Katalog

Ahlat'ın irfan Unutmaz/VAN ğer ö/el bir ilginiz yoksa, genişçe bir Turkiye haritasına baktığınızda Ahlat'ı kolay kolay bulmaruzın imkânı yok. Ama üzülmeyin, bu sözcük çoğu kişide bir seyler çağrıştıracağından, herkes gibi siz de bu kez iyi bir sözlüğe bakabilirsiniz. Evet, sonunda buldunuz Ahlat'ın ne olduğunu; bir tür "yabani armut". Fakat ne yazık ki yıne olmadı! Çünkü Ahlat, Van Gölü'nün kıyısında, küçuk bir ılçe. Geçmişte oldukça önemli bir yeri olması gerekiyor. Tarihi açıdan, ilçe ve çevresi öylesine yoğun bir biçimde eski eserlerlc dolu ki, rahatlıkla güneyin önemli merkezlerinden biriyle yarışabilir. llçeye henüz varmadan az buçuk işittiğim tarıhi yönü ile ahlat armudunu kafamda bırleştırıp kendi kendime oyalanırken, ilçenin adının yazılı olduğu tabelayı da geride bırakık. Oldukça ağacı bol bir yer. Doğuda, ağaçık bir arazı parçasına rastlamak güç oldu>undan, Ahlat bana neredeyse büyücek bir coru gibi geldi. Muhteşem Selçuklu mezarlarının burnu dibinde evl Kuşku yok ki Selçuklular mağaralarda yaşamıyorlardı! Nitekim Van gölünün kıyısında, Ahlat ilç burun buruna yaşayan anıt mezarlar, bizden yüzyıllar önce Anadolu'da 'çağ atlanmış' olabi lat'tan olaniar, 'Hastane aşagjya yapılsın, daha uygundur, dUzlüktür.' diyor; Yukandan olanlarsa. bunu kabul etmiyor: 'Hayır yukarı yapılsın.' diyorlar ve uzun siire anlaşamıyorlar. Sonunda her iki taraf da anlaşamıyacagını anlayınca oturup tek tek, yetkili kuruluşa dilekçe yazıyoriar, 'Biz hastane falan ıstemeyiz!' diye. Ama devlet bizimkilcri dinlemedi ve iki Ahlat'ın arasındaki tepenin birine inşaata başladı. Ne diyecegimi şasırmış vaziyette. Huseyln Alkaya'nın anlattıklannı dinlerken, Ahlat'ın ünlü Selçuklu kUmbetleri de görünmeye başladı. İlçenin değişik yerlerinde 15 kadar tarihi Selçuklu kümbetı var. Bunlar her ne kadar kendi kaderlerine terk edilmiş de olsalar, çoğu oldukça iyi durumda ve görünüşe göre Selçuklular bizden yüzlerce sene önce "Çağı atlamışlar". Çünkü Doğu'da kolaylıkla fark edilebilir kı, bizler şimdi Hitiüer'le Urartular arasında bir yerdeyiz. Nedeni de henüz mağarada yaşayanlarımızın sayılarının hiç de az olmadığı. Kuşku yok ki, Selçuklular mağarada yaşamıyorlardı! Eski Kale'nin bulunduğu "Harabeşehir" denılen yere yöneliyoruz ve önümüzdeki derince vadide, karşımıza küçük bir dere çıkıyor. Vadinin kenarlan delik delik kuş yuvaları gibi "mağara evler". Ve ıçınde insanlar yaşıyor. Ustelık de bölge inanılamayacak kadar turistik bir yer. Yanımdakilere, "Aman çok ilginç, gidip konuşakm," der demez, "Olmaz," diyorlar: "Kızariar!" Dereye doğru yöneliyoruz bu kez ve daha ilginç bir görüntü beliriveriyor: Derede çamaşır yıkayan kadınlar. E Aracımız ilçenin tam ortasından geçen youn " Ç a r ş ı " dedikleri kısmında durdu. Ahathlar'ın anlattığına göre, burası "Aşagı Uılat" denılen kısımmış ve yine karayoluIUII bir kılometre yukansında yer aüyormuş. Eskl Kale'nin mlunduğu Harabeşehir"e öneldiğlmizde, numözdeki vadinin enarlarında, mağara vleri görüyoruz. nadolu'da bu aşağıyukarı aynmı çok olığu ıçın, üzerinde pek durmuyor, ilçenin ılü eserlerini görmek istediğimi belirorum " F a k a t , " diyor, çevremdekılerden biri, tu kadar acele etme nasıl olsa bir gunde gene/sin!" 'Yapmayın, o kadar çok m u ? " 'Elbette..." 'Olsun," deyip gelmek isteyen birkaç kile birlikte, başlıyoruz yürümeye. Ancak umduğumuzdan daha uzun ve dik olduıdan, bu kez merak edip soruyorum: 'tlçenız nıçın böyle ayrı, diğerleri sonraı mı gelme?" 'Havır yalnızca geçimsizlik." 'Nedcn acaba?" Geçimsizlik işte, 12 Eylıil'den önce, tutjmuz partiler bile aynydı, hep çatışma •du. Eskiden beri bu aynlıgımız surer gi(ieçenlerde ilçeye bir hastane yaptıracak:vlet. Tabll bbe sordular, 'Nereye yaptın?' 'Neresını uygun bulursunuz?' diye. mkilcr hemen lopladiyorlar. A$agı Ah Anıatta, Harabeşehır ın yer aldığı derın vadinin dibinde, mauara evlerin iki kuçuk sakıni. "Harabeşehır" vadısının dıbındekı derede, mafiara evlerin biraz ötesinde, yün yıkayan Ahlatlı kadınlar. • Meydanlık Mezras