Katalog

4 14 MART 2010 / SAYI 1251 ATAOL BEHRAMOĞLU Kadın ve şair G enel nüfustaki oranları bakımından aralarındaki eşitliğe ve hatta kadınların az farkla da olsa üstünlüğüne karşın, kadın şair sayısı sadece bizde değil her yerde erkek şair sayısına oranla neden daha azdır? Soruyu şiir dışındaki sanat alanları bakımından da sorabiliriz. Yüzyıllar arasında bir karşılaştırma yapıldığında, geride bıraktığımız yirminci yüzyılda kadın sanatçı, yazar, şair vb. sayısında önceki yüzyıllara göre büyük bir artış yaşandığı söylenebilir... Eğer öyleyse bu olgu üzerinde de düşünmek gerekir. Fakat yine de, uygulama alanında çok sayıda kadın sanatçının varlığına karşın yaratıcılık alanında daha az sayıda kadın sanatçı bulunduğunu söylemek sanıyorum mümkündür. *** Şiir alanında yoğunlaşalım. Kadın ve şair denildiğinde akla ilk elde Safo (Sappho) gelir. MÖ 76. yy.’larda Midilli Adası’nda yaşamış bu Yunanlı kadın şairden sonra dünya şiirinde iz bırakan bir başka kadın şair için yüzlerce yıl beklemek gerekmiştir. Bu, 18801886 yılları arasında yaşamış olan Amerikalı Emily Dickinson’dır. Arada başka kadın şairler yok mu? Olmaz olur mu! Fakat hemen hepsi erkek şairler kalabalığı içinde kaynayıp gitmiştir. *** Yirminci yüzyılın kadın şair, yazar, sanatçı bakımından verimli bir yüzyıl olduğunu söyledim. Nobel ödülü almış iki kadın şair var. Şilili Gabriela Mistral (18891957) ve 1996’da bu ödüle layık görülen Polonyalı Wislawa Szymborska. Yirminci yüzyıl dünya şiirinde başkaca pek çok kadın şair sayabiliriz. Finlandiyalı Edith Södergran (18921923) benim en sevdiklerim arasındadır. Çağdaşımız İranlı Furuğ’a pek çok şiirsever gibi ben de hayranım. Son günlerde Amerikalı Sylvia Plath’ten de bir şeyler okudum ve aslında bu yazının başlıca nedeni de Plath’in şiiri ve yaşamı üzerine düşünmemdir. *** Yaşamını 1963’te henüz 31 yaşındayken intiharla sonlandıran Plath’ten bir şey okumayı, moda olduğu dönemde canım pek istememişti. Adını taşıyan filmi kısa süre önce TV’de izledikten sonra düşüncemi değiştirdim ve çok iyi bir şairle karşılaştım. Filmde ev kadınlığı, annelik ve şairlik arasındaki çekişme ve çelişki anlatılıyordu. Kadını yaratıcı etkinlikten koparan, onun yaratıcılık gücünü bölüp sömüren acaba bu çekişme ve çelişki midir? Çok farklı bir toplumun çocuğu olan Furuğ’un dramını biliyordum. Görünürdeki nedenler ve yaşamlarının sona eriş biçimi farklı olsa da Furuğ’un dramıyla Plath’inki arasında yakınlıklar ve benzerlikler çok açık. *** Anneliğin yaratıcılığı engellemediğine bizim sevgili şairlerimiz Gülten Akın ve Sennur Sezer’in yaşamları ve yaratıcılıkları tanıktır. Fakat, ne kadar seçkin olsalar da, sadece iki örnek geneli ne ölçüde temsil edebilir? Annelik sanki hem sağladığı yaratıcı doyum, hem de aldığı zaman ve harcanan emek nedeniyle, sanatsal yaratıcılığı bir ölçüde törpülüyor. Kuşkusuz tartışmaya açık bir savdır bu. *** Kadının yaratıcılığını engelleyen baş etken, yine hiç kuşku yok ki, kadın üzerinde yüzyıllarca sürmüş ve sürmekte olan baskılardır… Benim bu konuda savlarımdan biri de cinsellik olgusuyla ilgilidir. Kadın, cinselliğini sunmada daha temkinli, seçici ve sakıngandır. Bunu sadece insan toplumlarında değil başka canlılara ilişkin örneklerle de görüyoruz. Yaratıcılık bir ölçüde, kendini gösterme, kendini beğendirme, karşı cinsi etkileme dürtüsüyle de ilgili olmalı… Fakat bu da tartışmaya açık bir savdır ve zaten içinde bulunduğumuz 21. yüzyıl, geride