Katalog

NİHAN KAYA’DAN “İYİ AİLE YOKTUR” ‘Çocuğunuzu kendinizden ne kadar koruyabilirsiniz?’ Nihan Kaya’nın kaleme aldığı ve dört bölümden oluşan “İyi Aile Yoktur”un temelinde, çocuk ve ebeveyn yatıyor gibi görünse de aslında insan ve birey olma temaları öne çıkıyor. Hayatımızı geriye alıp biz büyütülürken yapılan yanlışları düzeltemeyeceğimiz bilinciyle sadece sorunlarımızın kaynaklarının neler olduğunu anlayabileceğimiz ipuçları sunuyor Nihan Kaya. ADALET ÇAVDAR “ Çocukluk bir cehennemdir...” Sesli ve sessiz bir kaç defa okudum bu cümleyi. “Çocukluk bir cehennemdir.” Bir kâğıdın üzerine bana dair beni anlatan bundan daha iyi bir cümle yazılamazdı kanımca. Kendi aile hikâyemden değil, Nihan Kaya’nın İyi Aile Yoktur’dan bahsedeceğim. Nihan Kaya, Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun olmuş. I·ngiltere’de, University of Essex, Centre for Psychoanalytic Studies’te psikanaliz üzerine yüksek lisans yapmış. King’s College London Kars¸ılas¸tırmalı Edebiyat Bölümü’nde yazdıgˆı doktora tezinde, sanatsal yaratıcılıgˆı Jung açısından incelemiş. 2005’ten itibaren, edebiyat ve psikoloji alanlarında, Avrupa ve Amerika’nın degˆis¸ik yerlerinde konferanslar vermiş. Türkçede psikolojik romanlar, I·ngilizcede sanat ve edebiyat konulu psikoloji metinleri yazmış. Çatı Katı kitabıyla Türkiye Yazarlar Birligˆi Ödülü’nü kazanmış. “Dreaming the Myth Onwards: Revisioning Jungian Therapy and Thought” kitabının ortak yazarlarından. MEF Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde ders veriyor. Kırgınlık, Kar ve İnci, Disparöni ya da Yaşama Korkusu, Buğu, Gizli Özne adlı romanları, Ama Sizden Değilim ve Çatı Katı isimli iki öykü kitabına ek olarak Yazma Cesareti ve Fildişi Kuyu başlıklı inceleme kitapları var. DOĞRU SORULARI ARAYIŞ İyi Aile Yoktur, dört ana bölümde yer alan denemelerden oluşuyor. “Çocukluk Bir Cehennemdir”, “Modern Eğitimin Tarihçesi”, Doğumhaneler, Anne ve Bebeğin Değil, Doktorların İyiliği İçindir”, “Sevgi, Kendini Sevdirme Projesi midir?”. Bu dört bölümün temelinde, çocuk ve ebeveyn yatıyor gibi görünse de aslında insan ve birey olma temaları öne çıkıyor. Hayatımızı geriye alıp biz büyütülürken yapılan yanlışları düzeltemeyeceğimiz bilinciyle sadece sorunlarımızın kaynaklarının neler olduğunu anlayabileceğimiz ipuçları sunuyor Nihan Kaya. Bugün çocuk yetiştiren annebaba, herhangi bir aileye bağlı olan bireylere karşı da çeşitli uyarılarda bulunuyor. Bir kişisel gelişim kitabı ya da annebabalıkla ilgili bir kitap diye düşünmeyin İyi Aile Yoktur’u, daha çok bir sorgulama ve doğru yanıtları alabilmek için doğru sorular yöneltme metinlerinden oluşan bir çalışma. Kaya kitabına, “Yeryüzünde kırgın bir çocuk kalmayana dek yazacağım” diyerek başlamış, psikanalist ve yazar Alice Miller’a minnetlerini sunarak okuru onu keşfetmeye davet ettikten sonra ilk herkesin birkaç saniye takılıp kalacağı cümle geliyor: “Çocukluk bir cehennemdir.” Bu kitabı okurken ve üzerine yazarken fonda, muhteşem bulduğum Bach’ın bir parçası çaldı “Erbarme dich”; parçanın sözlerinde “merhamet et Tanrım” der besteci “gözyaşlarımın hatırına!” Pek çok insan için okunması bir hayli zor bir kitap İyi Aile Yoktur; insanın aklına