Katalog

2 COCUK 4NİSAN2004/SAYI941 Action Man'den gizli ö görev Eğer çocuğunuza bir Action Man almışsanız, bir süre sonra oyuncağı ithal eden firmadan, gizli bir göreve atandığına dair bir mektup gelecek. Bu Action Man için yeni aksesuvarlar almak demek. Ya şiddetin çocuğunuz üzerindeki etkisi? Özgür Erbaş Oyuncak silah sağlığa zararlıdır T ürkiye'debireysel silahlanmayla mücadele eden STK'lerin başında yer alan Umut Vakfı, 2002 yılından bu yana Çocukları Oyuncak Silahlardan Arındırma Projesi'ni (ÇOSA) yürütüyor. Proje kapsamında, AB'ye uyum çerçevesinde çıkarılan "Oyuncaldar Hakkında Yönetmelik" üzerinde uzmanlardan oluşan heyet bir rapor hazırladı. Raporda yer alan önerilerden biri de oyuncak ambalajıüzerine "Oyuncak olarak imal edilmiş silah benzeri materyaller çocukların ruh ve beden sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir" uyarısının konulmasıydı. Oyuncakların yapıldıkları maddelerin denetlenmesinin ötesinde kültürel olarak ne verdiğinin de değerlendirilmesi gerektiği belirtilen raporda, "Silah sanayisinin ve şiddetin dünyayı bu denli sardığı bir ortamda çocuklara yönelik çalışmayı uzun soluklu bir mücadele olarak değerlendirmekgerekir"deniliyor. Çocukların oyun yoluyla, doğruyanlış, iyikotu, güzelçirkin gibi ahlaki kavramlar ile görev, sorumluluk ve davranış biçimlerini öğrendiğine vurguyapılan raporda, "Çocukların erken dönemde silahların kullanıldığı video oyunları ve oyuncak silah larla tanışmalarının önlenmesi gerektiği açıktır. Bu tür tanışıklık çocuğun silahlarla ilgili tehlikelerin ciddiyetini kavramalarını engelleyecektir" denilerek "Silahtan oyuncak olmaz" deniliyor. Her3 dakikada 1 Action Man ction Man'in üreticisi Hasbro, Hassenfeld kardeşler tarafından 1923'te ABD'de kurulan ve bugün 6 kıtada çalışan çokuluslu bir şirket. 1984 'te kurulan întertoy, bütiin hisselerinin 1999 yılında Hasbro tarafından satın alınmasının ardından Hasbro Türkiyeofisiolarak çalışıyor. Hasbro'nun Avrupa pazarındaki payı yılhk 300 milyon dolar. 2000 yılında Action Man'in ve buna bağlı video ve bilgisayar oyunlarınm pazarlamasıiçin evlere3 milyon CDROM gönderildiği belirtiliyor. Action Man'in internet sitesinde yer alan bilgilere göre Türkiye'de her 3 dakikada 1 Action Man satılıyor. I A nsanların baharattan petrole kadar değişen amaçlarla savaşması bilinen bir gerçek. Bazı savaşların dini nedenlerle, bazılarının da "teröre karşı" olması temel nedenin ganimet olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Ele geçen ganimetin tüketime dönüştürülmesi de yeni değil. Ancak tüketimin bir çılgınlık haline dönüşmesigöreceyenibirkavram. Mağazaların iç düzeninden reklamlara kadar her şey tüketime iten nedenler arasında yer alırken bir oyuncak firmasının bulduğu "pazarlamamucizesi" çocukları da aileleri de şaşırtıyor. Bu mucize, Action Man'den gelen gizli görev emri ve gizli istihbarat ajanı olma teklifi! Action Man alan ailelerin, kampanyalardan haberdar olmak için doldurdukları birer form, ev adresine çocuğun adına gönderilen "gizli görev emri" ve "gizli istihbarat ajanı kimlik kartı" ile farklı bir boyut kazanıyor. Gönderilen kimlik kartında " Bundan sonra XAdası ile ilgilitüm operasyonları yakından takip etmeni istiyorum. Her an yeni bir görev için çağrılabilirsin" uyarısıvar. "Gizligörevekibine