Katalog

Ida bır grup dofla korumacı açlık grevı yapıyor Kaplumbağaları kurtarmak ıçın (Fotograi ORAL GÛNENÇ) Bır grup ınsan da doflanın uıuumı r a ı u , , ı y u , ou«ı o« uit. , g | I ,ı,.> ,v,,, , u ıuW, P L U M B A Ğ A L A R nnın yaşamasını istiyor; ama hiç 'amak istiyor musunuz?" diye sormuyor! Bu arada, yatınmcı şirketin sahibı Osman Kavala da, ortaya ilginç bır görüş attı: "Biz kaplumbagalarla beraber yaşamak Is" tiyoruz." Nedense herkes kaplumbağaların yaşamasını istiyor; ama hiç kimse de kaplumbağalara, "Bizimle beraber yaşamak istiyor musunuz?" diye sormuyor! Şimdi, 'Dalyan kumsalına iki bin yataklı turistik tesis kurulursa ne olur' sorusunun yanıtını, bilım adamları verecek. Bu konuda, Remzi Geldiay, "Yavrular, yumurtadan çıkınca daha guçlu olan ışık kaynağına, yani otele yonelirler ve denizi bulamazlar" dedi. Dalyan, Muğla'nın Köyceğız ılçesine bağlı bir köy. Köyceğiz, Fethıye ve Marmaris'ın arasında göl kıyısında ve yıllar boyu turizmden nasibini alamamış bir yöre. Köyceğız Gölü, bır kanal ve sonra sazlıklardan oluşan bir delta ile Akdeniz'e ulaşıyor. Çevresi ormanlarla kaplı. Yörede sıcak su kaplıcaları var. Antik kent Kaunos'un kalıntıları da burada. Deltanın Akdeniz'e açıldığı dar boğazın bir yanı tuzlu su, öte yanı tatlı su. Kaplumbağalardan başka, yine soylan tükenen mavi yengeçler, suyılanları ve hatta foklar da burada yaşıyor. Yöre, yüzden fazla türde su kuşunu barındırıyor. Kurulan dalyanlarda balık uretimi yapılıyor. öyle bir ekosistem var ki, dünyada bir eşi yok. Köyceğiz'in bir başka özellıği, yıllar boyu, kapatılan CHP'nin kalesi olmast. llçede son yıllara kadar İsmet lnönu'nün heykelı dikiliymiş. Bu yUzden de sağ ıktidarlar dönemınde yöreye yatırım yapılmamış. CHP ıktidara gelince, 1977'de dönemin Turizm Bakanı Alev Coşkun Köyceğız'ı turızm yatırım bölgesi kapsamına almış. Almış ama yine bir tek çivı çakılamamış. Köyceğız'e yatırım yapmak ANAP iktıdarına nasip olmuş. Şimdi, Köyceğiz yöresini gösteren harita Uzerinde turizm yatınmlarını belirleyen "leke"ler var. lztuzu'na 2 bin yatak, Dalyanağzı'na 550 yatak, Dalyan'a 750 yatak, Sultaniye'ye 1.500 yatak, Kuçük Karaağaç'a 600 yatak, Köyceğiz'e 400 yatak gibi. Bu "leke"ler, yörenın en güzel yerlerine kondurulmuş. Hıçbır araştırma yapılmadan. Ve Köyceğızliler, Dalyanblar, Sultanıyelıler, Karaağaçlılar, "Bize turizm lazım, çevre gtt J T U R İ S T İ K O L M A Y A N Ö Y K Ü S Ü zelligl değil" diyorlar. Marmarisliler, Fethiyeliler, Bodrumlular gibi zengin olmak istiyorlar. Haklılar da. Aslında çevrenin korunmasından yana olanlar da haklı. Çünkü onlar da, "Turizm vatınmı yapalım, ama çevreye en az zarar verecek yeri seçelim" diyorlar. Denizi bulamayan yavrular... Uzun yıllar Dalyan kıyısından kaplumbağaları izlemiş bir bılim adamı var: Prof. Dr. Remzi Geldiay. Geldıay'ın anlattıklarına göre, kaplumbağalar bır kere ürkek hayvanlar. Soylan tükenen "caretta caret(a"lar aslında bizim kıyılarımızda yaşamıyor. Güney Amerika kıyılarında yaşayan bu hayvanlar Atlas Okyanusunu aşıp Akdeniz'e yumuıtlamaya geliyor. Caretta caretta turünün, Akdenız'de kalan son büyük üreme bölgesi de Dalyan kumsalı. Çünkü son yıllara kadar bu bölgeye insanoğlu girmemışti. Ana kaplumbağa, güneş kattıktan sonra kumsala çıkıyor. Ama yumurtalarını bırakmıyor, çevreyı kontrol ediyor ve tekrar denıze dönüyor. Yumurtalarını bırakacak en güvenlı yeri bulduğunu hissettiği zaman, kıyıdan 2025 metre içerde, kumsalda 50 santım dennliğinde bır çukur açıyor ve yumurtalarını bırakıyor. Sonra, çukuru kapatıp üzerinde gezıniyor ki, orada bir yuva olduğu anlaşılmasın... Yumurtlama mevsimi mayıstan temmuza kadar sürüyor. Sıcak kumun altındaki yumurtalardan 57 gün sonra yavrular çıkıyor. Yavrulann yarıdan azı kumun üstüne ulaşabiliyor. Gece karanlığında yumurtadan çıkan yavrular, denizden parlayan ışığa doğru yönelip suya ulaşıyor. Denize ulaşamayanlar da güneş doğunca kuşlara yem oluyor. Ana kaplumbağanın bıraktığı yüz yumurtadan, doğal denge içinde, denize ulaşıp yaşayabilen yavru sayısı üç beş tane. Al işte Dalyan Tlırizm hareketi henüz kendini göstermeden Dalyan köyünün ne hale geldiğini görmek bıle yeterli. GölUn denize açıldığı dar kanal kıyısında kurulmuş bu şirin köye girenleri, köy meydanının tam orlasında yapılmakta olan beş kath PTT binası karşılıyor. Bır bıçak gıbı saplanmış. Dalyan'da geçen yıl onarılıp yeniden hızmete konan PTT binası var; ama bu yeni bina aynı zamanda mısafırhane olacak. PTT Genel Müdurü, terasta sabah kahvaltısını yaparken bır tarafta Akdeniz'ı, öte tarafta Köyceğiz Gölü'nü seyredecek. Sazlıklarla kaplı kıyı şeridine beton dökulüp yol yapılmış. Kıyıyı daha da betonlamak için, şırın köy evlerı yıkılmakta. Kanalızasyon olmadığı için foseptık çukurları leş gibi. Dalyanlıların denize girdiği lztuzu mevkii artık Dalyanlılara yasak, çünkü turistik otel inşaatı var. Neyse; kaplumbağalar öldü, yaşasın turizm! D uzerınde Kanalın bır yanı beton, yanl köy taratı (ustte) Ja) (Fotoöraflar ORAL GÛNENÇ)