Katalog

S A 6 L I K Erdal Atabek Erkekte yaş dönümü var mı? Yaşlı erkekte, kadın yaş dönümü olan menopoza paralel bir yaş dönümü, yani andropoz pek belirgin değildir. Erkeğin kadını dölleme yeteneği yaşlılıkta da sürer. Yalnız yaşlılıkta bazı işlevler azalır. aşlı adam değışik bır sııçla yargılanmaktadır 84 ya<.ındakı adaına yöneltılen suç genç bır kadıııa sılılız (frengı) aşı Lımaktır Savcı, adamın bılerck cınsel ılışkıd bulunmak yoluyla genç kadına sıfilız ge> vtrdığını ılerı sürerek dava açmıştır Yaşlı adamın yargıta söyledıklerı şunlardır "Bende sifıli/ \oklur. Ama suçlandıgım eylcııı oyle hoşuma gıttı kı, suçu kabul edıyorum." Olay lngıltere'de geçmıştır. önemlı bır tıp dergısı olan New England Journal of Medıcın'de yayımlanmıştı Yaşlı erkeklerın cınsel gücü üzerınde konuşmak kendı aralarında bılc hoş şakalaşmaların nedenıdır Ne kı, yaşlanan ınsanın cınsellıkle ılgılenmesını "yaşına uymayan bır azma" olarak kabul eden toplumumuz erkekler ıçın de kadınlar ıçın de mutsuz bır yaşlanmayı "uygun" görmektedır Cınsellık, âşık olmak, sevdalanmak "genclerın ışı"dır, bunu onlara bırakmak gerekır "Genç bılse, yaşlı yapabılse" sözü kapalı yolla da olsa, cınsellığı de kapsamaktadır Oysa, bılımsel araştırmalar gerçeğın böyle olmadığını ortaya koymaktadır Kadın yaş dönümü olan "menopoz"a paralel bır erkek yaş dönümü "andropoz", çok belirgin değildir Erkeğin kadını dölleme yeteneği yaşlılıkta da surer Yaşlılıkla bırlıkte erkekte azalan işlevler, eınsel ıstek "lıbıdo", penısın dıkleşme sıklığı "ereksıyon" ve penısın dık kalma suresıdır, "ejakülasyonun erkenleşmesı " Menopoz, kadmda da cınsel ısteğın (lıbıdo) bıtışı değildir Ancak, kadmda da cınsel ıstek (lıbıdo) azalabılır, vagınadakı kuruluk da cınsel eyleme pek yardımcı değildir Yaşlı erkekte olsun, yaşlı kadında olsun cınsel ışlevlerın azalmasında fızyolojık etkenlerden daha önemlı olan gene psıkolojik etkenlerdır Kışının toplumdan gelen yargıların etkısıyle olsun, kendı koşullanmasıyla olsun, davra Gençlerden beklediklerimiz, beklemediklerimiz Kendımızden küçük olana saygı duymak, bır genç ınsana, bır çocuğa, kışılığıne duyulması gereken güvenı verecektır "Sana hayret ediyorum, hâlâ çocuk glbisin, bu yaşa geldın, artık ne yapman gerektiğln Y değer yargılarının etkısiyle bu konuları aklına bıle getırmemeye alışnıış çevrenın, artık "yaşlılık ve cınsellık" olayına yenı bır açıdan bakmaya alışması gerekır "Erkek yaş dönümü"ne belırlı bır yaş sınırı koymak >anlış olur Böyle bır dönüşüm, da ha önce geçırılen hayatın mutluluğu, mutsuz luğu ıle de ılgılıdır Mutlu ve duzenlı cınsellıkle gevmış bır hayat, sonrakı yılları da kolaylaştırır tçkı duşkünlüğü, sıgara, duzenlı uyumama gıbı davranışlar yaşlanmayı da, yaşlılık cınsellığını de olumsuz etkıler Şeker hastalığı (dıyabetes mellıtus), hıpertansıyon, arterıoskleroz