Katalog

Sylvia Plath’ten “Çizimler” ‘Resmeden’ bir Sylvia “Çizimler” kitabı, Sylvia Plath’in sanatsal yönüne muazzam bir giriş niteliği taşıyor ve okurları sanatçı Plath’le buluşturuyor. Kızı Frieda’nın kitaba yazdığı önsözün yanı sıra kitapta Plath’in hayatının farklı dönemlerinde gezdiği yerler ve gittiği ülkelere göre ayrılmış çizimler ve annesi ile kocası Ted Hughes’a yazdığı birkaç mektup var. r Sibel ORAL hatta Ted Hughes’ün Doğumgünü Mektupları’nda pekâlâ apaçık ortadadır. Dolayısıyla bu çizimlerin bir arada buluştuğu kitap, bize Plath’ın görmeye çok alışık olmadığımız ki aslında belki de görmeyi istemeyip ötelediğimiz hayat enerjisiyle tanıştırıyor. İronik. Ona dair ve onun yazdıklarını okuyup bu çizimlerle birlikte tablonun bütününe baktığınızda zaten her şeyin bir nedeni varmış gibi. Mizah da var sanki. Sylvia Plath ve mizah biraz tezat duruyor aynı cümle içinde belki ama… “ÇİZİMLERİ ÇOK ÖNEMSİYORUM” Plath’ın çizimlerindeki tuhaf hayat enerjisi ve mizah duygusu karanlık işlerine tezat oluşturuyor ama yine de akla birkaç satırı veya imgeyi getiriyor. Lady Lazarus’tan hatırlayabilirsiniz: “Ve ben gülümseyen bir kadın/ daha otuzuncu baharımda/ Kedi gibi dokuz canlı.” Sırça Fanus romanının bazı baskılarındaki kapakları düşünün. Plath, 1956’da “Ayakkabı Çalışması” çizimi için Sırça Fanus’ta kullanılmak üzere diye not düşülmüş. Gönlünün takıldıklarını biliyorduk, şimdi de gözünün takıldıklarını gördük: bir çaydanlık, kaplar, soba ve borusu, bir reklam sütunu, mor devedikeni… Plath’ın annesine yazdığı mektuplardan anlıyoruz ki çizmeyi çok seviyor. “Her çizimin benim zihnimde ve kalbimde, Ted okurken ya da yazarken ya da sadece benimle konuşurken güneşin altında oturmamızla güzel bir ilişkisi var (…) Çizimleri çok önemsiyorum.” Kim bilir, herhangi bir şeye ya da bir yere bakan kendiyle, o yeri çizen kendiyle kalıyordu. İyi geliyordu çizmek, belki de yazmaktan daha iyi geldiği de oluyordur ama kesinlikle her ne yapıyorsa yapsın Plath, hepsinin yazıya açılan kolları var. Bize düşen, o kolların arasında bu dokuz canlı kadının izlerini takip etmek. Meraklı bir kedi gibi… n [email protected] undan iki üç yıl önce Londra’da Mayor Gallery’de Sylvia Plath sergisi haberi duyulduğunda yazarın çizimleri olduğundan ve hatta bunların sergilenecek kadar iyi olduğundan haberimiz yoktu belki. Çizimleri bir arada görebilmemiz ise ancak hepsinin bir kitapta basılması ile mümkün olurdu ve oldu; “Çizimler”, İlknur Özdemir çevirisiyle yayımlandı. Çekirdek ailesinden hayatta kalan tek kişi, kızı, Frieda Hughes’un sunuşuyla açılan kitapta Plath’in 1955 ve 1957 arasında kağıda dökülen çizimleri var. Ted Hughes’la 1956’daki evliliğinden sonra yaptığı bu çizimler, Plath’in ölümünden sonra Hughes’e kalmış ve çocukları Frieda ve Nicholas reşit olunca da onların mirasına geçmiş. “Babam resimleri ikimizin arasında paylaştırmıştı ancak kardeşim onları bölmememi ve zaman içinde bir sergi düzenleyene kadar onlarla ilgilenmemi istedi. Ama hayat bize engel oldu, yıllar geçti ve sonra, 16 Mart 2009’da kardeşim de intihar etti.” Çizimlerle birlikte elbette elimizdeki bu kitabın editörlüğü de ona kaldı. Çizimler kitabı, Plath’in sanatsal yönüne muazzam bir giriş niteliği taşıyor B tupları ve günlük sayfalarıyla eşleştirilirken Plath’in kısa yaşamının ayrıntılarını ölümsüzleştiriyor. Çizimleriyle genel olarak gündelik hayattan nesnelerini ve manzaraları ön plana çıkarmış Plath: Paris’te bir büfe, Chianti şişesi, duvarın arkasından meraklı gözlerle bakan “Meraklı Fransız Kedisi”, bir boğa, mağaza önü, şemsiyelik, kocası Ted Hughes’ün portresi… Peki, basit bir şemsiyelik yahut bir Sylvia Plath’ın çizimlerindeki tuhaf hayat enerjisi ve mizah duygusu karanlık işlerine tezat oluşturuyor. şişe çiziminden Plath’e dair ne anlayabilir, onun “resmeve okurları sanatçı Plath’le buluştuden” tarafını nasıl kurcalayıp ruyor. Kızı Frieda’nın kitaba yazdığı bazı şifreleri çözebiliriz? önsözün yanı sıra kitapta Plath’in Bana sorarsanız Plath’e dair çözühayatının farklı dönemlerinde gezdiği lecek bir şifre yoktur, kalmamıştır, yerler ve gittiği ülkelere göre ayrılmış ölümünü, ölme biçimini ve yaşadıkçizimler ve (annesi ile kocası Ted larını trajediye dökmenin manası Hughes’a yazdığı) birkaç mektup var. yoktur. Her şey Plath’ın hayatında, Çizimler, kitap boyunca Plath’in şiirleri ve Sırça Fanus romanında, sanat çalışmalarını tartıştığı mekhadi olmadı Günlükleri’nde hatta ve Çizimler/ Sylvia Plath/ Çeviren: İlknur Özdemir/ Kırmızı Kedi Yayınevi/ 72 s. S A Y F A 4 n 1 E K İ M 2 0 1 5 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1337