Katalog

ykusuzluk giderek artan oranda mr Tinsanların çektiği önemli bir • / sıkıntı oluyor. Yutaga yatıp da M I sağa sola dönüp uyumaya çalı^y şan, uyuyamadığı için daha da sıkılan insan ne yapsın? Nasıl çözüm bulsun? "Evet, benim derditn bu. Aslında böyle degildim. Yatar yatmaz uyurdum. Son zamanlarda uykularım bozuldu. Bir tiirlii uyuyamıyorum. Uyku ilacı alsam diye diişünüyorum, sonra hep ilaçla uyumak gerekir dlye aklıma geliyor, ondan da vazgeçiyorum. Bana ne önerirsiniz?" Size uyku ilacı önermem. Uyku ilaçları çok gerektiğinde düşünülmelidir. Olabildiğince az ahnmalıdır. Olabildiğince kısa alınmalıdır. Uyku bozukluklarının düzelmesinde uyku ilaçları en son önlem olarak düşünülmelidir. Elbette, çeşitli önlemler var. Ama, öncelikle şunu söylemek istiyorum: Yatakta uykunuz kaçarsa dönüp durmayın. Yataktan kalkın. Sizi gevşetecek bazı şeyler yapın. Rahatlatacak bir kitap okuyun. Ilık bir şey için, örneğin süt. Gevşediğiniz duygusunu alınca yatağa girin. Uyuyamazsam diye akhnıza takmayın. Gene kalkabileceğinizi düşünün. Kendinizi rahat bırakın. Kendimizi rahat bırakmak sandığımızdan daha önemlidir, bazen de sandığımızdan daha güçtür. "Uykularım neden bozuldu?" Uyku bozukluğunun birçok nedeni var. Ama yeni başlamış uyku bozukluklarının çoğunda, kişinin "aklını kurcalayan bir sorun" vardır. Bu, iş hayatıyla ilgili olabilir, eşle ilgili olabilir, çocuklarla ilgili olabilir. Başarılamamış bir iş, söylenmek istenip de söylenemeyen bir söz.akla takılan bir sağlık sorunu, buna benzer takıntılar "sorun" olabilir. Bazen de, düşünürsünüz düşünürsünüz, aklınızı kurcalayan bir sorun bulamazsınız. Bu, sorununuz yok demek değildir. Belki de, sizi rahatsız eden bir sorunu bilincinizden iterek bilinçdışına aktardınız. O zaman, sizi rahatsız eden sorunu bulamazsınız; ama, o sorununuz sizi tedirgin etmeyi sürdürür, bu tedirginlikle, "Ben varım, yaşıyorum" der. Bunu da bilmemiz gerekir. Anksiete (bunaltı), depresyon gibi durumlarda uyku bozutur. Gelip geçici uyku bozukluklarının dışına cıkan uykusuzlukları bir hekimle görüşmek doğrudur. "Uyku bir gereksinme midir? Aslında uykuda geçen zamana acıyorum. Eğer insan uykusuz yaşayabilseydi ne çok zamanı olurdu..." Uyku kesin bir gereksinmedir. Uykunun sağlığı koruyucu, düzeltici etkisi çok açıktır. Uykuda bedensel işlevler yavaşlar, organlar dinlenme temposuna geçer, sinir sistemi rahatlar, hormonlar buna uygun oranlarda salgılanır. Eğer deyim yerindeyse, uyku yaşamanın rölantisidir. Çocukların uyku gereksinmesi daha fazladır. Süt çocuğunun büyük zamanı uykuyla geçer. Yaş ilerledikçe uyku gereksinme Uyku kaçınca... Deyim yerindeyse, uyku yaşamın rölantisidir... Uykuda bedensel işlevler yavaşlar, organlar dinlenme temposuna geçer, sinir sistemi rahatlar, hormonlar buna uygun oranlarda salgılanır... «s. si azalır. Yaşlı insanlann uykuları azalır. Bu durum doğal bir gelişmedir. "Giindüz uykulan, gece uykusunu bozabilir mi?" Bu soruya, bir anlamda, "Evet" denilebilir. Gündüz uyumak, gece uykusu gereksinmesini azaltır. Durum uygunsa, gundüz şekerleme denilen uykuyla uyamklık arası gevşeme gece uykusunu pek etkilemez. Ama, gece uyuma güçlüğü çekiliyorsa, gündüz uyumamak, ya da gündüz uykusunu kısaltmak doğrudur. "Uykusuzluk hastalıklara yol açar degil mi?" Bu görüş doğru değil. Uykusuzluğun fiziksel bir kayba yol açmadığı saptanmıştır Uykusuzluk hastalık yapmaz. Ama, uykusuzluk insanın kendisini zinde duymasını engeller, gündüz uyuklamalara yol açar, iş verimini düşürür. Bir de, uykusuz kalan kişinin uzun yolda araba kullanmaması gerekir. "Tekdüzelik uyku getirir herhalde. Şu, ünlii 