Katalog

Geleceğin bilim adamları ASİYE UYSAL • Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), bilimsel araştırmaları teşvik amacıyla her yıl öğretim üyeleri ve öğrenciler için çeşitli bilim dallarında başarı ve proje yanşmaları düzenliyor. Kurum, geçen yıl da matematik dalında ortaokul ve lise öğrencileri arasında; fizik ve kimya dallarında lise öğrencileri arasında başarı ödülleri ile çeşitli bilim dallarında lise ve üniversite öğrencileri arasında proje ödülleri koydu. Başarı yarışmalanna 1201 okuldan toplam 3 bin 590 öğrenci, proje yarışmalanna da 74 öğrenci katıldı. Bunlardan 91'i ferdi ödül kazandı. Ayrıca, içlerinde ferdi birınciIik ödülü alanların da bulunduğu 48 kişi, ekip olarak ödüllendirildi. Geçen ay ödülleri dağıtılan öğrencilerden, ikisi proje, ikisi de başarı yarışmasında birinci olmuş dört genci tanıtıyoruz. cak uygun programların bulunmaması, gerekli eğitimin verilmemesi nedeniyle, sadece oyun alanında kullanılan ev tipi mikrobilgisayarların eğitim ve araştırma alanlarında da kullanılmasını sağlamayı amaçladığını söylüyor. Yıldız, 1985 yılında TÜBİTAK proje yarışmasında Türkiye birincisi, dört yıl önce de Türkiye üçüncüsü olmuştu. Florya'daki dairelerinde, odasına küçük çapta bir bilgisayar sistemi kuran Altan, halen babası Cemil Yıldız'ın otomobil ve su motoru parçaları üreten Avcılardaki fabrikasında imalat işlerinin yürütülmesinde ve makine parçalarının tasarımında çalışıyor. Annesinin Altan'dan en bUyük şikâyeti, akşamlan odasına kapanıp sabah üçe kadar çalışmaya devam etmesi. Anne Yıldız, "Son gunlerde odasından garip sesler gelmeye başladı; önce kendi kendine konuşuyor sandım," diyor. llköğrenimini Kültür, ortaöğrenımıni Tarhan ve Çavuşoğlu Liselerinde tamamlayan Altan Yıldız, annesini tedirgin eden çalışmaları konusunda şunları anlatıyor: "Liseyi bitirdikten sonra bilgisayar programcılıgı alanında Türkiye'deki eksikliği farkettim. Bilgisayann tasanmda kullanılması için dort yıldır araştırma yapıyorum. TÜBİTAK vanşmalarına ilk olarak 'Elektronık ve Elektroskop' adlı proje ile katıldım. Daha sonra elektronik devreleri içeren iki ayrı program hazırladım. Son olarak da, ev tipi bilgisayarlar için piyasada olmayan ve Bilgisayar Destekli Tasarım (BDT) adı verdiğim tasanm ve benzetim (tasarım sınama) programlannı hazırladım. Şimdi de bilgisayarımı konuşturmaya çalışıyorum. Ardından ona kulak ve goz ekleyecegim. Kısaca, yapay zekâ üzerinde ugraşıyonım. Bu konuda çeşitli ülkelerde çalışmalar yapılıyor. Amaç, ucuza mal etmek. Şimdi 1520 Tiirkçe kellmeyi anlayan bir sistem yarattım. Ancak bazen yanlış anlaşılma oluyor. Karşılıklı konuşabilmemiz için bilgisavanmın en az iki bin kellme bilmesi gerekiyor. Göz ve kulak konusu ise, heniiz tasanm aşamasında." Altan Yıldız, Bilgisayar Destekli Tasarım (BDT) programları hakkında da şu bilgıleri veriyor: "Üçdort yıldır Türkiye'de ev tipi bilgisayarlar yaygınlaştı. Ancak bilgisayarlar için gerekli oneğitim verilmediginden, bilgisayar oyunları bilgisayar deyince akla gelir oldu. Buyuk tip bilgisayarlann piyasada programlan bulunabiliyor. Ancak fiyatlan 6070 bin dolardan baslıyor. BUyük şirketler, programlannı sır gibi saklıyor. Araştırma yapmak isteyen bu parayı veremez. Ben, ev tipi bilgisayarlann sınırlı beyin kapasitelerini, hazırladığını iki program ile en verimli bir biçimde kullanılır hale getirdim. Artık, kişi ev tipi bilgisayarla da araştırma yapabilir. Tabii, söz konusu araştırma uzay araştırması değilse..." FAZIL RIFAT SÖNMEZ Bilgisayarını ' 'konuşturmaya'' çalışıyor TÜBlTAK'ın üniversite öğrencileri arasında açtığı mühendislik dalı proje yarışmasında Türkiye birincisi olan Altan Yıldız (21), şimdi de "yapay zekâ" üzerinde çalışıyor. Ev hanımı olan annesi Bedia Yıldız, "Ben artık hlçbir iş yapmayıp oturacakmışım. Robot hizmet edecekmlş," diyor. İTÜ Elektronik ve Haberleşme Bölümü'nü 1985 yılında bitiren Altan Yıldız kendisine TUBITAK birınciliğini kazandıran çalışması ile, son yıllarda Türkiye'de giderek yaygınlaşan, an ALTAN YILDIZ Öğretim üyeliği şerefli, ama cazip TÜBlTAK'ın lise öğrencileri arasında açtığı yanşmada fizik birincisi Fazıl Rıfat Sönmez'in anne babası, iki çocuğunun öğrenimi için dokuz yıldır Düzce ile lstanbul arasında mekik dokuyor. 19 yıllık yaşamını sınav ve yarışmalara girip çıkmakla geçiren Sönmez, elektrik ve elektronik öğrenimi göreceğı Boğaziçi Üniversitesi'nin Ingilizce hazırlık sınıfında okumakta. Rıfat Sönmez, giriş sınavlarıyla ilk kez ilkokula başlarken tanışıyor. Girdiği bu sınavı kazanarak Düzce'de Cumhuriyet llkokulu'na ikinci sınıftan baslıyor. Ortaokul giriş sınavında tstanbul Saint Joseph Fransız Erkek Lisesi'ni kazanıyor. Bu ,r TÜBlTAK'ın üniversite öğrencileri arasında açtığı mühendisllk dalı proje yarışmasında, birincilik ödulü, İTÜ Elektronik ve Haberleşme Bölumü mezunu 21 yaşmdakt Altan Yıldız'ın... (Fotoğraf: ERDOĞAN KÖSEOĞLU) Fizik daltnda TÜBİTAK birincisi Fazıl Rıfat Sönmez, öğretim uyesi olmayı düşunuyor, ama"ekonomik nedenler" daha şimdiden kesin konuşmasma engel. (Fotoğraf: ERDOĞAN KÖSEOĞLU) 12