Katalog

Başladım, ben her hafta üstada gitmeye. O da bana hiçbir zaman gelme detnedi. Hatta beni hapishanenin kapısında karşılıyordu. Bazen hiç konuşmadığımız bile olurdu. Çalışırdı üstat. Ben onun çalışmasını seyrederdim. Nazım'dan ayrılınca doğru kütüphaneye giderdim. Onun tavsiye ettiği kitaplar varsa, alır okurdum. Yoksa orada oturur elime geçirdiğim kitabı karıştırır, incelerdim. Ben bir taraftan Nazım'ın özel işleriyle uğraşırkcn, bir taraftan da Fransızca öğrenmeye. gayret cdiyordum. Işıklar Lisesi'nde bir Fransızca oğretmcni vardı: Kâmil Bey. Bu öğretınen Halkevi'nde Fransızca kurslar açtı. Ben de devam etmeye başladım bu kurslara. Kâmil Hombiş'in bu kurslaıı ekimde başlar, lıaziranda biterdi. Tam beş yıl devam ettim bu kurslara. Artık anlıyordum az çok Fransızcadan. Her akşam dış yayınları Fransızcadan izler oldum. Nazım'ın yattığı oda kitaplarla doluydu. Duvarda bir harita vardı. Bu harita üzerinde lkinci Dünya Savaşı'nı günıi gününe izliyordu üstat. Haritada kalemlerle, renkli kalemlerle çizilmiş yollar vardı. Yarı bozuk radyolarında savaşın scyrini dinliyorlardı. Ben, hapishaneye gelişlerımde, dış yayınlardan öğrendiklerinıi aktarıyordum ona. Aşağı yukarı Fransızca yayın yapan bütün ajansları dinliyordum. Nâzım bunları yorumluyordu. Almanların savaşı mutlak kaybedeceğini söylüyordu. Savaş sonuçlandı. Nazım'ın yorumları ve soyledikleri doğru çıktı. Savaş bittikten bir süre sonra piyasada mallar çoğaldı. Üstatların dokuına işleri tavsamaya başladı. Nâzım kendini iyiden iyiye yazmaya verdi. Gece gündüz yazıyordu. Bu yüzden görttşmelerimiz de seyrekleşmişti Ancak çağırdığı zamanlar yanına gidiyordum. Bana yazdıklarını veriyordu. Kuşağıma sarıyor ve hapishaneden çıkıyordum. Şiirlerini kimsenin görmeyeceği yerlerde girliyordum. Tehlike geçtiği zaman bana lıaber yollııyor ve yazdıklarını geri istiyordu. Bu aıada lstanbul'a gidip geliyordum. Oradan Piraye'nin veakrabalarının yolladıkları gazete, dergi, kitap gibi şeyleri Nâzım'a gctiriyor, Nâ?ım'ın verdiklerini onlara bırakıyordum. Dayısının kızı Münevver, Nâzım'ı ziyaret etmeye başladı. Piraye ve Münevver arasında Nazım bocalıyordu. Bu arada luhi bir bunalım da geçirdi. Bu sırada görüşmeyi seyrekleştirdi benimle. Nâzım, açlık. grevine girdi ve lstanbul'a naklcdildi. Artık birbirimızi hıç göremez olduk. Taa ki hapishaneden çıkıp özgıirlüğune kavuşuncaya katlar. Bir gün, bir telgraf aldım ondan. " G e l " diyordu. Adres lstanbul Kadıköy'du. Büyuk bir evde oturuyordu. Kucakladı, öptü beni. Halimi hatırımı sordu. Münevver Hanım hamileymiş, yatıyordu. Kendi elleriyle yemek hazırladı. Yedik. Bir ara bana yukarı katı işarct etti. "Burada polıs oturuyor" dedi. Konuşmamızın tonunu azalttık. O geee Üstat'ta kaldım. Bırakmadı beni. Sabah kahvaltıyı yaptık. Bir yerde çalışıyordu. Geçimini sağlamak zorunda. "Ben de Bursa'ya döneceğim ustadım, nıüsaade et b a n a " dedim. "Sen bilirsin" dedi. "Kala da bilirsin." Kucaklaştık. Ayrıldık. O işine gitti, ben Bursa'ya... Gazeteler buyuk manşetlerle Nazım'ın yurt dışıııa kaçtığını yazdıklatı /aman yüreğim cız ettı. Satılan butıın ga/etcleri alıyordum. Nasıl olınuş, nasıl gitmiş, neden gıtmiş. Pek aydınlutıeı bir şey yoktu gazetelerde. Gerici gazelelerde sovgıı ustünc sövgü