Katalog

ENERJİ 16 4628 sayılı Elektrik Piyasası Yasası’nı değiştirmek üzere taslak hazırlandı Beş kat kaymaklı kadayıf yasası 4628 sayılı Yasa ile getirilen elektrikte serbest piyasa modeli, gerekli yatırımların özel sektör tarafından yapılmaması ve ülkenin elektriksiz kalma tehlikesiyle çöküşe geçti. 4628 sayılı Elektrik Piyasası Yasası’nda değişiklik hazırlıkları başlatıldı. Hayati KÜÇÜK EMO Hukuk Müşaviri lektrik Piyasası Yasası’nın yürürlüğe girdiği 2001 yılından bu yana, özellikle elektrik sektöründe kamuya kapatılan yatırımların özel sektör tarafından da yapılmamasıyla büyük bir yatırım açmazı ve ülkenin elektriksiz kalma tehlikesi oluşmuştur. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) yüzlerce şirkete verdiği irili ufaklı üretim lisanslarının önemli bir kısmı, yatırıma dönüşmek yerine, oluşan lisans pazarında müşterilerini aramaktadır. Ülkenin enerji güvenliğinin tehlikeye girmiş olması, serbestleşme ve piyasalaştırma temelli Elektrik Piyasası Yasası ile öngörülen modelin çökmüş olduğunun açık bir kanıtıdır. Nitekim bu sektörde faaliyet gösterenler de, kamu da sistemin işlemediğini kabul etmiş bulunmaktadır. Bu nedenle 4628 sayılı Elektrik Piyasası Yasası’nda, değişikliğe gidilmeye çalışılmaktadır. Ekonomik kalkınma sürecini tamamlayamamış olan ülkemizde, gidiliyor. Geçtiğimiz yaz aylarında elektrik kesintilerinin “dolaştırılması” suretiyle sorun aşılmış gibi görünse de, köklü çözümler bulunmadığı sürece, büyük bir elektrik kriziyle karşılaşılması riski sürmektedir. Özel sektöre daha çok garanti, daha çok teşvik politikası, mevcut piyasa modeline aykırı da olsa, çeşitli yasal düzenlemelerle ya da EPDK kararlarıyla uygulamaya geçirilmektedir. Fakat özel sektörü özendirmeye yönelik bu adımlar da yeterli olmadığından, şimdi daha köklü ve genel düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Evet, modelle ilgili bir değişiklik ihtiyacı mutlak surette vardır. Ama bu hangi yönde olacaktır? Hazırlanmış olan yasa taslağının, hem mevcut modeli koruma kaygısı taşıdığı hem de arz güvenliği adına modelden sapma anlamına gelecek düzenlemeler içerdiği görülmektedir. Taslağın yasalaşması halinde, verilen aşırı teşviklerle özel sektörün yatırım yapması, dolayısıyla elektrik arz güvenliğinin belirli oranda sağlanması gerçekleşebilecektir. Ancak Elektrik Piyasası Yasası öncesinde uygulanan teşvikli modellerin maliyetleri dikkate alındığında yeni sorunlar kapıda beklemektedir. Önümüzdeki yıllar da, son 20 yılda olduğu gibi, çalışmayan bir modeli işler hale getirme çabalarıyla geçecektir. Bu kaotik süreç, belki enerji ihtiyacını az çok çözecek, ama ülkemiz elektrik sektöründe pek çok yeni sorunu beraberinde getirecektir. ortamını iyileştirmek” olarak açıklanmıştır. Taslakta, daha önce atılan kimi adımların yasal çerçeveye kavuşturulmasının yanı sıra EPDK’nin kimi yetki ve sorumluluklarının, Enerji Bakanlığı ve Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ), Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş. (TETAŞ) gibi kurumlar lehine daraltıldığı görülmektedir. TETAŞ’ın görev ve sorumlulukları artırılıyor 2001 yılından önce YapİşletDevret, Yapİşlet, İşletme Hakkı Devri gibi yöntemlerle özel sektörün sahip olduğu sözleşmeleri devralmak ve sözleşmelerin süresi boyunca faaliyet göstermek üzere kurulmuş bulunan TETAŞ, giderek görev ve sorumlulukları artan, kalıcı bir kamu kurumu haline gelmektedir. Son zamanlarda çıkartılan yasalarla, TETAŞ’ın organizasyon yapısı ile personel sayısı, deneyim ve birikimiyle uyuşmayan ihaleleri gerçekleştirmek (Nükleer santral ihalesi gibi) yanında, yeni alım garantileri verilecek özel şirketlerin ürettiği elektriği uzun dönemli sözleşmeler yoluyla satın alma görevleri de yükleniyordu. Yeni yasa taslağı ile TETAŞ’ın 1 yıldan daha uzun süreli enerji alım anlaşmaları imzalama yetkisi sürekli hale getirilmektedir. Artık bu sözleşmeleri yapabilmesi için yasal düzenleme yapmak yerine, Bakanlar Kurulu tarafından görev verilmesi yeterli olacaktır. Bu durum, arz güvenliğinin sağlanması için, Bakanlar Kurulu kararlarıyla, tekrar alım garantili özel sektör üretim santrallarının yapılacağı bir döneme girildiğini göstermektedir. Alım garantili sözleşmelerin gündeme gelmesi ve yaygınlaşması, uygulanan Elektrik Piyasası sisteminin “pazar içi rekabet” kuralını da rafa kaldırmaktadır. TETAŞ’a yasa taslağı ile verilen yetkilerden birini de, herhangi bir koşula bağlı olmaksızın, mevcut özel sektör üretim şirketlerinin ürettiği elektrik Yasa taslağı ne getiriyor? Başta 4628 sayılı Elektrik Piyasası Yasası olmak üzere, konuyla ilgili birçok yasada değişiklik yapılmasını öngören yasa taslağının amacı “arz güvenliği ile ilgili görev ve sorumluluklara açıklık getirmek, piyasalarda rekabetçi, şeffaf ve sürdürülebilir bir yapının oluşturulmasını sağlamak ve genel olarak enerji sektöründe yatırım E elektrik enerjisi talebi özellikle son yıllarda hızlı artış göstermektedir. 2006 yılından bu yana, elektrik enerjisinin en fazla tüketildiği saatlerde, yetersizlikler nedeniyle bölgesel elektrik kesintilerine ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