Katalog

tzmit Balıkçılar DerneğtBaşkam Mehmet Kıyar'm anlatuklanna göre, tzmitli balıkçılann yeniekmek kapısı "yosun hasadı"... 60sandal, baükçıltğı bınkmıs, denizden yosun toplama işinde... Izmitli balıkçılar, bu isten günde 810 bin lira katanıyorlar (Fotoğraf: AHMETKURT) Kirliliğiıı nimeti Japonya'ya ihraç edilen ve "40 çeşit sanayide" kullanıldığı söylenen "gracilaria"larımız, tamahkârlık yüzünden tükenirse, tzmit Körfezi'nin kirliliği bile yetmeyecek yosunlarımızı kurtarmaya... AHMET KURT • hmlt Gazetelerde okumuşsunuzdur defalarca, "Çevre kirliliği tzmit Körfezi'ni giin geçtikçe yok edlyor..." Evet, bildik bir haberdir bu. Aralık ayının son günlerınde de Turkiye Çevre Koruma veYeşillendirmeKurumu'nca düzenlenen"Denizlerin Kurtarılması" konulu sempozyumda söz alan Kocaeli Valisi thsan Dede de, körfezin kirlilik durumu hakkındaki son bilgileri şöyle sıralamıştı: "İzmit Körfezi'ni 27 sanayi kuruluşu kirletmektedir; bunlartn en basında da SEKA gelmektedir. İGSAŞ'ın da körfeze hiçbir aük vermemesi halinde yiizde 70 oranında kirlilik azalacaktır..." Işte son durumu, İzmit Körfezi'nin "acı gerçeklerini" böyle dile getiriyordu Kocaeli Valisi thsan Dede.. Ama bu acı gerçeklerin bir de olumlu sonucu var; hani, "Her kötülügiin bir iyi tarafı vardır" şeklinde 'iyimser' bir deyişimizin belirlediği gibi... İzmit Körfezi'nde, "kirlilik" nedeniyle oluşan "alg'Mer yani yosunlar, şimdi önemli ihraç ürünlerimiz arasında... Bilimsel adı "Gracilaria" olan bu kırmızımtırak yosunların ekonomik önemi oldukça büyük... Gıda sanayiinde, şekerleme ve ekmekçilik endüstrisinde, puding, krema ve jel yapımında kullanılıyor. Peynirlere stabilizör, mayonezlere ve salatalara 'çeşni verici' olarak katılabiliyor. Amerika ve Avusturya'daki en büyük kullanım alanı et ve balık endüstrisinde, özellikle konserve ürünlerinde, madeni ambalajın bozucu etkisine ve sarsıntıya karşı UrUnlerin kaplanmasında, marmelat ve reçellerin "helmelendirilmesinde" şarap, bira ve likörlerin berraklaştırılmasında yaygın bir kullanım alanı var. İzmit Körfezimizjn kırmızımtrak yaşamından elde edilen maddelerin kullanım alanları bu kadar da değil. EmUlsiyon stabilizörü, deri kremi ve losyonlara önemli bir bileşim maddesi olarak girdiği gibi, fotoğraf, kâğıt ve tekstil endüstrisinde de kullanılıyor. Teknik amaçlarla kullanım miktarı ise gıda ve buna bağlı sanayi kollarındakine oranla daha düşük.. "Gracilaria" türleri, ayrıca zengin protein, vitamin ve mineral içeriğinden, özellikle Uzakdoğu'da besleyici gıda olarak kullanılıyor. Bu amaçla örneğin Tayvan'da 300 hektarlık alanlarda gracilaria cinsinin "kültürü" yapılıyoı, özel olarak yetiştiriliyor. Yaklaşık yüz kadar türü olan "gracilaria" cinsi yosunumuz, zemini kumlu denizlerde arzı endam ediyor. Akdeniz'de ve diğer denizlerde yaşayan gracilariaların boyları, 20 santimden 4 metreye kadar değişiyor. Diğer su yosunu türlerinden oldukça farklı olan bu algler, denizin 1 ile 6 metre derinliğinde