Katalog

S A 6 L I Kl Erdal Atabek Bende guatr var mı? Guatr, tiroit bezinin yayın olarak büyümesidir. Nedenlerinden birisinin iyot eksikliği olduğu guatr hastalığına ülkemizde Rize, Gümüşhane, Çanakkale, Konya, Bolu, Bursa, Samsun, Eskişehir ve İzmir illerimizde sıkça rastlanıyor. Tiroit hormonunun aşırı salgılanmasıyla birlikte olan "hipertiroidi"de hastalığın zayıfladığı görUlür. Bu arada iştah da açılmıştır. Metabolizmanın hızlanması kilo kaybına yol açar. Ancak, bazı hastalarda iştah öylesine açılır ki, zayıflama yerine kilo alma durumu doğar. Tremor, ellerin titremesidir. Bazen öyle aşırı titreme olabilir ki, hastalar bundan rahatsız olurlar. Genel olarak hipertiroidide görülen tremor, ince bir titremedir, ellerin gerilmesiyle daha belirginleşir. Taşikardi, kalp vurum sayısının normalin UstUne çıkmasıdır. Hastalar tarafından "çarpıntı" olarak algılanır. Ayrıca, ellerde sıcaklık ve terleme belirgindir. Bazı kaslarda güç kaybı bulunur. Erkeklerde cinsel güçsüzlük (impotans) ve ginekomasti (memenin büyümesi) görülebilir. Kadınlarda âdet görme bozukluklarına rastlanır. Hipertiroidi, sinirlilik durumlarıyla karışabilir.Buna dikkat edilmesi gerekir. Hipertiroidinin çeşitli tiplerinin ayrılması hekimlerin incelemeleriyle sağlanır. Laboratuvar bulguları arasında; tiroksin (T4) ve tironin (T3) düzeylerinin artışı önem taşır. Yapılan testlerin bir bölümü, tiroit bezinin çahşmasını ölçer, bir bölümü de tiroit bezi hastalığını saptamaya yöneliktir. Sebzeler rehberi oynun ön tarafında bir şişlik olduğu zaman akla ilk gelen budur: "Bende guatr var mı?" Yanıt genellikle olumludur: Evet. Sizde guatr var. Tiroit bezinin yaygın büyümesine "guatr" denir. Ancak tiroit bezinin büyümesiyle, aşın çalışmasını birbirinden ayırmamız gerekir. Bunlar, ayrı ayrı hastalıklardır, sağaltımları da ayrıdır. Guatr dediğimiz bezin büyümesi bazı bölgelerimizde sık olarak görUlür. Nedenlerinden birisi olan iyot eksikliği, iyotlu tuz kullanılmasıyla kolayca düzelir. Prof.Dr. trfan Urgancıoglu'nun araştırmaları, ülkemizde Rize, Gümüşhane, Çanakkale, Konya, Bolu, Bursa, Samsun, Eskişehir, Izmir'de "guatr" olaylannın daha çok bulunduğunu göstermiştir. Sulardaki ve besinlerdeki "iyot" azhğına bağh olarak tiroit bezi büyür. Bu olayda, tiroit bezinin çalışması normaldir, aşırı hormon B salgılaması görülmez. Oysa, "hipertiroidi" dediğimiz hastalıkta, tiroit bezinin salgıladığı tiroit hormonları artmıştır. Bu da, kendine özgü belirtilerle ortaya çıkar. Aslında tiroit bezi, insanın doğuşundan beri çok önemli rolleri olan bir hormon bezidir. Çocukluk dönemindc, çocuğun büyümesini (diğer önemli bir hormon olan büyüme hormonuyla birlikte) sağlarken, bir yandan da zihinsel işlevin iyi olmasını düzenler. Çocuklarda gülme azlığı, çevreyle ilişki eksikliği ya da başka değişiklikler görülürse, tiroit bezinin işlevini iyi yapmaması olasıhğı da düşünülmelidir. Yetişkinlerde ise, tiroit bezi beden metabolizmasını düzenler, şekerli maddelerin, kolesterolün metabolizmasını ayarlar. "Hipertiroidi", yani tiroit bezinin aşın hormon salgılaması, bazı belirtilerle kendini gösterir. Üç belirti çok önemlidir: Kilo kaybı, tremor, taşikardi. Yeşil salatayı sevmek Yeşil salatayı severiz. Manavdan soframıza uzanan, her yemeğin yanına yakışan bu özel "salata" gerçekten de sevgimize değer. Kalorisi düşük, minerallerden zengin, vitamın değerleri yüksek bir sebzedir. Çocuklardan yaşlılara kadar her yaş dönemi için yararlı. • Zayıflama diyetlerinde rahatça yenebilir. Sıvı yağların eklenmesi kalorisini, limon, mineral ve vitaminleri arttırır. Kalorisi, 