Katalog

JNÎSAN 2004/SAYI941 MÜZİK 3 Mezzosoprano JAKLİN ÇARKÇFnın yıldızı, intikam ve annelik duygusu arasında bocalayan Azuçena rolüyle parladı. Canlandırdığı karakterlerin, dönemin ve mekânların peşine düşen Çarkçı çelişkiler içindeki insanı oynamayı seviyor. Çünkü çelişki, insanıda sınırlarını da zorluyor. bi bir cümleyi korkuyla, kayıtsız, üzüntüyle ya da dehşet içinde ifade edebiliriz. " Ben olsaydım ne yapardım " diye hissetmek vedüşünmekonenıli. Bir rolü çalışırken benim hislerim var, ama yönetmenin o tiplemeyi nasıl istediği kuşkusuz çok önemli. Benim vücuduma yakışanla yönetmenin isteğininbirleşmesi, benim ruhuma uyması gerekli Bunu konuşur, paylaşırız. Orneğin Yenufa ( )perası'nda olay Orta Avrupa'da geçiyor. Ben tip ve yapı olarak tamamen Akdenizliyim. Oradaki insanın tepkileriyle Akdenız insanının tepkileri çok farklı. Ben şimdibu konuda çalışıyorum. Fakat sahneye koyan Aytaç Manizade,Hıristiyan,Müslüman,Musevi hangi dinden olursa olsun dünyanın her yerinde tutuculuğun bulunduğunu göstermek istedi. Zaten artık dünyada zaman boyutunu aşmaya yönelik bir çalışma var. Bu olaylar hâlâ bir yerlerde yaşanıyor. Genç bir kadının evlilık dışı çocuğunu hastanedeboğduğunuokudum. Yinegazetelerde genç bir kadını kardeşlerinin nasıl tutucu zihniyede öldürdüğünü gördük. Yanibukarakterleryaşıyor. TARİHLER, KİMLİKLER... Oyunların içinde geçtiği tarihleri, kimlikleri araştırır mısınız, orneğin mekânların peşine düşer misiniz ? II Trovatore'deki olaylar 15. Yüzyılda Aragon bölgesinde geçer. Zaragoza zindanlarına üç kez gittim ve her seferinde tüylerim diken diken oldu. Kimbilir neler yaşandı o harabede? Insanlar mahzende acılar yaşamışsa o taşm toprağın, çiçeğin, böceğin negünahı var? "Dünya niye böyle kötü, niyebu sınırlar" diye düşündüm. Dünya dönüp duruyor, neyin kuzeyi, güneyi, doğusu, batısı? Zaten bugünkü II Trovatore'de "niyesavaş var, kim yaptı" denilmekisteniyor. Zaman sınırı olmayan, insanın tarih içerisinde gerçekten gelişip gelişmediğini sorgulayan öğelere sahip. • Azuçena'nın intikam hırsını kabulleniyor musunuz ? Ama intikam duygusuyla annelik sevgisi arasında bocalıyor. Biıyücü diye gözününönündeyakılanannesininintıkamını almakiçin düşmanının çocuğunu ateşe atmak isterken yanlışlıkla kendi çocuğunu yakıyor. Bu büyük bir travma. Çelişkiler içerisinde olan insanları oynamak bana çok zevk veriyor. Bu çelişki insanın kimyasınıdeğiijtiriyor Kendi yaşamınızdaki çelişkilere nasıl çözümbulursunuz? tım boyunca, bir iki kez, o da benim isteBen neyi yaşarnak ıstediğime karar veriğimdışındakesildi. yorum. Evım, ışım, sağlığım, çocuklarım, Oynadığınız karakterlerin sizi şekillendirmesine nasıl karşı koyuyorsunuz ? annem... Bunları zedeleyecek her şeye kendimi kapattım. Başka hiç kinıseyle daÇok yoğun bir şekılde oynadığım kalaş istemıyorum. Tabii ki bir eser yaratırrakterleri içimde hıssediyorum. Azuçena'yı ilk oynadığımda, kendimi ispat etme ken düşünce ayrılıkları olabilir. Ama hiçbir zaman sürtüşerek daha güzeli arayıp çabasının verdiği heyecanla