gıbı hastalıkiar da olumsuz etkıler yapar. Şışmanhk da, yaşlılığı tumuyle olumsuz etkıledığı gıbı, cınsellığı de olumsuz etkıler Yaşlılıkta beslenmenın bu açıdan önemıne de değınmek gerekır Yaşlılıkta beslenmenın önemlı ılkelerını bılmek gerekıyor • Beslenme, şışmanlatmadan gereklı besınlerı vermelıdır • Alınan yağ mıktarı azaltılmalı, bıtkısel yağlar yeğlenmelıdır • Alınan hayvansal besınlerın mıktarı da azaltılmalıdır • Hayvansal besın türlerı olarak etler yerıne, süt ve süt ürünlerı olan beyazpeynır, yoğurt yeğlenmelıdır • Sebze ve meyveler daha çok alınmalıdır • Unlu ve şekerlı besınler azaltılmalıdır • Yemek araları uzatılmamalı, yemeklerde az besın alınmalıdır Kuşkusuz, yaşlı erkeklerde de eksılen vıtamınler, eksılen hormonlar "yerıne konarak" tamamlanabılır Ancak, bılınmesı gereken en önemlı gerçeğın, yaşlı ınsanın erkek olsun, kadın olsun, hayatın ıçınden çekılmemesı, uretkenlığının azalmaması, ışe yarama duygusunun yıtırılmemesı olduğu, böyle suren bır yaşamın cınsel aktıvıteyı de, mutluluk duygusunu da canlı tutacağıdır D bilmen gerekir. Kendi kararını kendın vermelisln." "Kuzum, sen ne zaman kendi başına karar verecek duruma geldin. Daha hayatmı kazanmıyorsun, dogrusu hayatı da dediğim olacak' tavrın da ne oluyor?" Aynı gence, büyuklerı tarafından, eşdeğer durumlarda bıle takınılan bu çelışkılı tutum, gençlerın en çok yakındığı konulardan bınsı Bu "çıfte standart" yalnız kız ve erkek çocuklarımıza karşı değıl, aynı çocuğumuza karşı değışık zamanlarda takınılan bır tavır Boylece, gencın büyüklere karşı tutumunda da değışık duygular, değışık duşunceler gelışıyor Buyuklerın tutumlarında belırli bır tutarlılık goremeyen genç, bır sure sonra, her şeyı kendı açısından dağerlendırmekte haklılık kazanıyor. Bu kez de başka yakınmalar başlıyor pek bilmiyorsun. Bu Benım nışlan öylesıne baskı altına alınmıştır kı, cınsel konularda duygulanma, hareketlenme şöyIe dursun, düşünmesı bıle yanlış sayılmakta dır Buna, uzun yıllar sürmüş evlılıklerdekı uyarı yokluğu da eklenırse, durumun nasıl bır anlayışsızlık çıkmazına ıtıldığı daha ıyı anlaşılır Belırtılerı sılık olmakla bırlıkte "erkeğin yaş dönümu"ndede genel bır ısteksızlık, yaşama sevıncının azalması, hıçbır şeyden zevk almama, daha önce ılgı duyduğu konulara ılgı duy mama, yorgunluk, bukınlık gıbı durumlar ortaya çıkar Butün bunlara yol açacak bedensel önemlı bır rahatsızlık bulunmaz, durum bır ölçude yaşlılığın getırdığı "depressıf hal" sayılır Yaşlı ınsanın yuzu gülmez, her şeyı ters karşılama eğılımı baskındır, her konu onun mut suzluğunu belırtmek ıçın bır araç olur, çevre sını yorar, üzer, bıktırır Butun bu belırtılerı "cınsel mutsuzluk" konusuna bağlamak yanlış olursa da, loplumun ' N e desek aldırdığı yok. Kendi bildiğinl yapmaktan blr turliı vazgeçmiyor. Daha