Katalog

RENKLER SESLER HARFLER AYTÜL AKAL NİLAY YILMAZ ÇİĞDEM GÜNDEŞ MAVİSEL YENER MUSTAFA DELİOĞLU Yurtd yat tü dığın lük k ze de yeler editö yayın duk, yınla KİTAP GÖLGESİ ? Okullar açılırken... Okullarda okutulacak Kuran dersleri ve uygulanacak medrese sistemiyle “ucube model” çocuk kitaplarının çoğalacağının farkında mıyız? E lıydı, çünkü kötü bir şey yapmamış olmasına karşın bir sabah tutuklandı.” “Dava” üzerine yaptıkları o tartışmanın ışığı özgürlüğe ulaşsın. “Yazmayı Sevenler Kulübü” de boş durmasın. Nurullah Ataç’ı, Feridun Andaç’ı, Fethi Naci’yi, Murat Gülsoy’u konuşsunlar örneğin. Eleştiri kültürü üzerine sorular sorsunlar birbirlerine. Semih Gümüş’ün yeni yayımlanan “Yazar Olabilir miyim?” kitabı elden ele dolaşsın. Geçen kuşakların usta yazarlarını ve çağdaş yazarları okumadan iyi yazar olunup olunmayacağını tartışsınlar. Farklı görüşler varsa ortaya koyulsun. Okul kütüphanesine düzenli olarak gelen edebiyat dergilerinin yeni sayılarını okumak için sabırsızlansınlar. Dilde ve sözde okuma kampanyaları kaldırılsın, o sirkte kimse gösteri yapmasın. Liselerin öğretmenler odasında Emin Özdemir’in Kurmaca Kişiler Kenti konuşulsun. Donkişot’un bilgeliği, İnce Memed’in Başkaldırısı, Calvino’nun kılavuzluğu derken teneffüs uçup gitsin. Ortaokuldaki matematik öğretmenleri bile ilkgençlik kitaplarını keşif yolculuğuna çıksın. Çocukların, gençlerin, yetişkinlerin severek okuduğu nice yazar var. Bu kısacık yazıda hepsini anmam olası değil. Onları saygıyla, sevgiyle selamlıyorum. Bu yazı sayfalarca uzatılabilir ama okurlar tamamlayacak gerisini biliyorum. “4+4+4 ucubesi”yle ilgili tek kelime etmeyen, sözde aydınlara selam olsun! Unutmayalım ki, laiklikten ödün veren, sinsilik barındıran yöntemlere uygar ülkelerde demokrasi demiyorlar. Erken yaşta çocukları dini kitaplar okumaya zorlamak laiklik ve demokratik bakıştan uzaklaştırmanın sinsice yollarından biridir; üstelik, çocukları edebiyatın kurmaca bahçesinden kovmakla eşanlamlıdır. Ziraat mühendisi olan rahmetli dedeciğim hafızdı, hacıydı. Çocukluğumda, düş dünyamı kilitleyecek kitaplar okumaya bir kez olsun zorlamadı beni. Hem dindar hem laik olunabileceğini sözle değil özle anlattı bana. Yüz küsur yıl önce doğmuş dedem bunu başardıysa bugün biz niçin başaramıyoruz? Dileğim o ki, aklın sıcağında, kitabın soluğunda, her şeye karşın umutla buluşalım. Yazık olmasın çocuklara, yazık olmasın geleceğimize. ([email protected]) Bu yazıda anılan kitaplar: *Yazar Olabilir miyim? Yaratıcı Yazarlık Dersleri/ Semih Gümüş/ Notos Kitap/ 182 s/ 2012 *Kurmaca Kişiler Kenti/Emin Özdemir/ Bilgi Yayınevi/277s./ 2012 *Küçük Kara Balık/ Samed Behrengi/ resimleyen: Serap Deliorman/ Çeviren: İlknur Özdemir/ Kırmızıkedi/ 60s./2012 *Bir Şeftali Bin Şeftali/ Samed Behrengi/ resimleyen: Serap Deliorman/ Çeviren: İlknur Özdemir/ Kırmızıkedi/ 65s./2012 *Dava/ Franz Kafka/ Çeviren: Ahmet Cemal/ Can Yayınları/ 244s./ 2012 (16.basım) *Yedi Devler(Masallar)/ Oğuz Tansel/ Resimleyen: Mustafa Delioğlu/ YKY/ 85s./ 2011 ? ? Mavisel YENER asan Âli Yücel diyor ki; “Bir nokta mı