Katalog

7 AĞUSTOS 2005 / SAYI1011 6 Agustos Hiroşima ve Nagazaki'nin bombalanmasımn 60. yıldonumu. Anayasasmda savaşı bir suç olarak gören Japonya şimdi bu maddclcri kaldırmayı duşünuyor. İstanbul Baskonsolosıı Takeo Yoshikawa "Japonya Iraklılara yardım için orada" diyor... Yaşadıklarımızı kimse unutmasın ki! Özgür Erbaş I 'X' kinci Dünya Savaşı, vahşetine uygun bitti. Milyonlarca insanın yaşamıru yitirdiği savaşın son birkaç dakikasında yüz binlerce insan öldü, hayatta kalanlarsa iyileşmez yaralarla yaşamayı sürdürdü. 6 Ağustos, Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombası atılmasının 60. yılıydı. O gün ölmeyip sağ kalanlar, bugün de vücudannda ve anılarında o günden kalan izleri taşıyorlar. Japonya tstanbul Başkonsolosu Takeo Yoshikawa, Nagazaki ve Hiroşima yakınlarında yaşayan kadınlann, bugün hâlâ sağlıklı bir çocuk dünyaya getirememekten korktuklarını söylüyor. Bu nedenle kadınlar ya doğurmuyor ya da evlenmiyor. Yoshikawa, bombalann Japonya'nın siyasi yapılanmasıru banş üzerine kurmasında etkili olduğunu da anımsatıyor ve "Dünya üzerinde savaşı açıkça yasaklayan ilk ve tek anayasa bizimki" diyor. Oysa şu sıralar Japonya'nın gündeminde anayasanın bu konuyla ilgili maddelerini değiştirmek var. Başkonsolos Yoshikawa'yla bombalan, savaşı ve barışı konuştuk: Atom bombalan tam olarak ne kadar insanı etkiledi? Insanlık dışı bu iki bombanın Japon insa nına etkisi çok büyük. Hiroşima Banş Müzesi'nin web sitesinden aldığım bilgilere göre, bugün bile Hiroşima ve Nagazaki'de ölenlerin ve yaralanardann tam olarak sayısı bilinmiyor. Ama yaklaşık olarak Hiroşima'da 140150 bin, Nagazaki'de ise 60 bin dolayında insanın öldüğü tahmin ediliyor. Atom bombası nedeniyle ortaya çıkan radyoaktif madde ise 600 bin civarında insanda etkili oldu. Kabaca bir hesapla aşağı yukan 1 milyon insan bombalardan etkilendi. Radyoaktif maddenin sonuçları bugün de görülüyor mu? Örneğin yeni doğan bebeklerde bombalara bağli hastalıklara rasdanılıyor mu? Özellikle o zaman çocuk ve genç yaşta olanlar üzerinde etkilerı devam ediyor. Atom bombası atıldıktan sonraki ilk 5 ya da 6 yılda kan kanseri nedeniyle ölümlerde büyük bir artış oldu. Aynca meme ve gırtlak kanseri nedeniyle ölümlerin sayısı bugün de hâlâ çok yüksek. Bildiğim kadarıyla özellikle kadınlar, radyasyonun etkisiyle normal bebeği olmayacağı korkusuyla evlenmiyor ya da çocuk yapmaktan kaçınıyorlar. Siz bir yakınınızı kaybettiniz mi ya da yakınlarınız bombalann izini taşıyor mu? Doğum tarihim savaşın bittiği yıllara denk geliyor, bu nedenle kendime ait savaş anılanm yok. Akrabalarım arasında orduya alınanlar var, ama tannya şükür hiç akrabam ölmedi. Ancak bir akrabam Hiroşima'ya atanmış ve atom bombası atılmadan kısa bir süre önce de başka bir yere tayin olmuş. Bu sayede kurtulmuş. Büyük felakederin ardından insanlar daha da duyarlı ve ürkek hale geliyorlar. Atom bombasının ardından insanlann uçaklara ya da seslere karşı bu tür tedirginlikler yaşayıp yaşamadıklanna dair bir bilginiz var mı? Tanıdığım kişilerde bu tür etkiler yok, ama duyduğum kadarıyla o dönemi yaşamış insanlar bazı küçük olaylarda o zamanı anımsayarak büyük tepkilerveriyorlarmış. Bu anlamda ruhsal etkileri hâlâ sürüyor. Hiroşima ve Nagazaki'de bombalan görmüş insanlar için bu asla unutamayacaklan bir olay. Unutulmaması için de kendi çocuklanna ya da çevrelerindeki insanlara anlatıyorlar. Bunun nedeni böyle bir olayın bir daha yaşanmaması isteği... ABD İŞBİRLİKÇİSİ DEĞIÜZ Dünya Hiroşima ve Nagazaki'yi utanç"la anımsıyor. Japonlar için şimdiye kadar konuştuklanmızın dışındaki anlamı ne? Japonlar için bu hiç kimsenin başına gelmesini istemediği bir olay. Hiç kimseye zarar verilmesin ve bu tür acımasız silahlar kullanılmasın istiyoruz. Japonya'nm diplomatik ve siyasi olarak en büyük amacı, nükleer silahlann kaldınlması. Peki, bombalar kültürel sonuçlara da yol açtı mı? Kültürümüz bundan doğrudan etkilenmedi, ama 