Katalog

A. Didem Uslu’dan “Kelkız’la Keloğlan Türk Kahvesi İçerken” Masalla misal feranslarda keşfettiği yeni dünyaları, insanları, yaşam tarzlarını, Keloğlan’ın masallarıyla birlikte okuyorsunuz. Masalla gerçek arasında gidip gelirken, masalların yaşama dair, insanlara dair nasıl misaller verdiğini görünüyorsunuz. Gerçeğin içine yerleştirilen bir masal, tüm olup biteni, insanların psikolojilerini, durumların, olayların insanlar üzerindeki etkisini sayfalarca anlatmak yerine bir çırpıda kıssadan hisse ile örneklendiriveriyor. Kitabımız sadece bir kadının, bir akademisyenin, bir yolcunun seyahatlerini anlatmıyor. Keloğlan masallarını kitabın içinde yer yer okurken Didem Uslu’nun anlatıcısını Kelkız olarak nitelendirmesiyle iki ayrı cinsiyetin iki ayrı bakış açısını, dünü ve bugünü, yollarda ve iç dünyanızda masalımsı bir roman tadıyla okumaya başlıyorsunuz. ülkesinin daha iyi olabilecekken kimi şeylerin eksikliğine dair yaptığı eleştirilerin yanı sıra gittiği yerlerde, katıldığı konferanslarda karşılaştığı ve ülkesini yeren sözlere karşı gösterdiği tavrı, tarihini anlatış ve savunuş biçemi, duruşu, her soruya verdiği keskin yanıtlarıyla kendisine hayran da bırakıyor. Kitabın; okuyucusunu kendi tarihini okumaya sevk eden bu özelliği, yeni ülkeler keşfederken, kendi ülkemizin tarihine de göz atmamız gerektiğini, tarih bilincimizin çok yüksek olması gerektiğini hatırlatıyor bize. Kitabı okurken, Kelkız’ın zaman zaman başka ülkelerin Keloğlanları ile girdiği siyasal, sosyal tartışmalarında notlar alıp bu konuyu ben de araştırayım dediğim çok olmuştur. Şimdi diyeceksiniz ki o zaman tarihi bir roman mı yoksa bu kitap? Tarihi bir roman diyemeyiz elbette ama yazarın gezdiği bir müzenin, yerleşim yerlerinin, gördüğü bir tablonun tasvirini yaparken anlattığı ayrıntılar, her bir ayrıntıdan yola çıkılarak tarihe dönük bilgilerin verilmesi, doğrusu sizi bir zaman tünelinin içine doğru sürüklüyor. dahale eden tavrını bir sansür koyucu gibi görüyorsunuz. Bu nedenle bizim Kelkız zaman zaman yazılarını ve daha çok da eleştirilerini Keloğlan’ı yokken yapmaya çalışıyor. Bir kadının yazdıklarının bir erkek tarafından sansürlenmesi bana biraz da olsa feminist bakış açısını çağrıştırdı. Kitabı okurken, yapılan betimlemelerin güzelliği ve ayrıntının meraklandıran, coşturan tasviri emin olun sizlere de gidip görmeliyim hissi verecek. İnsanların, kültürlerin, sokakların, özellikle müzelerin, binaların şiirle bütünlenen bir öykü tadında anlatılması sayfaları merakla ve keyifle çevirmenize neden oluyor. Seyahatname II demiş Didem Uslu kitabına. (Uçak Kanadında Evliya Çelebi, Didem Uslu’nun 2008 yılında yayımlanan ilk seyahatnamesi.) Evet bir seyahatname tadında ama ben bir türlü roman demekten vazgeçemiyorum. ORTAK NOKTALAR Kitabı okurken aklıma zaman zaman Didem Uslu’nun Zamanın Ötesinde Buluşma adlı ödüllü romanı geldi. Bu romanında da gördüğüm kurgu, siyasal ve sosyal tartışmalar, günümüz ve geçmiş arasında gidip gelen tarihi yolculuklar, Zamanın Ötesinde Buluşma adlı romanın kahramanı Gediz’in Salzburg’daki bir şatoda çeşitli üniversitelerde bir araya gelen akademisyenlerin, yazarların, şairlerin buluştuğu, yaşama ve tarihe, edebiyata yönelik yaptıkları tartışmalardan dünyaya uzanan bir yolculuğun devamı gibi geldi. Didem Uslu’nun romanlarında yakalayacağınız ortak noktalar okuduğunuz romandan bir sonrakine geçme, bir diğerini de okuma, sanki bir bütünlenmeyi yaşama isteği doğurmaktadır. Bir kadının, yaşama, çocuklarına, iş yaşamına, erkeklere, kısacası tüm dünyaya acılarıyla, sevinçleriyle, sıkıntılarıyla, kitaplarıyla, bilgisiyle, duygularıyla bakışıdır her romanında her öyküsünde bulacağınız tat. Hocam bir “seyahatnameden” tüm bu yorumları çıkarmış olmamı, yine o harika gülümsemesiyle okuyacaktır eminim. Ama benim aynı zamanda içsel bir yolculuk da dediğim romanı, ısrarla roman demeye devam ediyorum biliyorum, son yıllarda seyahatlerin daha yoğun anlatıldığı diğer romanlarla karşılaştırdığımızda ortak bir nokta olarak görüyoruz ki, bir