koydun, tarih at!” Üzerinde ilk tarih taşıyan kitap Mainz Dua Kitabı, Gutenberg’in matbaayı bulup çalıştırmasından birkaç yıl sonra 14 Ekim 1457’de basılmış. Gerçekleri saptayabilmenin önemli bir koşulu, belgeleri sağlam bilgi ve değerlendirmelerle ortaya koyarak geleceğe bırakmak. O halde tarihi atalım: 17 Eylül 2012 Pazartesi. Tanık olduğumuz/olacağımız “4+4+4 ucubesi”nin, “20122013 eğitim öğretim yılı” adı altında başlatıldığı tarih. Okullarda okutulacak Kuran dersleri ve uygulanacak medrese sistemiyle “ucube model” çocuk kitapları türeyecek. Görün bakın, eğitim programlarına alınan Arapça eğitime harcanacak mali kaynaklar kadar bir kaynak da TürkçeArapça çocuk kitaplarına ayrılacak. Türkiye Cumhuriyeti’nin yetiştirdiği bireylerin Arapça öğrenerek okuyabilecekleri çocuk kitaplarının basımı uzakta değil. İlköğretim 4. sınıfta, yani 8,5 yaşında Arapça öğretilmeye başlanacak. Arapça öğretmeni öğrenciye Arapça günlük tutmasını, Arapça çocuk kitapları okumasını önerecek. O güne değin soldan sağa okuyan çocuk, bu kez sağdan sola okumaya başlayacak. Kafa karman çorman! E, istenen de o değil mi? Belki de çocuklara dağıtılacak tabletler TürkçeArapça iki dilli olacak. Şimdiden 4+4+4 ucubesine göz kırpmaya, yanaşmaya başlayan yayıncılık sektörü, TürkçeArapça çocuk kitaplarına kapılarını açarken nitelikli olma şartını arayacak mı? “Ucube model” tanımını biraz açayım. Çocukları bir inanç ya da düşünceye tutsak yetiştirmeye yönelten, sorgulama yetilerini körelten, eleştirel bakışı ortadan kaldıran, düşleri bilemekten uzak, sanatsal niteliği olmayan kitaplar bunlar. Bu tür kitapların kitap fuarlarında gitgide daha çok yer kapladığını çoktandır görüyoruz. Hiç birinin yazınsal değeri yok. Süslü püslü basılsalar da, sanatsal yaklaşımdan yoksunlar. Çocuk okurları kitapların büyülü bahçesine davet etmeyi bırakın, tam tersi etki yapacak türde. Bilinçsiz yetişkinlerin gözünü boyamak pek kolay, ucuz ederle satarsın olur biter. Kimse sormaz sana “Neden bu kadar ucuz?” diye. Kitap satış sitelerinde “çok satan çocuk kitapları” listelerine de fırlamayı başarmış, nitelikli çocuk edebiyatını yok sayan, “Kur’an’ımdan Öyküler”, “Rabbimi Tanıdım Mutlu Oldum”, “Biricik İbadetim Namaz”, “Çocuğumla 99 EsmaAllah’ın İsimlerini Öğreniyorum” gibi “çocuk kitapları”nın sayısının çoğalması çocuk ve gençlik edebiyatımıza yıllardır verilmiş olan can suyunu kurutur mu? “Dindar nesil dindar kitap” sloganı çağdaş çocuk edebiyatımızı nereye götürür? Bu soruma pek çok yanıt gelecek, “Çocuk edebiyatımızda özgün üretimler pek çok, yurtdışına açılıyoruz, yayınevleri ne güzel kitaplar basıyorlar, bilinçli öğretmenler, aileler var…” diyecekler. Bütün bunları ben de biliyorum el H bet. Ama yeni eğitim sisteminin koşulları düşünülürse, ortaya çıkacak sonucu azımsamaya içim el vermiyor. Yazar, yayınevi ve çocuk kitabı illüstratörleri ne güzel fidanlar diktiler, bilinçli kütüphaneciler, öğretmenler, o fidanları büyüttüler, temellendirdiler. Peki, bu fidanlar hangi iklimde yeşerecek? Birinci sınıflar için hazırlanan çalışma kitabının nasıl da