Katalog

16 EKÎM 2005/SAYI 1021 Bu şarkıları hatırlıyor musunuz? Aynı tarihlerde iki, kimilerinin tanımıyla Türk klasik, kimilerinin tanımıyla da Türk sanat müziği albümü çıktı. Yaşı 40'ın üzerinde olanların anılarını ayaklandıran şarkılar var bu albümlerde. Kalan Müzik'in iki CD'de imzası var, ikisinde de yorumcu Zeki Müren. Besteciler ise bir albümde Saadettin Kaynak, diğerinde Selahattin Pınar. Odeon'un "Evvel Zaman Içinde"sinde ise yine Zeki Müren var, ama tek bir şarkıyla. Albümün diğer yorumcuları, Müzeyyen Senar, Nesrin Sipahi, Münir Nurettin Selçuk, Şükran Özer... îki albümün aynı dönemlerin müzikleriyle, aynı dönemde piyasaya çıkmaları bir tesadüf mü, yoksa TSM'ye bir dönüş mü yaşanıyor? Bu soruları Kalan Müzik Edisyon'un yöneticisi Nilüfer Saltık ile Odeon'un Proje Koordinatörü Zeynep Göktürk yanıtladı. ZEYNEP GÖKTÜRK Odeon "Evvel Zaman lçinde" projesine hangi taleplerin sonucu karar verdiniz? 1992 yılında Yönetim Kurulu Üyemiz Sn. Danı Grünberg'in öncülüğünde, orijinal stüdyo bant kayıtlan daha iyi muhafaza edebilmek amacıyla datlara ve CD'lere aktarıldı. Aynı zamanda listeler oluşturulmaya başlandı, parçaların bestecileri, söz yazarları, orijinal ısimleri vs. gibi bilgiler araştırıldı ve bulundu. Böylcce Odeon arşiv listeleri oluşmuş oldu. Daha sonra danışmanlarımızla birlikte Odeon Koleksiyon'u oluşturma çalışmaları başladı. O tarihte herhangi bir nostalji modası, akımı veya rüzgârı yoktu. Bu çalışmalar sonucunda Tanju Okan 1, Nesrin Sipahi, Mustafa Sağyaşar, Yaşar Özel, Juanito (2000), Tanju Okan 2 (2001), Bak Bir Varmış Bir Yokmuş 1 (2003), Bak Bir Varmış Bir Yokmuş 2, Zeki MürenGüneşin Oğlu, Nilüfer'74, NilüferSelam Söyle, NilüferMüzik, NilüferSürprizler, Füsun ÖnalAh Nerede (2004) ve Bak Bir Varmış Bir Yokmuş 3 (2005) yayımlandı. 2003 yılında da "Evvel Zaman lçinde" albümünün hazırlıklarına başladık. 1924 yılında kurulan Odeon repertuvarının büyük bölümü, temel taşları Türk sanat müziği. Odeon bunu bir vazife edindi, arşivimizde bulunan eserleri, daha Zeki Müren. NİLÜFER SALTIK Kalan Muzık Kalan Müzik daha önceleri de Zeki Müren albümleri yayımladı. Bu işin projelendirılmesinde bestekârların özelliğı üstunde durduk. Saadettin Kaynak ve Selahattin Pınar gibi iki büyük üstadın sesli arşivlerinde, popüler ve daha önce hiç yayımlanmamış parçalar üstünde çalıştık. Bu popüler parçalar nedeniyle de albümün ilgi gördüğünü düşünüyorum. Bu arşiv, radyo kayıtlarından, taşplaklardan, 45'liklerden oluşuyor. Bu kayıtlann özelliği ise çok temiz olmaları. Tarihi, 1950 ile 1960 yılı sonları ile sınırlıyoruz. Burada benim için en önemli olan knter, yorum. Benım kuşağımın bu albümü dinlerken Zeki Müren'i anlayacağını, hatta yeniden keşfettiğinı düşünüyorum. Beni en çoketkileyen "Menekşelendi Sular"daki yorumu. Bizim basmdan tanıdığımız Zeki Müren parlak giysıler giyer, pudra sürer, şarkılarını ağdalı ağdalı söylerdi. Bu da bana çok enteresan gelmezdi. Ama Kalan Müzik'in bir önceki arşiv çalışmasını dinlediğimde çok keyif aldım.Bu albüm ise her kesimden insanın çok rahat dinleyebileceği, klasik Türk müziğinde iyi bir şeyler yapmak isteyen gençlerin doğru ve mükemmel yorumları izleyebileceğı örnek bir çalışma. Saadettin Kaynak ve Selahattin Pınar'ın temsil hakları bizim. Bestecilerin ailelerinden, Zeki Müren'in hakları için de bu haklara sahıp Vakıflar'dan ızin