bıraktığımız 20. yüzyılın ardından, şairlik de içinde olmak üzere yaratıcı sanatların bütün alanlarında kadınların erkeklerle sayıca da eşitlenecekleri bir yüzyıl olmaya aday görünüyor…. G ataolb@cumhuriyet.com.tr İnsanın pin kodu çözüldü! İnsanın evrenle olan bağından yola çıkarak matematiksel bir formül yaratıldı. Yaratıcısı Douglas Forbes, 25 yıllık çalışmasının ürünü olan pin kodu sistemiyle insanı kendi sırrını çözmeye çağırıyor. “Pin kodunun sırrını çözdüğünüzde kimse sizi üzemez ya da kontrol edemez” diyor. Doğumu annenin programladığını düşünen Forbes’un annelere de tavsiyeleri var. Röportaj: SİNEM DÖNMEZ / Fotoğraf: VEDAT ARIK arakteriniz, verdiğiniz kararlar, işiniz, çevrenizle etkileşiminiz doğum tarihinize bağlı desek? “Yok canım daha neler” diyecekler olabilir aranızda. “Yine birileri insanın şifresini mi çözdü” de diyebilirsiniz. İnsanın pin kodu formülü yine insana yol gösteren sistemlerden biri. Yaratıcısı Douglas Forbes yaklaşık 25 yıl süren araştırmasından sonra bir formül geliştirmiş. Bu formül, insanın doğduğu günün enerjisine bağlı olarak kazandığı özelliklerden oluşuyor. Yöntem, evreninsan ilişkisini anlama çabasından ortaya çıkan, fiziğe ve matematiğe dayanıyor. Biz de insanın pin kodunu anlamak üzere Douglas Forbes’la konuştuk. Evreni büyük bir matematiksel denklem olarak kabul eden Forbes, bundan yola çıkarak insanın da bir denklemi olduğunu öne sürüyor. Bunu da ancak doğduğu günün enerjisine bakarak bulabileceğini söylüyor. Pin kodu sistemi, kim olduğunuzu anlamanıza yardımcı oluyor. Forbes, “Eğer pin kodunuzu bilirseniz kimse sizi kontrol edemez çünkü siz kendinizi tanırsınız. Kimse sizi üzemez çünkü güçlü ve zayıf yönlerinizi bilirsiniz” diyor. Forbes, pin kodu enerjisinin henüz hamilelikte etkilemeye başladığını öne sürüyor. Ona göre, anne bebeği programlıyor ve hangi gün doğacağına karar veriyor. Forbes sezaryen doğum da olsa normal doğum da olsa bunun değişmez olduğunu vurguluyor. Hamilelik sırasında annenin tüm hisleri bebeğe de geçiyor. Annenin korkusu, cesareti, kendine güveni bebekte de görülüyor. K Diğer yandan bebek erkek bekleniyor ama kız doğuyorsa ya da kız beklenirken erkek doğuyorsa beklendiği cinsin enerjisini taşıyor. Forbes’a göre eğer bebeğe hamileyken kitap okursanız, eğitirseniz tüm duyuları gelişiyor. “Hamileliği boyunca İngilizce kitap okuyan bir kadının çocuğu 3 yaşındayken anaokulunda mükemmel İngilizce konuşuyor. Çocuk doğduktan sonra onunla ‘“ba ba”, “aa” diye konuşmak da onun kafasını karıştırıyor, içerde daha çok şey öğreniyordum diye düşünüyor çocuklar. Hayatımızın ilk 9 ayında beynimiz yüzde 80 gelişiyor. Bu fırsatı kaçırmamalıyız” diyor Forbes. 2012’DE NE OLACAK? Forbes bu sıralar herkesin üzerine bir teori ürettiği malum 2012 hakkında bir kitap yazıyor. Bu tarihe gelene kadar pek çok dini, kültü ve insanı araştırdığını söyleyen Forbes’un 2012’de neler olacağına dair bir öngörüsü var. Forbes, 2012’nin bir uyanışa neden olacağını söylüyor. Yazdığı kitapta açıklayacağı yöntemle annelerin çocuklarını hamilelikten itibaren programlamaya başlayacağını dolayısıyla da doğumlarından itibaren onların beynindeki kapasiteyi en verimli şekilde kullanacaklarını iddia ediyor. Forbes, bu sayede gelecekte tüm çocukların henüz 9 yaşındayken üniversiteye bile gidebileceklerini iddia ediyor. NASIL HESAPLANIYOR? Pin kodu hesaplanırken doğum tarihiniz esas alınıyor. Doğum tarihinizi oluşturan rakamları Forbes’un