Katalog

KItap Renkler... Sesler... Harfler... AYTÜL AKALl ÇİĞDEM GÜNDEŞ lMAVİSEL YENER lMUSTAFA DELİOĞLU Kitap Gölgesi Mezopotamya efsanesinin izinde Okura maceranın, felsefenin, fantastik evrenin, Anadolu efsanelerinin, dostluğun anlamının, bilimsel araştırma metotlarının ve daha pek çok konunun kapılarını açıyor “Şahmeran’ın Sırları”. MAVİSEL YENER [email protected] www.maviselyener.com H urihan Yıldırım’ın Şahmeran’ın Sırları’nı incelerken dikkatimi çeken ilk nokta, hem dili hem de biçemi bakımından, gelenekselle birlikte çağdaş bir yaklaşımı kucaklayışı. Bir yazarın ilk kitabını okumak, onun sanat yolculuğunun ilk adımlarına tanık olmak beni hep heyecanlandırır. Yeni bir kalemi tanımanın keyfinin yanı sıra yıllar sonra yapıtlarını çoğalttığında, eserlerini geniş yelpazede değerlendirme olanağınız da vardır. Yıldırım’ın gelecekte yazacaklarını şimdiden merak etmeye başladım. “Şahmeran” ya da “Şahmaran” olarak bilinen insan başlı, yılan gövdeli mitolojik yaratığın adı, Farsçadan “yılanların şahı” anlamına gelen “Şahı maran”dan gelir. Son dönem edebiyatımızda Tomris Uyar, Murathan Mungan, Hilmi Yavuz, Erhan Bener ve Sennur Sezer, Şahmeran’ı yeniden yorumlayan ustalar. Muhsine Helimoğlu Yavuz, Erhan Bener, Yücel Feyzioğlu ve Ahmet Özdemir, Şahmaran masalını çocuklar için yeniden yazan isimlerden aklıma ilk gelenler. Edebiyatın pek çok türünde, sanatın farklı dallarında defalarca işlenmiş bir konuyu yeniden, tekrara düşmeden ele almak cesaret işi! Şahmeran efsanesine farklı bir yorum getiren Şahmeran’ın Sırları’nın, Çağdaş Türk çocuk edebiyatı koleksiyonuna eklenmesi heyecan verici. Hikâyenin keskin hatlarla çizilmiş sınırlarının olmayışı, okurun geniş hayal gücüne bırakılan perspektifinin varlığı, farklı iki hikâyenin bir arada denge içinde yürümesi etkileyici. KAYIP SAYFA Şahmeran’ın Sırları, okuru çabucak kavrayan, keyifli ve çok katmanlı bir kitap. Bir efsanenin yankılarının gölgesinde, yüreğe sızıveriyor anlatılanlar. Şahmeran efsanesi, coğrafyamızda farklı kentlerde bazı değişikliklerle anlatılır. Örneğin, efsanede Şahmaran ile tanışan ilk insanın ismi, bazı kaynaklarda “Belkıya” olarak anılır. Bazılarında bu isim “Camsab”, kimisinde de “Lokman” diye geçer. Hurihan Yıldırım, söylencelerin sentezini yapmayı yeğlemiş. Camsab ile Lokman Hekim’in aynı kişi olduğunu okurun kulağına fısıldamış. Altıncı sınıftaki Rana’nın yıllık proje ödevini almasıyla başlıyor her şey. Bu ödev için yaz tatilinde ön hazırlık yapabileceği için sevinçli. Ona hiç benzemeyen ikizi Özgür ile kuzeni Cesur’dan yardım almak çok kolay olmasa da onları razı etmeyi başarıyor. Birlikte, Tarsus’un kadim efsanesi Şahmeran’ın sırrının peşine düşmek için babaanne Hurihan Yıldırım, eğitimci olmasına karşın, verdiği iletileri satır arasına saklayarak büyüleyici, düşsel yolculuğun içinde yoğuruyor “Şahmeran’ın Sırlarını”. sinin yaşadığı Tarsus’a gidiyorlar. Sonrasında, arkadaşları Defne de onlara katılınca harika bir dörtlü oluyorlar. Bir çınar gibi o topraklara kök salmış, bölgenin her yanını, insanını, kültürünü ezberine almış bir kadın babaanne. Bir yanda babaannenin