hoş geldin " başkklı mektupta ise," dünyayı hain planlarıyla ele geçirmek isteyen ve kitle imha silahlarıyla insanlığı tehdit eden Dr. X'i önlemeye çalışan üstün yetenekli ajan Action Man'in en biiyükyardımcısının gizli görev ekibi" old uğu belirtiliyor. Action Man'in internet sitesinde yer alan ve Matrix filminde "seçilmiş kişi" Neo'ya gelen mesajı andıran metinde ise, "Dr. X, elindeki kitle imha silahıyla tüm insanlığı tehdit ediyor. Action Man ise onu durdurmaya çalışıyor. Bu göreve hazır mısın " denilerek çocuklar " gizli istih barat ajanı" olmaya çağırılıyor. Şirket, çocuklara "eğitim amaçlı" mektuplaryollayıp, Action Man'in operasyonlarda hangi silahları kullandığı hakkında da bilgi veriyor. UYGULAMA TÜRKİYE'YE ÖZGÜ Şirketin görevlendirdiği, Action Man Gizli Görev Ekibi Istihbarat Merkezi'nden Erol Aksungur uygulamanın çocukları motive etmek amacını taşıdığını ve Türkiye'ye özgü olduğunu söylüyor. Aksungur, çocukların hediyelerden haberdar olması için başlatılan yöntemin aynı zamanda, "Dr. X'in planlarına karşı çocuklarla birlikte çalışma yapmaya " yönelik olduğunu belirtiyor. Tüm Türkiye'ye yayılan "ajanlarından" araştırmalaryapmasını istediğini de ifade eden Aksungur, son araştırma konusunun ise " Kutuplardaki Eskimolar" olduğunu söylüyor. PARANOYAK BtR NESÎL YARATIR Psikiyatr Ayhan Akcan, çocukların bedensel ve ruhsal gelişimleri için gerekli olan oyuncakların, şiddet ve öfke oluşturan antisosyal oyuncaklardan ayırt edilmesi gerektiği görüşünde. Bu tür oyuncakların çocuklarda gizlilik, paranoya, esrarengiz hava yaratma ve yeri gelince de Psikiyatr Ayhan Akcan. yok etme duygusu yarattıklarını ifade eden Akcan, oyuncak seçiminde ailelerin seçimlerinin çoculdarınkiler kadar önem taşıdığını söylüyor. Silahlann oyuncak olarak satılmasmın yurtdışında STK'lerce engellenmeye çalışıldığmı anlatan Akcan, "Bu oyuncakların büyük marketlerde açıkça satılmasmın önünegeçmek gerekiyor. Bu oyuncaklan üreten kadar satan firmalar da şiddet toplumunun yaratılmasında pay sahibidir" diyor. Çocukluktan alınan bu mesajların ileride" Ben varım ve özelim. Diğerleri bana itaat etmeli, gerekirse yok ederim " söylemine de temel olabileceğine dikkat çeken Akcan, "Bu mesaj psikopat, dejenerasyona giden bu yolda hedef, itaatkâr bir nesil yaratmak" diyerek olası tehlikelere dikkat çekiyor. FELSEFEStÎYİ 7 yaşındakı oğluna Action Man alan Alaattin Seyrekbasan, çocuğu sevdiği için bu oyuncağı aldığını, "dünyayı kurtarma felsefesini"iseolumlubulduğunusöyledi. Oğlunun doğum gününde Action Man'den kutlama kartı geldiğini ve bundan çok memnun olduğunu belirten Seyrekbasan, "Bu oyuncak diğerlerindenbiraz daha pahalı, ama kaliteli. Mektuplar . ise yılda birkaç kez geliyor. Büyük bir, markette uygulamastandı açmışlardı, bir , kez de oraya gittik. Ben bu oyuncağın çocuğuma bir zarar verdiğine inanmıyorum" diyor. ŞİDDETİN DİLİORTAK Şiddet kültürünün oyuncaklar yoluyla çocukların yaşantısına girdiğini ifade eden iletişim sosyoloğu Yrd. Doç. Dr. Halil Nalçaoğlu, bu kültürün toplumsal cin " siyetle birlikte değerlendirilmesi gerektiği görüşünde. Oyuncak dükkânlarında atılacak hızlı bir turun sonucunda ulaşılacaksonucun.erkek çocukların "eyleme" kız çocukların ise "eylemsizliğe" davet edildiğini ortaya koymaya yettiğini belirten Nalçaoğlu, "Bu