yaşıyor. Oluşturdukları üreme hüçreleri de hareketli değil; döllenmeleri, ancak suyun hareketi sayesinde oluyor. Denizden çıkarıldığında, rengi karakteristik bir koyu pembe ya da parlak kırmızı oluyor. Şimdi biz, İzmit Körfezi'ne ve bizim "gracilana"larımıza dönelim.. Daha önceleri Izmir Körfezi'nde oluşan kırmızı yosunlar tükenince, yosun ihracatıyla ilgilenenlerin aklına, tzmit gelmiş... Kirlilikse kirlilik; burada da yosunlarımızı bulur ihraç ederiz demişler... Gerçekten, kirlilikten yeteri kadar nasibini alan İzmit Körfezi'nde de "gracilaria" oldukça bolmuş... lzmir'de kurulu Onder Baysoy'a ait "Baysoy Gıda Ürünleri" firması da yosun işine lzmir'den sonra lzmit'te de girmiş. Şimdi tzmit Körfezi'nin yosunlarını işleterek ihraç ediyor.. tzmit Balıkçılar Derneği Başkanı Mehmet Kıyar, konuyla ilgili olarak şu bilgiyi vermekte: "Daha önce yas yosunun kilosunu 10 liradan alan firma, bunu şimdi 3540 liraya çıkarttı. Oldukça iyi gelir getiren yosun, adela yagma ediliyor. Ankara'ya gittik. Tarım ve Ormancılık Bakanlığı'nın konuya el atmasını istedlk. Bu işten devletin kazanmasını istiyorduk, ama ilgi gosterilmedi." Balıkçılar Derneği'ne kayıtlı 60 sandal, balıkçılığı bırakıp bu işle uğraşmaya başlamış. Denizden yosun toplama işinde, günde yaklaşık 150 kişi çalışıyor. Günlük 810 bin liraya denizden yosun toplayan tzmitliler, yerii bir iş bulma umuduyla hayatlarından memnunlar. tskelede temizleme ve yükleme işlerinde çalışanlar ise, günde 45 bin Iira kazanabiliyorlar. tzmit'te günde 2,54 ton arası yaş yosun toplanabiliyor. Havalar kötü gittiği günlerde bu miktar da düşüyor. TUBİTAK'ın hazırladığı bir raporda kırmızı yosunun yetişmesi ve üretilmesi konusunda şöyle deniliyor: "Bitkiden kesilniiş veya kopanlnuş parçalann tekrar suya atılması ile çogalması mumkündur. Bu bitkiler, nisan ayında gelişmeye başlarlar. Haziran ayında hasat edilebilecek duruma gelirler. Belli bir alandan toplaııan urun stogunun tuketilmcmcsi açısından, hasadın 10 gunde bir yapılması halinde, bitki, kendisini yenileme zamanını bulmakladır. Bu bakımdan urunun devamlı tuketfmi sakıncalıdır. Bu cins, 10 derecenin altındaki sıcaklıklarda bttyiiyemedigi için, aralık ve mart ayları arasında gelişmeyi durdurur." TUBİTAK'ın raporunda, aralık ve mart ayları arasında, "gracilaria"ların gelişmelerini durdurdukları açıkça belirtiliyor ve "kirlilik nimeti" yosunlara bu dönemler arasında dokunmamak gerektiği ortada... Ama tzmit Körfezf ndeki "yosun hasadı" aralık ayında da devam ediyordu... tzmit Balıkçılar Derneği Başkanı Mehmet Kıyar'ın dile getirdiği gibi, devletin bu yeni "ekmek kapısı" ile yakından ilgilenmesi gerekiyor... Yoksa "kirliliğin yarattığı bu avantajın" da pek faydasını göremeyeceğiz... İzmit Valisi thsan Dede'nin, "40 çeşit, sanayide" kullanıldığını ve Japonya'ya ihraç edildiğini belirttiği "gracilaria"larımız, bu kez tamahkârlık yüzünden tükenecek... Ve tzmit Körfezi'nin kirliliği bile yetmeyecek "gracilaria"larımızın tükenmemesine... D