anlattıkları, diğer yanda Şahmeran ustası Mehmet, Hamamcı Dede çocukların araştırmasına katkıda bulunuyor. Babaannenin çeyiz sandığından çıkanlar, Şahmeran’ın kanı olduğu düşünülen lekeli taşlar, efsanenin bir örneğinin yazılı olduğu Arapça metin ve nicesi, maceranın büyülü bir atmosferde ilerlemesine destek veriyor. Efsaneyi anlatan Arapça metnin bir sayfasının kaybolmasıyla romanın zirve noktasına ulaşıyoruz. Okurlar, kayıp sayfada yazanları merak ederken geriye her izi takip etmekten başka düşünce kalmıyor. Araştırma ödevinin nasıl yapılacağı konusunda ipuçları da barındıyor metin. Gerçeğe ulaşabilmek için internetteki bilgiler yerine tanıklıklara başvurup bölgede gözlemler yapıyor kafadarlar. EFSANENİN YANKILARI Hurihan Yıldırım, eğitimci olmasına karşın, verdiği iletileri satır arasına saklayarak büyüleyici, düşsel yolculuğun içinde yoğuruyor. Eğitimci yazarların düşebildiği “eğitme, öğretme” tuzağına yenilmiyor, bunun edebi bir yapıt olduğunu unutmuyor. Örneğin, insanlığa tıbbı öğreten Lokman Hekim ile Şahmeran efsanesinin ilişkisini anlatırken bunu, kurgunun doğal akışı ve estetik anlayış içinde gerçekleştiriyor. Çocukları iyi tanıdığı için onlara neyin heyecan verebileceğini iyi biliyor, anlatıyı bu doğrultuda ilerletiyor. Rana’nın Meran ülkesine gittiği sayfalarda fantastik evrene yelken açıyoruz. Şahmeran’ın kızı, dev yılanlar, Bedmerşah Kuyusu, Şahmeran Defteri ve nicesinin gerçekliği ile ilgili karar okura bırakılıyor. Harika dörtlünün başka projelerine de kulak kabartırken bir de bakıyoruz romanın sürprizli sonu gelivermiş bile. Çocuklar, kitapta anlatılan harika dörtlünün yeni maceralarını da okumak isteyecek, benden söylemesi! HAYAL GÜCÜNÜ KÖPÜRTMEK Roman iki farklı düzlemde ilerliyor. Biri şimdiki zamanda, diğeri MÖ 7. yüzyılda. Milattan öncesinin anlatıldığı bölümlerde efsanenin ana çerçevesini okurken metnin içinde ayrı bir hikâye olarak verildiğini görüyoruz. Bu bölümlerde farklı bir yazı karakterinin kullanılması metni destekliyor. Araya Rana’nın günlüklerinin de girmesi, özellikle kahramanın kişisel yolculuğunu görebilmek açısından anlamlı. Roman kahramanları ile efsanenin kahramanlarının yolunun kesişmesi kurgu içinde özenle dokunmuş. Şahmeran’ın Sırları, hayal gücünün kaynağından köpürüp insanoğlunun en gerçek yanlarından birine de ayna tutuyor. Bir yanda dostluk öte yanda iyi niyete karşın yaşanan ihanet ve pişmanlık… Alma ve verme dengesini sağlayabilen bireyin güçlü kalabileceğini fark ettiren ayrıntılara dikkat çekmek isterim. Hep “alan” olmak ya da hep “veren” olmak güçsüz kılar bireyi. Okura maceranın, felsefenin, fantastik evrenin, Anadolu efsanelerinin, dostluğun anlamının, bilimsel araştırma metotlarının ve daha pek çok konunun kapılarını açıyor Şahmeran’ın Sırları. Makrokosmozun içine saklanan mikrokosmozu ortaya çıkaran, geçmişle gelecek arasında bağ kuran, mizahi dille harmanlanmış, her şeyden önemlisi, çocuklara okuma heyecanı veren böyle kitapları seviyorum çünkü çocuklar da seviyor... n Şahmeran’ın Sırları / Hurihan Yıldırım / Resimleyen: Gül Oralı / Doğan Egmont / 2017 / 200 s. / 9+ 16 25 Mayıs 2017 KItap