vardı... Dış ajanslaıı dinlemeye başladım. Çok geçmeden (Jstat'ın sesini duydunı. Kendi sesinden veriyordu ajanslar. Buyük bir şairden söz ediyorlardı. Şiirleri okunuyor, yazdığı eserler övüluyordu. Yıllarea onu izledim, dış basında. Fakat bir türlü cesaret edip de ona iki satır mektup yazamadım. O da bana yazmadı. Dedim ya, başımın belaya girmesini kcsinliklc istemezdi. Kendimi bir boşlukta hissettim uzun süre. Ustümden, başımdan bir şeyler kaybctmişim gibi. Ara sıra ceplerimi yokladığım bile oluyordu. Oysa bir şey dtlşürdüğüm yoktu. SoyuıApoüo ortak çalışmaları, 1970'lerde ABDSSCB uzay ifbirtiğinin örneğl idL Uzayda rekabetten işbirliğine Amerika'nın uzaydaki başarısızlıkları Sovyeıler Birliği'ne sessiz bir üstünlük sağladı. SSCB bir yandan yeni projeler geliştirirken öte yandan ABD ile uzayda işbirliğine yatkınlık gösteriyor. de inşa edilmekte olan milyarlarca dolarABD ile SSCB arasında uzayda süren reçen şubat ayında SSCB'nin gönderdiği 6 gilık "Uzay Limanı". Buradan fırlatılacak kabet, uluslararası teknolojik yarışın hie rişli MIR adlı sUrekli uzay laboratuvarı bu mekikJer otomatik olarak yörüngeye girdikçalışmalara verilebilecek iyi bir örnek. Bu kuşkusuz en belirgin simgesi. Sovyetler Birten sonra, tüm yeryüzUnU tarayarak araşinsansız uzay laboratuvarının Halley kuyliği'nin 1957'de Sputnik'i ve ardından tırma yapabilecekler. Pentagon yetkilileri, ruklu yıldızıyla geçen aylarda gerçekleştir1961'de ilk insanlı aracını uzaya fırlatmabu uzay limanının tamamlanmasını dört diği dramatik buluşma da önemü bir adım. sından bu yana, ABD, Sovyetler Birliği kargözle bekliyorlar. şısında, uzay yarışında hiç bu kadar geri Uzay çahşmaJan, SSCB gibi ABD için de kalmamıstı. Ne var ki Challenger kazası ile başlayan büyük ölçüde prestij anlamına geliyor. ABD'nin uzay yarışında yediği en büyük aksilikler, ABD'nin askeri amaçlı uzay çaABD'nin 1958 yılında uzay teknolojisine darbe 28 ocakta uzay mekiği Challengcr'lışmalanna büyük ölçüde sekte vurmuş gö145 milyar dolar ayırma karan alması o döın havada int'ilak etmesi oldu. 7 kişinin olüzüküyor. Bazı askeri uzmanlar, ABD'nin, nemde ticari ve askeri kaygılara dayanıyormüyle sonuçlanan Challenger trajedisinden lazer, optik, mikroelektronik ve bilgisayar du. 1972 yılında uzay mekiği projesinin gesonra, 25 nisanda ve 3 mayısta NASA tateknolojisinde son yıllarda sağladığı önemli liştirilmesi için gerekli dürtüler de büyük ölrafından fırlatılan uydu taşıyan Delta ve Tiavantajın, bu gidişle birkaç yıl sonra geçerçüde ticariydi. tan tipi iki roketin kontrolden cıkması, liliğini yitireceğini belirtiyorlar. ABD'ye uzay yarışında indirilen önemü Ama Reagan yönetiminin 1981'de ortaAmerikan Merkezi Haberalma örgütü darbeleri oluşturdu. ya attığı popüler adıyla "Yüdız Savaşian", CIA'daki vcriler, SSCB'nin lazer teknoloBu kazalar, ABD'nin uzay yarışında geyani Stnıtejik Savunma Girişimi, Washingjisinde önemli ilerlemeler kaydettiğini ve ride kalması anlamına geliyor. Nitekim, ton'un uzayda askeri üstünlük sağlama peuzaydaki Amerikan casus uydulannı lazerAmerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Daişinde olduğunun iyi bir göstergesiydi. 