saptamayı yaparken Sindy ve Barbie gibi figürlerin Action Man karşısındaki duruşunu görmek gere" kiyor. Bu iki kategori oyuncak, içinde yaşadığımız toplumun toplumsal cinsiyet' rolleri bakımından temel haritasıgibi" diyor. Şiddetin, tıpkı cinsellikgibi, evrensel bir dü taşıdığını ifade eden Nalçaoğlu, " tki gücün çarpışmasını izlemek için hiçbir tercüme katkısına gerek yok. Yıkımı, ölüm ve yaralanma içeren şiddeti, kurulmuş şeylerin bozuluşunu izlemek belli bir haz içeriyor. Bu hazzın ana bileşeni o an için "güvende" olma duygusu olabilir. Yani ölen siz değilsiniz, kötüler. Buna karşın sevgi, barış, uzlaşma gibi "olumlu" kavramlar şiddetle kıyaslandığında yüksek düzeyde "kültüre özgü." Yani bunların doğru anlaşılması için her zaman kültürel DEKORASYON Çocuk odası hazırlarken... Aynur Balcı* ocııklarınkendineözgüdünyalannda; sağlıklı gelişim ve kişilik oluşumunda onları saran sıcakbir yuvalarıvar, odaları... Genelde yoğun zaman geçirdikleri odalarında,oyun,çalışma, dinlenme gibi aktivitelerini zevkli hale getirmek, doğru tasarlanmış bir oda ile mümkün olabilir. Çocuk odası dekorasyonunda ebeveynlerin dikkat etmesi gereken konuların başında mobilyalarda kullanılan malzemegeliyor. Mobilyalarda kullanılan MDF, sunta veya suntalam gibi malzemelerin hangi normlarda formaldehit içerdiğin Ç den, doğalkaplamalarda preslerken kullanılan yapıştırıcısına ve özellikle dış yüzeylerde kullanılan boyalara kadar uzanan geniş bir yelpazedebilgilenmekgerekiyor.Çocuklarımızın sağlıklı bireyler olarak gelişimlerinde odalannda soludukları havayı dahi kontrol etmek mümkün.Dolayısıyla çocuk mobilyalarmda bugün de kullanılan solvent esaslı boyalardan kaçınıp doğal yöntemlerle üretilen ve hiçbir katkı maddesi barındırmayan su bazlı boyalar tercih edilmeli. MODÜLERSÎSTEM Sağlık dışında önem taşıyan ikinci unsur, oda içinde mobilyaların çocuğun ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda konumlanması. Oda metrekaresi ne olursa olsun doğru planlanmış bir oda çocuğun kişilik oluşumunda önemli bir unsur. Bu planlama doğrultusunda seçilen sistemin modüler olması, hem çocuğun hem de ebeveynin işini kolaylaştırır. Modüler sistemi ihtiyaçlara göre gruplandırmak mümkün. Bir çocuk odasında öncelikli gereksinim dolap üniteleri. Dolapların planlanmasında çocuğun ebeveynlerine ihtiy'aç duymadan kullanım kolaylığı sağlayacak akılcı çözümler Çalışma ünitelerini, çocuğun davranışlarını, öğrenme sürecini ve gelişimini göz önünde bulundurarak çözmek gerekiyor. Oda içerisinde doğru materyallerle donatılmış ve doğ ru konumlanmış bir çalışma ünitesi çocuğun eğitim verimini arttıracak küçümsenemeyecekbirdetay. Çocuğun temel ihtiyacının uyku olduğunu düşünürsek uyku verimini arttırmak; oda içinde yatak ve yardımcı üniteleıin doğru konumlanması aynı zamanda yaşa göre ebatlanması durumunda mümkün olabilir. Tüm bu detaylar çözüldükten sonra, odanın dekorasyonunda fonksiyon ve estetiğin birleştirilmesi renk ve aksesuvarların doğru seçimi ile gerçekleşir... Haftaya işte bu birleştirmeyi anlatacağız. *îçmimar, EkamimMtmarlık Çocuğunuza oda hazırlarken llk dikkat edeceğlniz nokta, sağlığı. Sonra odanın mobllyalarının çocuğunuzun llgl ve Ihtlyaçlarım karşılayıp karşılamadığına bakmanız gereklyor. Uyku içinse yatağın yaşına uygun olmasına özen tfösterilmall.