özensiz hazırlandığını, hatalar, eksiklerle dolu olduğunu eski EğitimSen Genel Başkanı Alaaddin Dinçer açıkladı. Şaşırmadık ne yazık ki. Gazetelerde çizimleri gördük; öykü kişisi Bilge, sınıfa arkasını dönmüş tahtaya yazı yazarken ayakları ters resimlenmişti, ayakuçları sınıfı gösteriyordu. Görseller, ev işi, temizlik, yemek yapan anne figürleriyle doluydu. Öyle ya, çalışan anne resmi, yetiştirilmesi planlanan “dindar nesil”ler için tehlikeydi. Nice özensizliği barındıran bu ders kitaplarını henüz inceleme olanağı bulamadım, belki o da başka bir yazıya… Yine de umudu beslemeye devam edelim diyorsak… Sınıf öğretmeni “Bu dünyadan Behrengi geçti” sözleriyle başlasın derse. “Küçük Kara Balık’ı okudum öğretmenim, öykünün sonundaki kırmızı balık artık ben oldum” diye yorum yapsın öğrencisi. “Size farklı yayınevlerinden farklı çizimleri olan Küçük Kara Balık’lar getirdim. İnceleyip konuşalım” diyerek gülümsesin öğretmen. Samed Behrengi’nin, kitabın sonuna benzeyen ölümünü bile konuşsunlar… Sonra, Bir Şeftali Bin Şeftali’ye düşsün söz. İki çocuğun ektiği şeftali çekirdeğinin başına gelenler üzerine derin mi derin bir tartışma başlasın sınıfta. Kendi çocukluğunun rengini belirleyen başka Behrengi kitaplarından söz etsin öğretmen. Yan sınıfın kapısını Oğuz Tansel masalları çalsın, masmavi gülümsesin çocuklar… Kitapla ilgili eleştiriler yapsınlar, farklı görüşler çarpışsın ki ileride eleştirilince tepinen büyüklerine benzemesinler. Bir başka çocuk heyecanla koşsun annesine “Biliyor musun anne, en sevdiğim kitabı öğretmenim de çok seviyormuş; o da korku kitaplarına bayılırmış” desin. Yazılıda “En sevdiğiniz çizgi roman hangisi?” diye soru çıksın. Öğretmenler, çevirisi eksik yapılmış, yürütme resimlerle yayımlanmış, dil denetiminden geçmemiş, özgün yapıta ihanet örneği olarak basılmış kıytırık çeviri kitaplar okulların kapısından bile sokmasın. Müdür, konuşmasına “Merhaba çocuklar/ Bir geniş/ bir büyük ‘merhaba’ demek/ sonra bitirmeden sözümü/yüzünüze bakıp gülerek…” diye başlasın Nâzım Hikmet’e göz kırparak. Edebiyat öğretmeni liseli gençlerle Haldun Taner’i, Leyla Erbil’i, Selim İleri’yi, Cemil Kavukçu’yu, Barış Bıçakçı’yı, Yiğit Okur’u, Aşkın Güngör’ü, Doğu Yücel’i, İnci Aral’ı, Hakan Günday’ı, Ahmet Büke’yi, Adnan Binyazar’ı, Sevgi Özel’i, Salah Birsel’i, Faruk Duman’ı konuşup tartışırken Sevgi Soysal’ın “Şafak”ına ayırsın birkaç dersini. Yaşar Kemal, Oğuz Atay, Ataol Behramoğlu, Aziz Nesin, Rıfat Ilgaz, Onat Kutlar, Ayla Kutlu, Ülkü Tamer, Adalet Ağaoğlu derken, yıl sonuna doğru “Edip Cansever Sevenler Kulübü” kurmayı istesin liseliler. Bu kulüpte, şiirin yanısıra Le Guin’i, Çehov’u, Borges’i, Saramago’yu, Eco’yu, Márquez’i, Kafka’yı da ağız dolusu konuşsunlar, müdür de gelsin son toplantıya, dinlesin öğrencileri. Franz Kafka’nın neredeyse yüz yıl önce yazdığı Dava’nın ilk cümlesi gelip otursun başköşeye: “Biri Josef K.’ya iftira etmiş olma ? Mavisel YENER RENKLİ HABERLER yazarlarını Renkler, Sesler, Harfler ekibi olarak kutluyoruz. tanıyor. Ödül töreni 33.IBBY Uluslararası Kongresi’nde yapıldı. EğitimSen