26 ler aracılığıyla kör etmeyi başardıklarını resi NASA, insanlı uzay projelerini Temmilyar dolarlık bu projenin araştırma bökaydediyorlar. Moskova'nın elinde alçakmuz 1987 tarihine kadar durdurma kararı lUmünde, Amerikalı fizikçiler, kıtalararatan uçan ABD uydularını vurabilen uydualdı. Bunun yanı sıra, Titan ve Delta roketsı balistik füzeleri laserle vurma denemelesavar silahları bulunduğu saptanmış dulcrinin fırlatılışları sırasında meydana gerine başladılar. rumda. len başarısızlıklar, ABD'nin haberleşme, Yıldız Savaşlarıyla ilgili çalışmalara, saSovyet uzay uzmanlarırun, 1988 yılından meteoroloji, gemi seyir ve istihbarat alanınvunma sanayiinin, üniversitelerin ve hükübaşlayarak ay ve öteki gezegenlerde keşif daki gelişmiş uyduları uzaya fırlatmasmı metin sağladığı teknik olanaklar cerçevesinprojelerini gerçekleştirmeleri bekleniyor. engelledi. de. halen devam ediliyor. ABD ile SSCB arasında uzayda sUrüp Amerikan uzay kazaları, Sovyetler Birgitmekte olan bu rekabet aynı zamanda liği'ne uzay yarışında sessiz bir üstünlük Bu alandaki çalışmalardan en önemlisi de karşıhkh işbirliği sürecini de ister istemez sağlamış oldu. Sovyet uzay araştırmacıla California'daki Vandenberg Hava Össü'nbaşlattı. 1975 yılında Doğun, uydusavar silahlar ve casus Batı yumuşamasının uzaya uyduları alanında yeni projeyansıması sonucu Apolloler geliştirmeyı hızlandırdılar. Soyuz ortak projesi başarıyla Amerika'da yayımlanan gerçekleştirilmişti. Belki de orhaftahk US News and VVorld tak deneyimler ve kaygılar, ileA B D ' n i n uzay programındaki aksaklıklardan yararlanan tek ülke Report dergisinde yer alan bir ride daha büyük işbirliği proSovyetler Birlifil değll.. Tatlı k&r getlren uzaya ticari uydular fırlatyazıda, SSCB'nin uzay çalışma konusunda Batı Avrupa, pastadan gkJerek daha büyük pay alıjelerinin geliştirilmesini sağlamalannı genişleterek süper yor. On bir ülkeden oluşan Avrupa Uzay Ajansı (ESA) faal bir tutum yacaktır. Challenger faciasındevlet statüsünü güvence altıiçinde. ESA'nın "Giotto" uydusu, Halley kuyruklu yıldızıru izlerken, dan sonra, Moskova Uzay na almayı amaçladığı kaydediFransız yapımı SPOT uydusu da Sovyetler'in kazaya uğrayan ÇerAraştırmalan Enstitusü Başkaliyor. nobil nükleer reaktörünün fotoğraflannı çektl. Bu aradalngittere İle nı Rolad Sagdeyev, "Bu tıajeDergi, Sovyetler Birliği'nin Federal Almanya, kendi uzay programlan üzerinde ciddi bir biçimdi tüm uzay tllesine indirilmi; uzay çalışmalanna ayırdığı yılde çalışıyorlar. Ingilizler, HOTOL adlı uzay aracını gellştirmekteler. bir darbedir" şeklinde konuşlık bütçenin yuzde 75'inin asBu araç tarafından gerçekleştirilecek uydu lırlatma işlemlnin malimuştu. keri amaçlarla kullanıldığını yeti, ABD'nin uzay mekiklerinin maliyetlnln befte blrine esit olacak. Federal Almanya lae endüstrlye) ve tıbfcd malzemeler Oretecek uzay belirtiyor. SSCB'nin ileriye döfki süper güç, uzayda işbirlaboratuvarian oeHçtirtyor. Ancak gözlemciler, Avrupalılann yeni pronük uzay projelerinin çoğunluliği yapmaya karar verirlerse, jeter İçin gerekfl styasal destek ve mali yatınmı bulmakta guçluk çeğunu ayda ve öteki gezegenlerbüyük projelerde eşit olarak kebUecetderlnl beHröyortar. de devamlı kurulacak uzay lailerleme olanağına kavuşacakboratuvarlan oluşturuyor. Gelar. D Avrupa Uzay Ajansı da pastadan payını Istiyor 15