Katalog

16 EKlM 2005 / SAYI 1021 11 NE KADAR ZAMANINIZ VAR? Beslenme uzmanı Jack ChaLlem tarafından hazırlanan bu test, ne tür faktörlerin size ve genlerinizin sağlığına karşı çalıştığını göstermek için tasarlanmış. Challem'e göre, her insan genlerinden miras kalan çeşitli zayıflıklarla doğar ve yaşamının her günü yeni genetik hasarlara uğrar. RİSK FAKTÖRLERİNİZ 40 yaşın üzenndeyim. Babam 50 yaşından önce kalp krizinden öldü. Annem 40 yaşından önce meme ya da rahim kanserinden öldü. Aile geçmişimde romatizma, kanser, diyabet, kalp hastalıkları ya da obezite gibi ciddi hastalıklar var. "Evet" yanıtları ırsi ya da yaşla ilgili genetik hasar riskine işaret ediyor. Yaş 11 Hastalıktan değil, yaşlılıktan ölmek... Bilimadamları uzun yaşamanın yolunu, genlerin işleyişini güçlendirmekte arıyor. Ama siz genetik müdahaleye gerek kalmadan da yaşamınızı uzatabilirsiniz. ^^H w ••" er sabah kahvaltıdan ^K 1 I önce koşuyorsunuz, ^m I I gün boyu 5 porsiyon^M J L . J L . dan fazla meyveseb^^m ze yiyorsunuz, rüyanızda bile sigara •^F içmezsiniz ve asla içkınin sınırını kaçır; mıyorsunuz... Yukarıda sözü edilen kişi sizseniz, büyük olasılıkla sağlığınızı önümüzdeki yıllarda da korumak ve hastalıldardan uzak, uzun bir ömür sürmek istiyorsunuz. Peki ama yaptıklarınızın gerçekten işe yaradığından emin misiniz? Nature dergisinde yayımlanan bir makaleye göre şu sıralar "Yaşlanmanın nedenlerini bulmak" konusunda büyük bir heyecan yaşanıyor. Bu heyecan, yaşam tarzı seçimleriyle ilgili elde edilen son bulgulardan kaynaklanıyor. Elbette sağhklı beslenme uzun yaşamın kanıtlanmış olmazsa olmazı. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, erken ölümlerin yarıdan fazlası, kanserlerin de üçte biri beslenmeyle ilişkili. Ayrıca ne yediğinizden çok, ne kadar yediğiniz, düzenli spor yapmak, ileri yaşlara kadar çalışmak da ömrünüzü sağlıklı kılan ve uzatan faktörler. tedavi etmek da, Newcastle Üniversitesi'nden Hücresel Yaşhlık Bilimi Profesörü Thomas von Zglinicki diyor ki: " Yaşlılığı tedavi etmekten daha yeni yeni söz etmeye başlıyoruz. Gerçekten de insan ömrünün kesin, değiştirilemez bir üst sınırı yok gibi gözüküyor." Avrupa'nın dört bir yanından 90 yaşını aşmış 2 bin 800 kişiyi toplayan fakülte, gruptaki herkesin, her bir genini ve bugüne kadar belirlenmiş gen kombinasyonları için kan örneklerını kontrol ederek "kapsamlı genetik araştırmaya" tabi tutacak. Profesör von Zglinicki, "Amaç, uzun yaşama katkıda bulunan gen kombınasyonlarını belirleyerek bu kombınasyonu beslenme ya da ilaç yoluyla oluşturabilmenin yollannı araştırmak. Sağlıklı bir yaşam sürerek insanların hastalıktansa yaşlılıktan ölecek olması doğal olarak ömürlerini uzatacak" diyor. ŞU ANKİ SAĞLIK DURUMUNUZ Aşırı kiloluyum, aynı zamanda annem ya da babam da öyle. Enerji düzeyim istediğim kadar yüksek değil Diyabet teşhisi konuldu. Kalpdamar hastalığı ya da kanser teşhisi konuldu. , Bu hastalıklar için düzenli olarak iki ya da üç farklı ilaç kullanıyorum. Yaşlandıkça unutkanlaşıyorum. "Evet" yanıtları genlerinizin, metabolizma ve hücre yapınızın beslenme ve yaşama alışkanlıklarınız nedeniyle ciddi biçimde hasar gördüğünün göstergesi. STRES DÜZEYİNİZ Stres altındayım Hayatımda yolunda gitmeyen şeylere büyük bir öfke ya da pişmanlık duyuyorum Bir kaç yıldır uzun süreli bir ilişki yaşamadım ya da tatmin edici bulmadığım bir ilişki yaşıyorum Kendimi kötü hissettiğim günler çok "Evet" yanıtlan yüksek bir stres düzeyinin göstergesi. Bu, beyin hücrelerindeki gen fonksiyonunu değiştirebilir. BİLİMKURGU DEĞİL Önümüzdeki ay, ikinci kez, yıllık SENS (Idare Edilebilir Önemsenmeyebilecek Yaşhlık için Stratejiler) konferansı için buluşacak olan bir grup bilim adamı, kökhücre araştırmalarmda sağlanan son gelişmeleri kutlayacak. Chicago Üniversitesi'ndeki Yaşlanma Merkezi'nin Başkanı aynı zamanda SENS'in önde gelen üyelerinden Dr. Leonid Gavrilov, "Yaşam süresini arttırmak amacıyla yaşlanmış ya da artık çahşmayan organları genç ve sağlıklı organlarla değiştirmek artık bilımkurgu olmaktan çıktı. Akciğer, karaciğer, böbrek ve kalp dokusu geliştirmek için yapılan çalışmalarda büyük ilerlemeler sağlandı" diyor. İnsanlar da dahil olmak üzere yaşayan tüm organizmaları, kısmen bozulmuş makinelere benzeten Dr Gavrilov, "yaşlıhk biliminin ana noktası hasarı önlemektir" diyor ve şöyle devam ediyor: "En büyük müdahalelerden biri, hamile annelerin gereken miktarda folik asit ahnasını sağlamak. Bu da bir bilgisayar çipinin üretim sürecini geliştirmeye benziyor." Bir diğer kilometre taşı da dokuya ve organlara zarar veren kronik enfeksiyonların ve iltihabi hastalıkların ortadan kaldırılması olacak... • The Independent'tan çeviren: AZE MARŞAN Nature dergisinde sözü edilen heyecan ise genlerle ilgili. Newcastle Üniversitesi'nin Yaşhlık ve Sağlık Enstıtüsü Başkanı Profesör Tom Kirkvvood'a göre, uzun ömre, çevresel zararı en aza indirgeyerek ve onarım genlerinin işleyişini güçlendirerek ulaşılabilir. Sözü edilen bu "onarım" genlerinin büyük bölümü belirlendi ve üzerlerinde araştırmalar başladı bile. "Genetik müdahale" yoluyla şansh bir solucanın ömrü beş kat uzatıldı. Aynı deneyi insanlar üzerine uygulamak söz konusu olmasa Sonay Dikkaya ve Celal Pir ile ve Çağla Kubat ile SPOR HABERLERİ HAFTA İÇİ HER GÜN AKŞAM HABERLERİ 19:00 www.ntvmsnbc.com 20:00 MALCOLM M THE MIDDLE 20:30 ACC0R0IN0 T0 JIM 21:00 FAT ACTRESS