'koyun sayma' önerisj buna mı dayahdır?" Gerçekten de, koyun sayarak uyku getirme yöntemi herhalde tekdüzelik özelliğinden dolayı yapılmıştır. Ne zaman, kimler tarafından bulunmuş, ben de bilmiyorum. Koyun sayarak uyuyanı da pek duymadım, ama, tekdüze bir sesle verilen bazı konferanslarda mışıl mışıl uyuyanları gördüm. Uyku saatinden önce yapılan tartışmaların, insanın dikkatini açan konuşmalann uyku kaçırdığını hep biliriz. Buna dikkat etmemiz gerekir. Uyku saatinden önce sorunları tartışmak, verilmesi gereken kararları irdelemek, birbirini eleştirmek, uykudan önce gevşemesi gereken insanı uyarır, tedirgin eder, sonuçta da uykuyu kaçırır. Herkesin uykudan önce, kendine göre bir "uyku öncesi hazırlığı" vardır. Bu hazırlığı yapamamak da uykusuzluğa yol açar. Buna dikkat etmeliyiz. "Uyku saati herkes için aynı mıdır? Herkesin günde 8 saat uyuması gerekir mi?" "Günde 8 saat", ortalama bir ölçüdür. Yaşa göre değiştiği gibi, kişiye göre de değişir. Uyku, bütün süresince aynı derinlikte değildir. Uyku üzerinde yapılan incelemeler göstermiştir ki, uykuda REM ve NREM denilen dönemler vardır. REM dönemi, Rapid Eye Movement sözcüklerinden alınmıştır. "Hızlı göz hareketi" dönemi demektir. Uykunun bu döneminde göz kapağmın altında göz topannın hızlı hareketleri görülmektedir. Rüyaların görüldüğü dönem, bu REM dönemidir. NREM dönemi ise, Non Rapid Eye Movement (NREM) sözcüklerinden kısaltılmıştır, bu hareketlerin görülmediği dönemdir. NREM dönemi, derin uyku dönemidir, bu dönemin de 1., 2., 3., 4. dereceleri vardır. Bu dereceler, derinleşen uykuyu gösterir. Uykuda sayıklamaların, gece korkularının, gece gezmelerin, uykunun NREM döneminin 3. ve 4. derecelerinde görüldüğü anlaşılmıştır. Daha derin uyuyanların daha kısa süre uyuduklan halde uykularım aldığı görülür. Derin uyumayan insan yeterli saat uyuduğu halde, uykusunu almış duygusuna ulaşamayabilir. "Benim uykusuzluk sorunum farklı. Gece yattıktan sonra uyumakta giiçlük çekmiyorum. Fakat, gereksiz yere erkenden uyanıyorum. Bir daha da uyuyamıyorum. Bu neden oluyor?" Uykusuzluk cekenlerin baaları "uykuya dalamamak"tan yakınırlar. Bazıları da "erken uyanma"dan sıkıntı duyarlar. Uykusunu alamadan erken uyanmak da, çoğunlukla ruhsal nedenlere bağlı olmaktadır. Bunaltı (anksiete) durumuna bağlı sıkıntılar, kendini suçlamalar, kendini ayıplamalar daha çok sabahları görülmektedir. Burada sorumluluk duygusuna bağlı sıkıntılar etken olmaktadır. "Uyku ilacı konusunda nasıl bir yol izlemeli? Bütün bunlar yapıldıktan sonra da uyku düzelmezse herhalde ilaç almak gerekir..." Gene acele etmemek doğrudur. Bu önlemlere ek olarak gündüzleri hareket etmenin, spor yapmanın, beden gerginliğini azaltmanın bir yolu olarak yararı vardır. önlemleri alarak bir süre beklenmelidir. Eğer uykulanmız düzene girmezse ne yapılacağına karar verecek olan hekimdir. Hekimin bilgisi dışında uyku ilacı almayı, kesinlikle yanlış bulurum. D VIZON Moda dünyasında ünlii markaların arkasında kimler var? Gianni Versace Kış Koleksiyonu Ali Poyrazoğlu'yla en son erkek modası "Maalesef herkesin sandığı kadar zengin değiliz" Röportaj: Ahmet Ertegün En gözde aksesuarlar kemerler! Emin Çölaşan, Günseli Başar, Gazanfer özcan, Çelik Gülersoy, Arsen Gürzap, Kaya Çilingiroğlu en son ne okudular, ne aldılar, ne izlediler? Kayak giysileri Sanat/Röportaj: Meriç Sümen, Oytun Turfanda, Oktay Keresteci '87'nin Saç Stili Uyuyan Güzel ve Kuğu Gölü BaleJak Deleon Dekorasyon: Ressam Balkan Naci ve Sezen Islimyeli'nin Evi FeritGenco Erkal, Ahmet Celal Çapa, OğuzTekin Aral ve MuvaffakEmre Yerlici... Erkek kardeşler 25