ister istemez Nietzsche’nin “Öldürmeyen şey beni güçlendirir” cümlesini getiriyor. Paradoksların içinde kayboluyorsunuz. Ailesinden iyilik ve güzellikle bahseden insanları hep kıskandım. Bunun nedenleri var ve öfkemi yendikten sonra dedim ki belki de böyle olmaları benim şansıma, bugün neysem ancak böyle olabilirdim. Ama yine de haklarında iyi şeyler hatırlamayı elbette isterdim. Kaya’nın kitabının ilk bölümünü okuduğunuzda bir kez daha anlıyorsunuz ki gerçek cehennem burası, dünya. Her insanın sevip isteyerek bir bebek dünyaya getirdiğini ve onu birey yapmak için çabaladığını hayal etsek bile işin aslı pek öyle değil. “Aşkım”, “canım”, “bir tanem” diyerek sevdiğimiz bebeklerin gerçek bir insan olma yolunda aşılmaz sanılan dağ, aileleri. O en çok güvenmediğimizi iddia ettiğimiz çevreden daha çok güvenilmezi aile. İşte burada Kaya, gerçek ve cevaplanması güç bir soru soruyor: “Çocuğunuzu kendinizden ne kadar koruyabilirsiniz?” Saygının ne demek olduğunu, çocukların kendi kararlarını alabileceğini, insanın en olumsuz yanını gösterdiği kişinin çocukları olduğunu ve anne baba olunca gerçek kimliğin ortaya çıktığını anlatıyor. Bölümün sonundaki depresyonla ilgili kısmı ise sanırım pek çoğumuz çıkarıp her gün okuyabileceğimiz bir yerlere asmalıyız. İçindeki çocuğa ve bireye sürekli parmak sallayan yetişkinler olmaktan kurtulmanın bir yolunu arıyorsunuz bu bölümü okuyunca. Kaya’nın önerdiği kitaplara bir göz atmak gerek. AFFETMEK İYİLEŞTİRİR Mİ? İkinci bölüm modern eğitimin tarihiyle başlıyor. İstismarın ne demek olduğunun üzerinde duran Kaya, evin içindeki rolüne değindiği çocuğun yanında yapılması ve yapılmaması gerekenlerden bahsediyor. Okulun sosyalleşmeye etkilerini anlatıyor. Üçüncü bölümde doğumun, fedakâr anne yalanının, iyi evlat ve iyi aile olmanın anlamından söz ediyor. Annemize ve babamıza duyduğumuz öfkenin bir iyileşme çabası olduğunu, Alice Miller’dan aktardığı cümlelerle anlatıyor. Dördüncü ve son bölüm sevgiyi ele alıyor. Affetmenin iyileştirici bir yanı olmadığını dile getiriyor. Bütün bunları okura örneklerle, kaynaklara, kendi hayatından anılar ve alıntılarla aktarıyor Kaya. Büyümenize ve büyütmenize yardımcı olacak kitaplardan biri İyi Aile Yoktur. Okurken canınızın sık sık yanacağı ama yanan yerlerinize yazılanları düşünerek merhem edebileceğiniz bir kitap. Kendimi her daim kitap tanıtımları yazan biri olarak tanımladım. Ne eleştirmen ne de gazeteciyim. Bu yazıyı bitirirken Kaya’ya özellikle teşekkür etmek istedim, hatta bunu kendime bir borç bildim. Kulaktan kulağa anlatılarak pek çok insanın zihnini açabilecek bir kitap yazması, insanın kimi zaman kendini en yakınlarından bile korumasını gerektiğini anlatması; öfkenin, sevginin, saygının olumlu olumsuz bütün yanlarını kâğıda dökmesi benim için oldukça anlamlı ve öğreticiydi. İnsanların bunu sıradan bir psikoloji ve kişisel gelişim kitabı olarak görmeyip okumaya devam etmelerini dilerim. Çünkü dünyanın her yerinde herkes bir anne babanın çocuğu, kimse ailesini ve hayata gelmeyi kendisi tercih etmedi; bütün bunlar hepimizin başından geçti, geçiyor ve geçecek. n İyi Aile Yoktur / Nihan Kaya / İthaki Yayınları / 296 s. 16 18 Ekim 2018 KItap