ülkeye yönelik yapıldığı düşünülen yolculukların çıkış noktaları ve vardıkları noktalar yine bizim iç dünyamız oluyor. Görmekten öte, yorumlayabilmek, ölçmek tartmak, hissetmek öne geçiyor bu yolculuklarda. Tıpkı Kelkız’ın bekâr olarak çıktığı ve hiç evlenmeyeceğini söylediği ilk sayfalardan Keloğlanı ile kahve içip, fal bakarken sona eren yolculukları “görmek” ve “gördüğünü anlatmak”tan öte bir serüven. Çünkü Kelkız’ın bir daha ki yolculuğu nereye olacak diye merak ederken, kendinizi acaba Kelkız bu konu hakkında ne diyecek, nasıl yorumlayacak acaba diye sorarken buluyorsunuz. Şimdi ben bu kitaba nasıl roman demem. Bakalım sizler ne diyeceksiniz. n Kelkız’la Keloğlan Türk Kahvesi İçerken/ A. Didem Uslu/ Kanguru Yayınları/ 522 s. 2 0 1 4 n S A Y F A 1 3 A. Didem Uslu’nun Seyahatname altbaşlığı altından yayımladığı ikinci kitabı “Kelkız’la Keloğlan Türk Kahvesi İçerken”, siyasetten tarihe irdelediği konularla okuyucusunu bir zaman tünelinin içine sürüklüyor. r Çiğdem KILIÇ olculukları seviyor musunuz? Yerinde duramayan biri misiniz? Keşfetmeyi, görmeyi, tanımayı, öğrenmeyi seviyor musunuz? Ya içsel yolculuğunuz ya kendinizi yıllardır bulma çabanız. Eğer yanıtlarınız evetse, bir de Türk kahvesi olmazsa olmaz diyenlerdenseniz, o zaman buyurun siz de Kelkız ve Keloğlan’la yolculuğun ve kahvenin keyfine. A.Didem Uslu’nun, Kelkız’la Keloğlan Türk Kahvesi İçerken adlı “romanını” okurken, Hocam ile yaptığım bir telefon konuşmasında; “Hocam romanınız…” diye söze başladığımda, Sayın Hocam; “Sen roman mı olduğunu düşünüyorsun Çiğdem?” dedi. “Roman değil mi Hocam?” dedim ve bu sözlerden sonra başlayan, roman, deneysel roman, seyahatname, öyküler üzerine uzun bir konuşma yaptık. Ben bir okuyucu gözüyle roman olarak tanımlamıştım kitabın türünü. Hocam ise her zamanki alçakgönüllüğüyle yorumu bana bırakmıştı. Acaba bir roman mı okuyordum yoksa bir öykü kitabı mıydı, yoksa bir seyahatname mi? Şimdi sizlerde kitabı okuyup bitirince bakalım nasıl yorumlayacaksınız okuduklarınızı, nasıl tanımlayacaksınız kitabın türünü? Tüm bu sorulardan illa bir sonuca varmasam da şunu gördüm: Didem Uslu yine farkını ortaya koymuştu. Elime alıp öylesine okuyacağım bir kitap değil, türünü bile adlandırmaya çalışacağım bir “deneysel romanla” karşımda duruyordu. Kitapta, masallarla yolculukların bu denli uyumlu, bu denli keyifli iç içe anlatılması inanılmaz bir haz veriyor. Kendine “Kelkız” diyen bir akademisyen bayanın yol öykülerini, kon Y ELEŞTİREL TAVIR Keloğlan yüzyıllar öncesinden çıkıp gelirken yaşamımıza, yanında da masallarıyla verdiği misalleri taşıp her masalından bir kıssadan hisse çıkartmaSEYAHATNAME Mİ ROMAN MI? mızı sağlıyor. Kelkız ise Kitabı okurken dikkatimi çeken bir bekâr bir akademisyen nokta da yakaladığım feminist tavır. olarak çıktığı yolculukKendi Keloğlan’ıyla bir uçak yolculularına günümüzü, tarihi, ğunda tanışan Kelkız’ın bundan sonraki yaşamı, yorumlarını, yolculuklarında Keloğlan’ın Kelkız’ın yaşadıklarını, hissettikyazdıklarına ve yaptığı eleştirilere mülerini yazıp Keloğlanı’nı bulana kadar ve bulduktan sonra birlikte yaptıkları yolculukları ve Keloğlan’la didişmelerini bir yolcudan çok bir kadın gözüyle anlatıyor. Bir kadın gözüyle diye altını çizerek söylüyorum çünkü kitapta yer yer karşılaşacağınız yorumlar bir kadının, evliliğe, masallara, yaşama, “Keloğlanlara”, kısacası dünyaya bakış açısını çoğu zaman eleştirel bir tavırla ortaya koyuyor. Kelkız zaman zaman yaşama ve ülkesinde olup bitene yaptığı eleştirilerin sıklığından kendine kızıyor ama doğruyu gören gözün rahat duramayan tavrıyla susup kabullenmektense yazmayı, yorumlamayı, eleştirmeyi, farklı yolları misallerle göstermeyi bırakamıyor. Kelkız’ın hakkını yemek istemem doğrusu. Doğu’dan Batı’ya, Batı’dan Doğu’ya uzanan yolculuklarında gördüklerinden, gözA.Didem Uslu’nun kitabını Keloğlan’ın maceralarıyla birlikte masalımsı bir roman tadıyla okumaya başlıyorsunuz. lemlediklerinden sonra 1257 2 0 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I M A R T