Katalog

KItap Renkler... Sesler... Harfler... AYTÜL AKALl ÇİĞDEM GÜNDEŞ lMAVİSEL YENER lMUSTAFA DELİOĞLU Kitap Gölgesi Kendini öğrenen kral Zeynep Alpaslan, “Tavuk Prenses” ve “Bay Gri’nin İzinde” gibi çocukların seveceği kitaplar kaleme almış bir yazar. Alpaslan, “Uykusu Kaçan Kral” ile bu defa okul öncesi yaş grubuna sesleniyor. MAVİSEL YENER [email protected] www.maviselyener.com İ zmir’in pazarları çok şenliklidir, değişik otlar bulabilir, nice insan manzarasına tanık olabilirsiniz. Bu hafta pazarda mayhoş elma satıyordu pazarcılardan biri. “Vicdan bunlar vicdaaan! Al amcaaa vicdan al! Param olsa da ben alsaaam! Katıksız vicdaaan!” diye sesleniyordu müşterilere. Elmalara neden “vicdan” dediğini bilemem ama pek kalabalıktı başı; “Vicdan” pazarlığı yapanlar da vardı! Uykusu Kaçan Kral’ı, pazarcının karmaşık, sofistike benzetmesiyle aynı günde okudum. Antikçağ felsefecilerinin söz ettiği o “katıksız vicdan”ın can çekiştiği bir zamanda, en büyük adaletin vicdan olduğunu anlatmış ço Zeynep Alpaslan’ın manzum anlatımı, kitabı daha da eğlenceli hâle getirmiş. cuklara bu masal. Zeynep Alpaslan, Tavuk Prenses (Mavibulut Yayınları) ve Bay Gri’nin İzinde (Final Kültür Sanat Yayınları) gibi çocukların seveceği kitaplar kaleme almış bir yazar; bu defa okul öncesi yaş grubuna sesleniyor. Cibinlik Ülkesi’nin kralı ile tanışıyoruz masalda. Kral Mışıl, başını yastığa koyar koymaz mışıl mışıl uyuyan biri. Bir gün, onur konuğu olduğu bir şölene gitmesiyle başlıyor her şey. Kralın esprilerine, Dük Yerebatan dışında, katıla katıla gülüyor herkes. Kral Mışıl tutamıyor öfkesini “Ne donuk bir adam bu, yere batasıca!” diyerek Dük Yerabatan’ın arkasından konuşuyor. İşte ne oluyorsa o günden sonra oluyor, bu davranışının sonucu Kral Mışıl’ı uykusuzluk illetiyle buluşturuyor. Kitabın şaşırtıcı sonu, okuru hem eğlendirecek hem düşündürecek. Vaghar Aghei’nin sevimli resimleri, başarılı tasarımı, kitabın işine saygı gösteren bir ekibin elinden çıktığının göstergesi. Kitabın seslendi ği yaş grubu ritmik bellek ve ritmik algı gelişimine çok açık olduğu için Zeynep Alpaslan’ın seçtiği manzum anlatım, kitabı daha da eğlenceli hâle getirmiş. Mışıl karakteri, farklı ruh hallerine girerek farklı insanlık durumlarını yaşıyor masalda. Montaigne’in “Her insanda, insanlığın bütün hâlleri vardır” sözünü kanıtlayan bir masal kahramanı Kral Mışıl. Huzur içinde yaşarken birden allak bullak oluveriyor. Öfke kontrolü yapamadığının farkına varıp giyiveriyor hoşgörü pelerinini. İÇSEL GÜCÜN MASALI Kitapta vicdan ve adalet kavramına büyüteç tutuluyor. Zeynep Alpaslan, “vicdan” sözcüğünü hiç kullanmadan bunu çocuklara anlatıyor. Cibinlik ülkesinin kralını kendi davranışlarıyla ilgili olarak bir yargıda bulunmaya yönelten, kendi ahlak değerleri üzerinde dolaysız ve kendiliğinden yargılama yapmasını sağlayan, ona doğruyu ve iyiyi yapma yükümlülüğü de yükleyen içsel gücün masalı bu. Dük Yerebatan’ın arkasından olumsuz konuşan Kral Mışıl’ı vicdanı bir türlü rahat bırakmıyor. “Ya, Dük’e haksızlık yaptıysam?” sorusu hem bedenini hem ruhunu huzursuz ediyor. Kralın bedenine yansıyan huzursuzluğu uykusuzluk simgesiyle aktarıyor yazar. Kaba konuştuğunun, âdil davranmadığının farkına varmıştır kral. Her gece yattığında bu düşünce içini kemirir. Bilgeliğin en açık belirtisi belki de başkalarına haksızlık ettiğini düşünebilme yetisidir. Saray soytarısı Çıngırak, kralın kulağına çözümü fısıldayınca, ne yapması gerektiğinin ayırdına varır kral. Erdemli bireylerden beklenen de aslında budur! Zengin, kudretli bir yönetici olması yetmez, önce “insan” olmalıdır, çevresindekilerin söylediklerine kulak kabartmalıdır. Bu kaygıyı taşırken huzursuzluğundan nasıl sıyrılabileceğini düşünür kral. Her vicdanlı insan gibi yaptığı hata ona büyük yüktür. Kendini daha yakından görür ve kendini öğrenir! Yirmi sekiz sayfalık bir kitapta ahlak felsefesini okura sunabilmek, aynı zamanda çok eğlenceli bir masal anlatmak ancak çocuk kitabı yazarlarının işi! Zeynep Alpaslan, insanoğlunun ele avuca sığmayan duygu akışını gözlemleyerek bir masalın içine saklamayı başarmış. ÇOKLU BAKIŞA YÖNELİM Kralın âdil davranmadığı için aslında kendine zarar verdiğini, kabalığının farkına vararak yeniden eski huzuruna kavuştuğunu okuyan çocuk, yargılara varır. Masalda yaşananı sorgulama sürecine giren okur, böylece eleştirel bakışı da davet eder. Kral ile soytarının yaşadığı deneyim iyi bir dostluk örneği olduğu kadar toplumsal ve kişisel sorumluluklar konusunda da önemli iletiler veriyor. Kitabın sonunda karakterlerin çoklu bakış açılarının farkına varıyoruz. Kurmaca kişilerin birbirine ilişkin algılarındaki çeşitlilik oldukça ironik. Zeynep Alparslan’ın karakterlerine verdiği isimler, masal kurgusunun zamansızlığı, hayali Cibinlik Ülkesi’nin varlığı, anlatının dünyanın dört bir yanında yaşayan herkesi kapsayabileceği düşüncesini uyandırıyor. İyi çocuk kitabı, yetişkinlere de seslenir; dünya çocuklarıyla da buluşmasını dilediğim bu kitabın herkese söyleyecek sözü var. n Uykusu Kaçan Kral / Zeynep Alpaslan / Resimleyen: Vaghar Aghei / Çınar Yayınları / 2017 / 28 s. / 5+ 16 29 Haziran 2017 KItap