o duyguya teslim oldum. Azuçena'nın acısını o kadar bulamazsınız. Benim ilerleme anlayışım sahne üzerinde kendimi geliştirmeyedayoğun hissettmiştim ki provalarda içimden ağlamakgelmişti. Benzerbirşeyyine yanıyor, başkasını durdurmaya değil. Ama kimsenin de beni durdurmasına izin 19 sene sonra Azuçena'nın mahzen sahvermem. nesindeoldu. Oğlum ölmesin diyeçırpınıyorum, dayak yemişim, tecavüze uğra Bir güne neler sığdırdığınızı gördüm. mışım, perişanım, saç baş darmadağın. Bu tempoyla performansınız düşmez Yaşadığı dağlara gidebilmek gibi yalin bir mi? Düşmez, planımı yaptım. Stres, çok daisteğivardı.Oğlumunyakındaaskeregiha iyisini yapmak ısteği, yorgunluk bazı decek olması da etkiledi herhalde, gözlekayıplara neden olur. Bunların üstüne çırimden yaşlar dökülüverdi. O dönemki kabilmek önemli. Mesela prova yaparken Jaklin zaman zaman dizginleri Azuçesalon boştur, her taraf çınlar. Ama salon na'ya kaptırabiliyordu. Artık buyoğunluğun, üstüne çıkıp denge kurmayı artık öğ seyirciyle dolu olduğunda o bedenler benim enerjimi emmeye başlıyor, giden ses rendim. Yaniikisininarasındakidengeyi geri gelmiyor. Bu kayıpları en aza indirmekoruyan, seyircinin gözüyle kendisini yi öğrendim. Operacının eğitimi hiç bitgözlemleyen bir üçüncü kişiyi ortaya çımez, sürekli çalışmak gereklidir. Avrukarmayı başardım. • Tamam karakterlerin sizi zaptetmesi pa'da bulunduğum sırada Macaristan'a ne direniyorsunuz, farklı karaktere geçi geçip Wagner operalarıru çalıştıran günümüzün çok önemli hocalarından Sipos şi nasıl başarıyorsunuz ? Lazslo'dan ders almıştım. Bu çalışmanın Konservatuvarda, sahne ve mimik rolsonucu Jenufa'da ortaya çıkacak. Kendim leri çalışmalarıyla bunun eğitimini alıyode ne yapabileceğimi göreceğim.# ruz. Orneğin "Çocukhiççırpınmadı" gi u sınırlar niye var? iatice \ıncer şkı ve ögürlüğü için ölümü göze alan Carmen, dostu için fahişelik yapan vefakâr Bersi, falcı Ulrika, dünyaya ruh olarak dönen ihtiyar Madre, kıskanç Amneris, evlat sevgisi ve intikam ateşi arasında gidip gelen Azuçena... Istanbul Devlet Opera veBalesi'nin (IDOB) mezzosoprano solistlerinden Jaklin Çarkçı, yıllarca Carmen, Andre Chenier, Maskeli Balo, A Samson ve Dalila operalarında nefret, aşk, kıskançlık, isyan, tutku, intikam duygularının ifadesi olmıış kadın karakterlerini canlandırdı. G. Verdi'nin II Trovatore Operası'nda Azuçena rolünü bir kez daha başarıyla sürdüren Jaklin Çarkçı, ÎDOB'un bu ay sahnelemeye başladığı Leojanaçek'injenufa Operası'nda Kostelniçka'da yeni bir kimliğe bürünüyor. Çarkçı ile röportaj yaptığımızgün, prog ıklin Çarkçı inesi opera ınatçısı ve iyanist Roza 'ilmetin ve abası operacı rayr Çarkçı e... ramında Jenufa Operası'nın provası, akşam da I] Trovatore oyunu vardı. Oğlu akşam askere gidecekti, ama sabah saatlerinde tüm hazırlıklar tamamlanmıştı. Bir güne her şeyi sığdırabiliyordu, hatta bizim için yemekhazırlamayıda... Çoculduğu, opera sanatçısı ve piyanist annesi Roza Dilmetın ve artık hayatta olmayan babası operacıjirayr Çarkçı ile kulislerde geçen