Katalog

H AFTAN I N KON UĞU Yarım asırdır 20 kez Türkiye'ye gelen İngiliz turist rehberi Paul Gotch: 'İlk gelişimiz bisikletle* Bir yıllık eşini bisikletinin arkasına alıp uzun bir Avrupa turundan sonra 1939'da Türkiye'ye gelen Gotch, o günlerin "çiçeği burnunda" Ankara Radyosu'nun röportaj yaptığı ilk yabancı turist idi... oo, şimdi bile tngiltere'de Tür kiye'yi tanıyanlar fazla değildir Ama benim için Türkiye, biı romans ülkesiydi. AtatÜrk'le il< gili bir kitap okumuş ve çok etkilenmiştim, Ayrıca Atatürk yeni ölmüştü. Sanınm gelişimde bu da önemli bir etken oldu." Bu haftaki konuğumuz Mr. Paul Gotch, 1939'da ilk kez Türkiye'ye bu duygular içinde gelmiş. Bir yıllık eşini arkasına takıp bisiklete atlamışlar ve Belçika'dan başlattıklan, FransaltalyaYugoslavyaArnavutlukKıbns turunu, Mersin'den girdikleri Türkiye'de noktaJamışlar Mersın'de tanıştıklan bir genç "Bu bisikletle TorosJar aşılmaz" demiş. Onun üzerine atlayıp trene, Ankara'ya gelmişler. BİI Türkün konuğu olarak beş hafta kadar kalmışlar: Tarih ve arkeoloji merakbsı ve klasik eğitim görmüş bir insan olduğum için belki de, Tarsus ve Kleopatra olayı beni büyüledi. Sonra trende yol boyunca gördüklerimiz ve Türk halkı da çok etkiledi bizi. tngiltere'deki evimizi kiraya vermiştik ve her hafta bize oradan gönderilen iki poundla sürdürüyorduk gezimizi. Yani biz, Türklerin gördüğü en yoksul lngilizler'dik. Belki de onun için bize kucaklarını açtılar. Gotch çiftinin, ilk geldikleri bir ulkede ilk izlenimleri bunlar. Bir de yaşadıkları bir ikilem var o güne ilişkin anılarının arasında: O günkü İngiliz sefirinin oğlu, sınıf arkadaşımdı ve biz hem halkla hem de sefir oğluyla beraber olmuştuk. Ama şunu söylemeliyim ki paranız olmazsa sefir oğlunun yanında uzun süre kalamazsınız... Paul Gotch'un bu sözlerini, neşeyle attığı kahkaha izliyor. Bugün belki o kadar önemli olmayabilir; ama o yıllarda, Ankara'da bir turist, çiçegi burnunda Ankara Radyosu için, çok ilginç ve önemli. Kendisını çağırıp bir röportaj isteğinde bulunmuşlar. Röportajı da Nezih Manyaf adında bir görevli yapmış. Ankara Radyosunun verdiği sekiz lira ücret öylesine makbule geçmiş öylesine hızır gibi yetişmiş ki... Türkiye'ye son gelişinde de Ankara Radyosu'nda konuşma yapıp izlenimlerini anlatmış. Bu kez de 2 bin 200 lira vermişler. • O zaman neler anlatmıştımz? O zaman da bugün de Türkleri ne kadar sevdiğımı ve bu sevginin her gelişimde daha da armgını anlattım. İlk gclişimdcn sonra, lngiltere'ye dönuşumde ilginç bir şey oldu: Beni BBC'den çağırıp izlenimlerimi anlattırdılar. Konuşmamda Nezih Manyas'tan söz ettim. Konuşma bitince, telefondan istendiğimi söylediler. Ahizeyi aldım ki, karşımdaki sesin sahibi, Nezih Manyas... Nasıl sevindim bilemezsiniz! • "ilk gelişim", "Son gelişim" fif Y Uzun yıllar edebiyat öğretmenliği ve arkeoloji dalında öğretim üyeliği yapan Paul Gotch, bir süre de İngiliz Kültür Derneği'nde çalışmış, Türkiye âşığı bir İngiliz aydını. Emekliliğinden sonra da merkezi Londra'da bulunan "Art Treasures Special Travellers Club" adlı kuruluşta turist rehberi olarak görev alan Gotch, genellikle Ortadoğu ülkelerine ve özellikle Türkiye'ye yapılan önemli turistik gezilerde rehberlik yapıyor. Paul Gotch, evli ve dört çocuk babası. diyorsunuz, kaç kez geldiniz Türkiye'ye? 6