önemlisl de Bartın'ın bir iskelesi durumundakl Amastkışıde toplanmış. Boyle olunca pazarda alış Roçe" pek laraflaı ıleğılleı "Bi/im hııralaris veya gunumuzdeki adıyla Amasra idl Sonraları Perslerln Anadolu'yu ellerine geçirlp Lydia dev•vcrış yapmak ıçın uygulanan özel yöntemı rın evliliklerinde herkes birbirini gorerek alır" letine son vermelerlyle bu koloniler bağımsız birer ekonomik birım olarak yasamlarını surdurdubılmenı? gerek. Alıcıların da satıcıların da dıyorlar. "Bunlar atalardan kalmış gvlenfkler. Eskl Yunan efsane ve kaynaklarında adı geçen Bartın ve deresinln antlk çağlardaki ısmınin hemen tamarm kadın olduğundan bu yönler. Surııp gidi>or. Kadıniar pa/arından başParthenium ve Parthenius olduğu billnlr. i.ö. 70 yılında Roma, I S. 395'te ise Bızans egemenllğitcmin fazla yabancısı sayılmamanız gerek. ka bir de bayram gunlerinde genç kı/lar bir ne geçen Bartın ve yöresi eskıden beri surduregeldiğl tlcari etkinliğini bu dönemde de devam Uzun uzun konuşmalar ve sohbetlerden ibaselin uzeıinde di/ilirler, delikanlılar da karettlrerek bir merkez durumuna gelmiftir. Daha sonra 11. yy.'da yaklaşık Iki yuzyıl Selçuklu egerct bu yöntem. Butun kadıniar, alıcılar da şılurına geçer ve kim kimi begendi>se ohumenllğinde kalan yöre, önce Çandaroğullarının sonra Otmanlıların eline geçmiş, Yıldınm'ın Tlsatıcılar da bırbırlerını tanıyorlar. rune maniler dizerek anlaşırlar." mur'a yenilmesiyle (1402), bölgeyl latandlyar Beyliği almış ve 1461 yılında tekrar Fatlh tarafından Her şey öyle ıyı ayarlanmış kı, kimse kaOsmanlı topraklarına katılmıstır. Bartın'da hilft Orduyerl islmll bir semt, Fatlh'ln konakladığı alan zıklanmadığı gibi zarar da etmiyor. Yörenın öyle anlaşılıyor ki, "Bartın Kadıniar Paolarak anılır. biı özellıği olarak birçok sebzeyi tanımakta zarı" değışık özgürlüklerın tadıldığı bır yer güçlük çekiyorsunuz pazarı dolaşırken. kadıniar için. D K Homeros'tan günümüze bir 'Pazar'm öyküsü G