aldık. Ailclere ulaşmak kolay olmadı elbette, bir dedektif gibi iz sürdük. Ne yaptığımızı, amacımızı anlattık ve onaylarını aldık. Gençler bu albümlerden etkileniyorlar, belki tam aradığım şey demiyorlar ama yine de beğenıyorlar. Özellikle elli yaş üstü insanların daha çok hoşuna gidiyor. Bu şarkıların sözleri etkileyici, her bir söze bir roman yazılabilir. Klasik müzikte büyük bir boşluk var. Genç vc yenı sanatçdar bu şarkıları yorumlasa da bu boşluk dolmuyor... Geçmişi saklamak önemli, biz bu iki albümü çıkarmasaydık, bu şarkılar özel koleksiyonlarda kalacaktı ve az sayıda insan ulaşacaktı. Şimdi genç sanatçılar icradaki bu örnekleri görecek, geçmişi hazmedecek ve kendisine yeni bir uslup, yön verecek. Bu anlamda bu çalışmalar önemli. Bundan sonraki projemiz, Zeki Müren'in kendi bestelerinden bir albüm ve Türk film mü/ikleri. Bu iki konuda ön çalışmalara başladık. Bu albümlerle dünya pazarında yer alır mıyız? Biz, dünyanın Türk müziği denilince aklına sadece ney gelmesini istemiyoruz. Yurtdışında da Türk müziğiyle ilgilenenlerin Zeki Müren'i keşfedeceğinden umutluyuz. önceden bilip sevenlere ama bulup dinleyemeyenlere, hiç bilmeyen genç nesile ulaştırabilmek için elimizden geleni yapıyoruz. 1980'li yıllar hem gazinoların, hem de Türk sanat müziğinin sessizleşme dönemi oldu, şimdi bu albümle yeni bir çıkış yaratmayı mı umuyorsunuz? Böyle bir iddiamız yok, ama Türk sanat müziğinin yenıden gündeme gelmesine bir nebze olsun faydamız olacak ise bu bızı çok mutlu eder. Arabesk ve popüler müzik arasında geçen süreçte, sizce şimdi Türk sanat müziğine ilgiyi yaratan nedir? Bizce Türk sanat müziği her zaman Türk halkı ile bütünleşmiş bir müzik. Zaman zaman başka tarz müzikler öne çıksa da Türk sanat müziği her zaman var olmuştur. Zannediyoruz ki son dönemde popüler müziğe ve arabeske doymuşluktan dolayı Türk sanat müziği biraz daha öne çıkıyor. Bu şarkılar sizce kaç kuşağı buluşturacak? Orta yaş ve üzeri kuşakları kesinlikle buluşturacak. Umuyoruz ki genç kuşakların da ilgisini çekecek. Bu projenin devamında neler öngörülüyor? Evvel Zaman lçinde serisi, Müzeyyen Senar, Karma Türk Halk Müziği, Bak Bir Varmış Bir Yokmuş 4 ve daha pek çok arşivimizden oluşan solo ve karma albümler. Laleper Aytek, 'Fotoğrafı yapan fotoğrafçıdır ve cinsiyetsiz değildir' diyor... KENDİNE AİT BİR FOTOGRAF Gözde Akgüngör aleper Aytek, "fotoğraf üzerine akıl karışıklıklarım" dediği yazılarını "Kendine Aıt Bir Fotoğraf" kitapta derledi. Fotoğrafta çıtayı yükseltmenin, fotoğrafçmın kendisiyle yüzleşip, özgün ifade biçimlerini bulmasından geçtiğini belirten Ajttek'le kitabı hakkında konuştuk. Kitap projesi nasıl ortaya çıktı? Kitabı toparlarken rotoğraf tarihime bir baktım, kaç yıldır fotoğrafla uğraşıyorum diye. 20 yıldır fotoğraf çekiyorum, 10 yıldır da fotoğraf üzerine yazılar yazıyorum. Önce daha teknik ve öğrenmeye başladıklarımı aktarmak istediğim yazılar yazdım. Yazılarım giderek deneme türü metinlere dönüştü. Ve bu metinlerde fotoğrafı, fotoğraftaki dünyalan bir araç olarak kullanmaya başladım. Ama bir de her gün gördüklerimizden aynlan, bize başka cümlelerle ve duygularla bakan, ulaşan, değen fotoğraflar vardı ki, işte onlar hayatla bağlarımı güçlendirıyordu. Kadınlık/ erkeklik durumu fotoğrafa nasıl yansıyor, sizce? Kadınların biraz daha içeriden bakma eğitimleri ya da "terbiyeleri" var diye