100 gramı için sadece 17. Protein 1.4 mg, yağ 0.2 mg., karbonhidrat 2.2 mg. / Mineral değerleri şöyle: Sodyum 10 mg., potasyum 194 mg., kalsiyum 23 mg, fosfor 31 mg., magnezyum 11 mg., demir 0.7 mg., fluor 0.03 mg. Vitamin değerleri: A vitamini 150 Ü., E vitamini 0.4 mg., B, vitamini 0.06 mg., B2 vitamini 0.08 mg. Niasin 0.4 mg., C vitamini 10 mg. Görülüyor ki "yeşil salata" sadece sofralarımızın süsü değil, zengin değerleriyle her zaman yenmeye değer bir besindir. Keşke, sadece yemek zamanlarında değil, yemeklerin djşında da yemeğe alışsak. Keşke, çerezler yerine yeşil salata ikram etmeye alışsak. Keşke, çocuklarımız abur cubur yerine yeşil salata yeseler. Çiğ yendıği için çok iyi yıkanması gerektığını unutmayalım. Çok hırpalanmadan doğranması, olabilirse yaprak biçiminde yenmesi daha iyi. Besin değerlerine göre ucuz sayılmalıdır. Yeşil salatayı severiz. Daha çok sevmemize değer. D • Sağaltım yöntemlerl Hipertiroidinin sağaltımı, tiroit bezinin aşırı çalışmasının azaltılması amacına yöneliktir. Bu amaçla yapılan sağaltım tıbbi sağaltım, cerrahi sağaltım, radyoaktif iyot sağaltımı, beta bloker sağaltımı olarak dört yöntemi kapsar. Tıbbi sağaltım; bu amaçla kullanılan ilaçların düzenli uygulanmasıyla yapılır. Bu ilaçlar ağız yoluyla kullanılır. Cerrahi sağaltım; tiroit bezinin bir bölümünü çıkartarak aşırı hormon salgılanmasını normal düzeye indirmek amacıyla yapılır. Eğer guatr büyükse, yakın dokulara baskı yapıyorsa, ya da içersinde .soğuk bir nodül (yumrucuk) varsa yeğlenir. Hipertiroidi sağaltımında hangi yöntemin kullanılmasının daha doğru olduğuna hekimler karar verirler ve bu yöntemlerin seçilmesinde belirli ölçüleri kullanırlar. Romatizmalar kıpırdarken Güz mevsiminde kıpırdayan hastalıklardan biri de "romatizmal hastalıklar"dır. Yaz aylarının yükselen ısısında rahat duran eklemler, ısı ' değişikliklerini algılayan bir barometre gibi, içten içe ağrımaya başlarlar. İlk günler yavaş gelen ağrılar, giderek şiddetini arttırır. Hasta, yeni bir romatizma dönemiyle karşı karşıya oldugunu anlamakta gecikmez. Parmaklar, el bilekleri, omuzlar, ayak bilekleri, dizler, kalçalar ağrımaya başladığı zaman hemen önlem almakta büyük yarar vardır. Çünkü, kendiliğinden geçer diye beklemek yanlıştır, genel olarak geçmez, tersine hastalığın ilerlemesine yol açılmış olur. Yapılacak iş, ağrılı dönemin başlangtcında etkin bir sağaltıma başlamaktır. Üşütmemeye dikkat etmek, günlük ısı farklanndan korunmak, ıslanmaktan sakınmak, eklemleri sıcak tutmak, boğaz yangısı, bademcik yangısı, diş çürükleri ve yangıları gibi romatizmal hastalıkları harekete geçiren etkenlere karşı önlem almak gereklidir. Romatizmal hastalığın harekete geçtiği kanısına varılır varılmaz gerekli ilaç sağaltımına zaman kaybetmeden başlamak doğrudur. ilaç sağaltımı, ara sıra ilaç almak biçiminde değil, sistemli, düzenli, yeterli dozda ilaç ahnmasıyla yapılmalıdır. C vitamini desteğinin de önemli rolü unutulmamalı, alınan C vitamini miktarı arttırılmalıdtr. D • Bilinmesi gereken Tiroit bezi hastalıklarında bilinmesi gerekenler, nedeni bilinemeyen kilo kaybı, aşırı acıkma, sinirlilik, ellerde titreme, çarpıntı gibi belirtilerde tiroit hormonunun aşırı salgılanmasının rolü olabileceğidir. Bu durumda bir hekime görünmek, tiroit beziyle ilgili bir bozukluğun olup olmadığının araştırılmasını sağlamak gereklidir. Tiroit bezinin büyümesi olan "guatr"da hormon salgılanmasımn normal olup olmadığı da araştınlmalıdır. Tiroit bezi hastalıklarının sağaltımı başarıyla yapılmaktadır. Yeter ki, zamanında durum anlaşılsın ve sağaltıma başlanabilsin. D