Jaklin Çarkçı zamana karşı yarışmayı öğrenmiş. Bu yarışta kazanan olmayı da becermiş, provasınm olduğu akşam Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı'nın geleneksel konserinde yer alan kızı Sibel Yakupoğlu'nu izlemesi bunu göstermiyormu? Çarkçı ile yaşamını ve rollerini konuştuk: II Trovatore opera yaşamınızda nasıl biryerikaplıyor? II Trovatore benim solisdik kariyerime başlayışımınılkadımıdır. Belkıs Aran, 18 yıl önce, ilk çalışmalarım sırasmda " Senden çokiyi Azuçena olur" demişti. Aydın Gıin'ün 1988'desahnelediği II Trovatore'de yine Azuçena'yı oynamıştım. Çocukken annem uzun, kıvırcık saçlanmı taramaktan çok yorulunca " Şu saçlarını keselim, Azuçena'ya benziyorsun" derdi. Birkaç kez kesmek istedi am a bütün haya Fotoğraf: Hatice Tuncer KAŞKENT GÜNLERİ • • * ^ıllardan korkmayanlar... /lüşerref lekimoğlu evgili okurlarım, olaylar yoğunlaştı, gerilimi taşımak kolay olmuyor. Penceremden bahçeyi, dallarında alev alev yanan çiçekleri seyrediyorum. Biraz ileride, bahçe kapısında da leylak dalları, mavi için öyküler yazan dostlarımı anımsıyorum. Çiçekler ve renklerle birlikte güzel birlikteliği yaşıyorum penceremde. *** Profesör Sevda Şener'e selam. Dil Tarih Coğrafya Fakültesi ve Hacettepe Üniversitesi Tiyatro Bölümü'nden bir grup ve tiyatroya gönül verenlerle sahnenin gizemini yaşadı geçen akşam. Sıcak bir buluşmanın gizemiyle parlayan birliktelifii kutladı. ()pifrim nvi'leri. s öğrenciler ve konuklar bir masada buluşarak ortak bir sevgiliyi selamladılar. Her zaman hissedilmiyor ama insanı duygulandıran, dirilten, doğrultan bir sanat yapıtını seyretmenin, başarıyı kııtlamanın güzelliği dost çevrclerde boyutlanır değil mi? Sevda Şener'in çevresinde buluşanlar da bu mutluluğu yaşadı; anılar, oyküler, espriler ve kahkahalarla unutulmaz saatler yaşandı. Her zaman olmuyor, ama bu buluşmanın güzel boyuiları var. O geceyi yaşayanlar yeniden hissettiler, tiyatro gündeme gelince kurallar ve yıllarla eğleniyor nerdeyse. Yaşlanmak korkusu hissedilmiyor hiç. Tersine, yaşlanarak öne çıkıyor kimi oyuncular, yıllara meydan okuyorlar. Sahnede geçen yıllarda yaş yok! Sahnenin değişmeyen gizemi bu. lyi bir oyuncu her yaşta genç! Beklentiye ters düşmüyor hiç. Yalnız sahnede değil perdede de. Başkentliler, Ayten Gökçer'in yaşını kor.uşuyor son günlerde. Bana da sordular, yaşı yok, dedim. Galiba gerçeği söyledim. Yılları ben de şaşırıyorum kimi zaman. Usta bir oyuncunun parıltısı güzellik reçeteleriyle kazanılmıyor. Yıllara meydan okuyan sanatçılar her gün, her yerde parhyor, yaşla başın çaprazını güzel sergiliyor. Işte Cihan Ünal. Lady Machbet'teki rolüyle o da artı Imtiyaz Sahibi: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ adına İlhan Selçuk Genel Yayın Yönetmeni: Ibrahim Yıldız Editör: Berat Günçıkan Görsel Yönetmen: Aynur Çolak Sorumlu Müdür: Mehmet Sucu Baskı: Basın Yatırım Sanayii ve Ticaret AŞ Esenboğa YoluAkşam Tesisleri Idare Merkezi: Türkocağı Cad. No: 3941 Cagaloğlu, 34334 Istanbul. Reklam: Güçlü Erişim Grubu Tel: (0212)512 05 05.