hayatı bildiği Ne olacak boyle bilmem." yok, ekmek elden, su gölden. İlkyazda gözlerin kızarması, sulanması • aa Gözlerde kızarma, sufanma, yanma ıle kendını gosteren bır hastalık da ilkyazda daha sık gorulmeye başlanır Halk arasında "goz nezlesı" dıye bılınen bu hastalık kımı zaman çok ılerlemeden durur, duzelır Ama, kımı zaman da ılerler, gozler kıpkırmızı olur, sulanır, yanar, kışının sağlığını bozan bır hastalık durumunu alır Tıp dılınde KONJONKTIVIT dedığımız bu hastalığın ilkyazda daha sık gorulmesının bır nedenı de, allerjık etkenlerle olabılmesı allergenlerın de bazılarının ilkyazda çoğalmasıdır Goz toparının gorunen yuzunu orten, gözkapaklarının da ıcını kaplayan konjonktıvanın yangılı hastalığı olan "konjonktıvıt", çok çeşıtlı etkenlerle olur ' En sık gorulen bıçımı çeşıtlı bakterılerle olanıdır Vırusler de konjonktıvıte yol açarlar, kızamık da, su çıçeğınde gorulenlerı boyledır Rıketsıyalar, parazıtler de konjonktıvıt nedenı olabılırler "Allerjık konjonktıvıf'ler, allerjı yapan Tiedenlere bağlı olarak gorulurler Burada allergenın ne, ya da neler olduğunu saptamak onemlıdır Fızıksel ve kımyasal maddeler de konjonktıvıte yol açabılırler Kullanılan sabunlar, spreyler, makyaj malzemelerı, tutun dumanı, ıs gıbı çeşıtlı etkenler, konjonKtıvıt nedenı olabılırler Ozellıkle kadınların konjonktıvıtlerınde bu tur maddelerın akla gelmesı gerekır Butun bunların dışında nedenı bılınmeyen konjonktıvıtler de vardır Gözlerin kızarmasına, sulanmasına, şışmesıne, goz kapağının duşuk gorunmesıne yol açan, doğal olarak görmeyı engelleyen bu hastalık, hafıfe alınmamalıdır Gozdekı yangının ılerlemesı, basıt gıbı görunen bu hastalığın cıddı sonuçlara yol açabılmesı erkenden sağaltımın yapılmasını zorunlu kılar Gozun korunması, uygun antıbakterıyel a antıallerjık preparatların kullanılması, nedenlere uygun bır sağaltımın goz hastalığı uzmanı hekımlercc yapılması hem hastalığı gıderecek hem de yınelemesını önleyecektır P Bu davranışın temel nedenı, çocuklarımıza, gençlerımıze "saygı göstermek" gereğını duymamamızdır Buyükkuçük ılışkısını dıle getıren ozdeyışımız de bu anlamda yanlıştır. "Buyuğe saygı, kuçuğe sevgı" olan bu ozdeyışımız, şu gerçeğı gözardı etmekte, bu da yanlış olmaktadır Sevgı de, saygı da herkesın hakkıdır. Kendımızden kuçuk olana saygı duymak, pek bılmedığımız bır duygu turudur Oysa, saygı duymak, bır genç ınsana, bır çocuğa, kışılığıne duyulması gereken guvenı verecektır Bu nedenle de, "saygısız sevgı", tutarlılığı olmayan, onu gelıştırmeyen, bır yerden sonra onu sıkan duygusal bır davranıştır Kuşkusuz "sevgısız saygı" da, ınsan ılışkısınde, ıçtenlıkle duyulmayan bır tavır olmaktan oteye gıdemez önemlı olan, gence de yaşlıya da, kuçuğe de, buyuğe de bılınçlı sevgıyı, bılınçlı saygıyı verebılmek, bunu görmeyı de hak etmektır D 22