2. Dünya Savaşı'ndan sonra Japonya'nm siyasi yapılanmasına yön verdi. Örneğin Japonya, Anayasası'nda uluslararası anlaşmazlıklarda silah kullanılmayacağını ilan etti. Banşçıl bir Anayasa olarak bu dünyada ilk ve tektir. Anayasanızın 9. maddesi bu hükmü içeriyor ve şu günlerde bunun kaldırdması için referandum hazırlığı yapdıyor, bildiğim kadanyla... Evet, söylediğiniz gibi Anayasa'nın degiştirilmesi konusu gündemde, ama bu maddenin değişmemesi konusunda Japonlar hemfikir. Değişip değişmeyeceğini şu anda bilemem, ama ben değişmeyeceğine inanıyorum. Irak işgali Japonya'nın barışseverliğini sarstı mı? Yine bildiğim kadanyla Japonların da, Japon birliğinin Irak'ta olmasına dair eleştirileri var... Dünyadaki savaş karşıtları da bu eleştirilere katılıyor... u Atom bombasıyla yaşamım yitirenlcr her yıl Banş Heykeli önünde yapılan törenlerle anılıyor... Japonya, teknik olarak Irak'ın yeniden yapılandınlması için çahşıyor. Bunun için 1.5 milyar dolar yardımda bulunduk ve 33 milyar dolar kredi verdik. Bildiğiniz gibi Japonya'daki askeri güce ordu değil, savunma gücü diyoruz. Savunma gücü şu anda Irak'ın Samua kentinde görev yapıyor. Güvenlik açısından sivilleri gönderemediğimiz için savunma gücü görevlendirildi. Bizim amacımız ABD gibi değil. Birliklerimiz, hastane, yol inşaatı yapmak ya da temiz su sağlanması görevlerinde çalışıyor. Ama ne yazık ki sanki Japonya ABD'yle işbirliği yapmak için oradaymış gibi bir düşünce var ve bu kesinlikle doğru değil. Irak halkının normal yaşamına dönmesi için oradayız. Askeri gücünüzün savunmaya yönelik olduğunu söylediniz. Ancak 2. Dünya Savaşı'nın ardından yapdan sözleşme nedeniyle Japonya'nın ordusu yok... Evet, savaş bittikten sonra kısa bir süre için Japonya'ya ordu sahibi olması yasaklandı. Ama daha sonra ülkeyi korumak için savunma gücü kuruldu. Ama bu güç kesinlikle saldırı için değil, hatta kullanılan silahlar bile savunma amaçlı. YOKSULLUKÇÖZÜM BEKLİYOR Japonya BM Güvenlik Konseyi'nin daimİ üyesi olmak istiyor. Londra ve Mısır'daki saldınlarla yeniden gündeme gelen küresel terör için çözüm öneriniz ne? Şiddet çözüm getirmeyecek. Sadece Japonya ya da Türkiye değil, tüm insanlann böyle düşündüğüne inanıyorum. Küreselleşen dünyada sorunlann konuşarak çözümleneceğini düşünüyorum. Japonya'da yoksulluk sınırı altında yaşayan kimse yok. Şiddede yoksulluk arasında bir bağlantı olduğu kabul edilirse, insanlar konuşarak sorunlarını çözebilirler belki, ama küresel yoksulluk nasıl çözümlenecek? Küreselleşen dünyada yoksulluğun ne kadar büyük bir sorun olduğunun farkındayım. Japonya dünyada en çok yardım yapan ülke ve sadece para olarak değil, teknik ve akademik olarak da elimizden gelen yardımı yapmaya çalışıyoruz. Ama bu sorun bir ülkenin yardımlanyla çözülemiyor, ancak işbirliğiyle çözüm üretilebilir. Özellikle Afrika ülkelerinin yoksulluk ve AIDS sorunu için çalışıyoruz, ama ülkelerin de kendi güçleriyle bu sorunlann çözümüne katılmaları gerektiği kesin. Irak Dünya Mahkemesi'ne Japonya'dan katdan hukuk profesörü Akira Maeda, bugün Japonya'daki en büyük insan haklan sonınunun 2. Dünya Savaşı'nda Japon ordusunun seks kölesi olarak kullandığı kadınlar olduğunu ve onların hâlâ mücadele ettiğini söylemişti. Bu yd onların da 60. yılı. Japonya bu konuda ne yapacak? Japonya için bu çok üzücü ve ayıp. Devlet olarak 2. Dünya Savaşı'ndan sonra San Fransisko Banş Anlaşması'na imza attık ve tüm zararlar burada tazmin edilmiş olarak kabul ediliyor. Sayın Maeda'nm söylediği gibi bu çok önemli bir konu. Japon halkı savaşm ardından geçen 60 yılın ardından bir şeyler yapdması gerektiğini düşünüyor. STK'ler bir araya gelerek bir vakıf oluşturdu ve bu kadınlara yardım yapılmaya devam ediliyor bildiğim kadarıyla. Pearl Harbor saldırısının hazırlanmasmda en büyük paya sahip Japon ajanı ad ve soyadı olarak sizin adaşınız. Bu bir tesadüf sanınm, değil mi? Bunu ilk defa duyuyorum (gülüyor). Bu tamamen tesadüf. •