düşünüyorum. Bunun bir sebebi çok uzun süreler hep ev içlerinde kalmaları, küçük, iki ya da üç kişilik dünyalarda yaşamaları olabilir. Er Laleper Aytek, 20 yıldır fotoğraf çekiyor, 10 yıldır da fotoğraf üzerine yazılar yazıyor... Li keklerinse, "gözlerinin dışarda" olduğunu, daha dışarıdan baktıklarını düşünüyorum. Erkekler adeta geneli, dışarda olan bitenleri görmek gibi bir misyonla bakıyorlar, onların terbiyeleri de öyle. kadınlar da bence artık bakılan/izlenen konumundan bakan/izleyen konuma doğru hareket ediyorlar. Bu, bence başarılı bir süreç. Kadınlar kendilerine bakmakta, içlerindeki bilinmezlerle, yabancılıklarla ve kendileriyle uğraşmakta galiba daha ısrarcılar. Bazen ayrıntılarda kaybolup, bütünü göremez hale gelseler bile dünyaya dışar dan ve genelden değil de, daha çok içlerinden bakıyor olmayı ve duygularından vazgeçmemeyi daha çok önemsiyorlar. Fotoğrafta bir kadın bakışından söz edilebilir mi? însanlar dünyaya kadın ve erkek olarak doğar, öyle büyü(tülü)r ve yaşarlarken, böyle bir ayrrm, hayatın kendisinde ve ilk baştan beri zaten varken, bunun yaptığımız şeylere, işlerimize (fotoğraflarımıza, yazılarımıza, şarkılarımıza, sözlerimize, duygularımıza) yansımaması mümkün mü? Hiç sanmıyorum ama hep bu farklılığı tanımlama, açıklama, ifade etme noktasında gelip tıkandığımızı düşünüyorum. Cevapsız sorular ve eksik düşünceler etrafında dolanıp, bir karşıhk bulamayınca ve sanki hayatta her sorunun net, tam bir cevabı varmış gibi, bakışımızda, gözümüzde gözardı edilemeyecek kadınlık pay(dası)ını, bize fotoğraf çektiren, şeyleri başka türlü değil de öyle algılatan, duygularımızı, korkulanmızı öyle harekete geçi ren ayırdedici bir faktör, bir durum olduğunu görmüyor, yadsıyor ve fotoğrafın cinsiyetsiz (ya da cinsiyetlerüstü) olduğunu ve öyle üretildiğini söyleyebiliyoruz. Oysa bir fotoğrafı yapan fotoğrafçıdır ve yaparken de cinsiyetsiz değil; kadın ya da erkektir. SUÇ ORTAKLIĞI... İçeriden fotoğrafa böylesine vurgu yapmanız, bunun eksikliğinden mi kaynaldanıyor? Evet daha çok dışardan fotoğraflar gördüğüm için. Fotoğrafı yapan duygulardır. Gördüğümüz fotoğrafların pek çoğu iki boyutlu ve katmansız. Izleyeni hiçbir şekilde sarsmayan, titretmeyen fotoğraflar. Ben birbirine bu kadar benzeyen kopya görüntü ve düşüncelerden öyle sıkıldım ki! Fotoğrafı çekenle çekilenin buluşması nedir? Fotoğrafa bakan de bakılanın, gören ile gö rülenin suç ortaklığıdır, diyebilirız. Böylesi bir ortaklık olabildiğince çıplak, çocuk, sabırlı, merakjı, açık, yakın, duygusal ve insan olmaya gerek duyar. Fotoğrafçmın dışarıdan izleyip, l'apkaç görüntülere sapmaması gerekiyor. Fotoğrah çekilenin de o işe gönüllü olmasını mutlaka sağlamak gerekiyor. Türkiye'de bir fotoğraf geleneği var mı? Olmalı, ama maalesef yok. Ben örneğin Ara Güler'in ustaçırak geleneğiyle yetiştirdiği fotoğrafçıların olmasını isterdim, ama fotoğratımızda maalesef böyle bir gelenek yok, fotoğraf daha çok dernekler ve sayıları çok olmayan fotoğraf merkezleri çevresinde öğretiliyor. O kalabalıklar içinde, önemli ve bir o kadar da zor olan kendi dilini bulmak. Artık yeni sözler ve yeni sesler lazım. Başka fotoğraflara yönelmemiz, başka bakmaların peşinden gitmemız gerekiyor. (Laleper Aytek'in htanbul Saydam Gunlerı'ndeki "Paramparça" adlı retrospektıf sergıu 22 Ekım'de TurkccllSalonu, 23 Ekım'deIfsak'tagörülebılir.%