geliştirdiği yöntemle toplayarak 9 haneli bir matris elde ediyorsunuz. Toplayarak ulaştığınız her rakamın bir hanesi, her hanenin işaret ettiği bir özelliğiniz var. Kimisi dışarıdan nasıl göründünüzü, kimisi benliğinizde nasıl bir insan olduğunuzu söylüyor. O yüzden pin kodum 5, gibi tek bir rakamdan oluşan ifadeler yanlış. Her bir rakamın kendi içinde bir sinerjisi var. Kitapta kendinizle ilgili pek çok şey keşfedeceğinize eminiz ancak detaylı analizi Forbes’un onayladığı danışmanları yapıyor. İletişime geçmek için www.pinkodtr.com sitesine göz atabilirsiniz. G Erken seçim Türkiye’nin pin kodunda görünüyor Bu yıl Türkiye için büyük bir yol ayrımını işaret ediyor. Forbes’a göre Başbakan Tayyip Erdoğan erken seçime gidebilir. Özellikle ekim ve kasım aylarında ani bir seçim talebi olabilecek. Eğer olursa da kazanacak, gelecek yıl olursa şansı daha düşük diyor. G 14 Mart 1827: İlk Batılı tıp anlayışıyla eğitim verecek “Tıphanei Amire ve Cerrahhanei Mamure” İstanbul’da açıldı. 1965: II. Dünya Savaşı’nda yaşananlardan dolayı yıllarca Almanya’ya sıcak bakmayan İsrail bu ülkeyle diplomatik ilişkiler kurmayı kabul etti. tarafından kaçırıldı. Moro, istekleri yerine getirilmeyen Kızıl Tugaylar tarafından 9 Mayıs’ta öldürüldü. 16 Mart 1978: Öğlen saat 13.30 sularında İstanbul Üniversitesi’nden birlikte çıkan solcu öğrenciler, 100 kişilik bir grup halinde Beyazıt Meydanı’nda yürüyordu. Eczacılık Fakültesi’nin önünden geçerken bir sloganla irkildiler: “Beyazıt Meydanı komünistlere mezar olacak!”... Önce bir bomba patladı, ardından da öğrencilerin üzerine kurşunlar sıkıldı. Hukuk ve İktisat Fakültesi’nde okuyan yedi öğrenci öldü, 47 öğrenci yaralandı. Olayın ardından tanıkların ifadeleri doğrultusunda dönemin Ülkü Ocakları Derneği (ÜOD) İstanbul İl Başkanı Orhan Çarkıroğlu, ÜOD yöneticilerinden Mehmet Gül, MHP Gençlik Kolları’ndan Kâzım Ayaydın, ÜOD’li Sıddık Polat ve Ahmet Hamdi Paksoy katliamı planlayıp uygulamak suçundan yargılandı. Sıddık Polat 11 yıl hapis cezası alırken diğerleri delil yetersizliğinden beraat etti. İki yıl sonra Askeri Yargıtay, Polat’ın da beraatına karar verdi. savunması, gerekse bir gece önce döşenen mayınların payı büyüktü. 19 Mart 1980: Ankara’da bir inzibat erini öldürme iddiasıyla yargılanan 16 yaşındaki Erdal Eren ölüm cezasına çarptırıldı. Eren 18 yaşından küçük olmasına rağmen aynı yılın aralık ayında idam edildi. 1999: Ankara DGM Başsavcısı Nuh Mete Yüksel, Fethullah Gülen hakkında, “anayasal düzeni değiştirmeye çalıştığı” gerekçesiyle soruşturma açtı. 15 Mart 1921: Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşı’ndaki yenilgisinin ardından ülkeyi terk eden İttihatçı lider Talat Paşa, Berlin’de uğradığı suikast sonucu öldürüldü. 1929: İngiltere’de vatandaşlardan alınan çay vergisi kaldırıldı. 1955: Ünlü tiyatro sanatçısı Muammer Karaca’nın yaptırdığı Karaca Tiyatrosu Taksim’de açıldı. 1978: İtalya eski Başbakanı Aldo Moro (sağ üstte) Kızıl Tugaylar 17 Mart 1915: Nusret mayın gemisi Ruslar’a ait 26 mayını Çanakkale Boğazı’na düşmana fark ettirmeden döşedi. 1944: Tartışma yaratan Varlık Vergisi’nin kaldırılmasına ilişkin yasa yürürlüğe girdi. 18 Mart 1915: Çanakkale Boğazı’nı geçerek İstanbul’a ulaşmak isteyen İtilaf Devletleri Birleşik Donanması durduruldu. Bunda gerek Türk topçu 20 Mart 1971: Ünlü gazeteci yazar Falih Rıfkı Atay (sol alt) hayata gözlerini yumdu. Hazırlayan: ALİ SELİM EMEÇ aliselim@yahoo.com C M Y B C MY B