Kırıkkale Şubesi 2. Çocuk Öykü Yarışması sonuçlandı. İlki 1997’de gerçekleştirilen yarışmanın ikincisi çocuk edebiyatına özgün ve nitelikli yapıtlar kazandırma, çocuklarda okuma isteği ve sevgisi uyandırma, onların düşünsel gelişimine ve iyi birer okuyucu olmalarına katkıda bulunmak amacıyla düzenlendi. Ödüller 06 Ekim 2012 tarihinde Kırıkkale’de yapılacak törenle verilecek, Eğitim Sen Kırıkkale Şubesi, ödüle değer bulunan eserleri kitaplaştırıp on binlerce çocuk okura ulaştıracak. Birincilik ödülü, Pelin Güneş’in “Sardunya, Sardalya ve Bizim Sokak” adlı eserine verildi. Sevin Sezgin’in “Bakla Böceği” adlı eseri ikincilik ödülüyle taçlandırıldı, üçüncülük ödülü ise Serdar Şen’in “Umudun Peşinden Giden Sincap” adlı eserine verildi. Ayrıca, Koray Avcı Çakman, Dursun Ege Göçmen, Feride Daşkın’ın öyküleri Seçici Kurul Özel Ödülü’nü aldı. Ödüle değer görülen eserlerin 20 EYLÜL Günışığı Kitaplığı’ndan Zeynep Cemali Edebiyat Günü Günışığı Kitaplığı, çocuklar ve gençler için yazan, aramızdan zamansız ayrılan Zeynep Cemali’nin anısına etkinlikler yapmaya devam ediyor. 6 Ekim 2012 Cumartesi günü Kadir Has Üniversitesi Cibali Yerleşkesi’nde gerçekleştirilecek konferansın oldukça ayrıntılı bir izlencesi var. Açılış konuşmasını değerli yazar Yalvaç Ural yapacak. Konferans programında yer alan konu başlıklarından bazıları: Edebiyat cephesi ve yaratıcı yazarlık, Türkçe sorunlarımız ve çocuk kitaplarındaki yanlışlar, Dijital haklardan Fatih Projesi’ne yayıncılık sektöründe yeni gelişmeler, 4+4+4 okuma kültürümüzü geliştirmek için bir fırsat olabilir mi? Program Zeynep Cemali Öykü Yarışması ödül töreni ile sonlanacak. Herkese açık olan konferansa katılım kaydı için [email protected] adresine eposta gönderebilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için www.gunisigi.com adresi ziyaret edilebilir. ? CUMHURİYET KİTAP SAYI 1178 Londra’da gerçekleştirilen 33. IBBY Uluslararası Kongresi sona erdi. Çocuk ve gençlik edebiyatı alanında emek veren yazarlarımız Serpil Ural, Zeynep Bassa, Gülçin Alpöge, Ayfer Gürdal Ünal’ın katıldığı 33.IBBY (International Board on Books for Young People) Uluslararası kongresinde Zeynep Bassa, Almanya’daki göçmenlerle ilgili çocuk kitaplarından söz etti. 2012 Andersen ödülü için Türkiye’den aday gösterilen isim, çocuk kitaplarının değerli kalemi Sevim Ak’tı. Çocuk kitapları alanındaki önemli uluslararası ödüllerden olan Hans Christian Andersen Yazar Ödülü 2012’de Peter Sis’e verildi. Türk okurlar onu, Pam Munoz Ryan ile birlikte yazdığı, İthaki Yayınları’ndan basılan Hayalperest adlı kitabı ile ler ve idealid lımdak de ba yordu derke Di Şü maya ruştur hazne rinde farkınd sanki. Ya de var So ama n Editör bir me Si düzelt olur? sını al Bi bir şey tabiri yazar olmas bu bir Değiş giden nokta Si uyard gelir b makta mu? Eğ tumla ci, en dosya rum. B lışılma yonlar gun o husus mayac leşme Çe musu çalışm Çe önüm göre o iyi çev şıyor v yoruz. metin maz o tısı bu Si pabilir gibi ay ğü ile farklı d Bu mek g yayıne lüğünü şında laşmış lükre depar makta Mavisel Y SAYFA ? 13 2012 CUMH