Katalog

OKURLARA ustafa Kemal Atatürk; bedeni naçiz, fikirleri ölümsüz olan bir devlet adamı. Çocuk, genç, öğrenci, asker, komutan, başkomutan, cumhurbaşkanı, milli kahraman... Adnan Binyazar; usta yazar, dil titizi, eleştirmen, aydın, Kemalist... Atatürk Anlatıyor adlı kitapta buluştular. Binyazar yeni yapıtı Atatürk Anlatıyor’da, Mustafa Kemal Atatürk’ün yaşamına kronolojik olarak, yalın dille bir tanıklık sunuyor. Onu ve silah arkadaşlarını okurlarla konuşturuyor. Atatürk’ün içindeki o hiç terk etmediği çocuğun sesine kulak veriyor. Kurgusu, içeriği ve diliyle, öğrencilere olduğu kadar öğretmenlere de yönelik bir kitap elimizdeki. Adnan Binyazar, kalemini en evrensele, Mustafa Kemal Atatürk’e adıyor bu kitabında. Biunyazar’la Gamze Akdemir konuştu. Sanat, toplumsal bilincin diğer biçimleriyle aynı görevi yerine getirmek zorundadır. Bilgisel, ideolojik ve eğitsel işlevleri, estetik eylemi içinde gerçekleşir. Sanat insanlara gerçeğin güzelliğini bulup ortaya koymayı, bu güzellikten tat almayı ve onu yaşamlarına katmayı, güzelin yasalarına göre yaratmayı öğretir. Sanatsal imge anlayışının temelinde, bilimsel öğretinin bilgi kuramı vardır. Sanat, imgeler aracılığıyla gerçekliğin yenidenüretilmesidir. Avner Ziss, Estetik: Gerçekliği Sanatsal Özümsemenin Bilimi ile ister yaratma süreci ister yapıtların kendileri söz konusu olsun, sanattaki temel görünüşlerin estetik, felsefi ve kuramsal çözümleme ilkelerini özümsemek isteyen okurlara sesleniyor. Kitabı Şener Öztop değerlendirdi. Bol kitaplı günler... D.H Lawrence’tan ‘Âşık Kadınlar’ M Bir tutkunun romanı D.H Lawrence’ın 1920’de yayımlanan Âşık Kadınlar’ı onun romanlarında karşılaştığımız kadın karakterlerin anatomisini sunar. Tıpkı Dostoyevski, Tolstoy ya da Balzac gibi öylesine derinlikli karakterler yaratır ki, bir çağ bir karakterin adım atışlarında dahi izlenebilir. Ë Serap ÖZGÜR ünya edebiyat tarihinin klasikleri arasına girmiş bir yazarın kitabını tanıtıyorsanız, giriş cümlenizi yazmakta hiç zorlanmazsınız; 20. yüzyıl İngiliz edebiyatının usta kalemlerinden olan Lawrence, dünya edebiyatında ise sarsılmaz bir yere sahip. Okuyucular onu daha çok, genç bir adamın annesi ve çevresindeki kadınlarla ilişkisinin anlatıldığı Oğullar ve Sevgililer romanı ve bir kadının yasaklarına rağmen toprak işçisi bir erkekle aşkı arama serüvenini anlattığı Lady Chatterley’nin Sevgilisi adlı romanlarıyla tanır. D.H Lawrence’ın 1920’de yayımlanan Âşık Kadınlar’ı ise onun romanlarında karşılaştığımız kadın karakterlerin anatomisini sunar. Tıpkı Dostoyevski, Tolstoy ya da Balzac gibi öylesine derinlikli karakterler yaratır ki, bir çağ bir karakterin adım atışlarında dahi izlenebilir. Öykü, İngiltere’de yaşayan Ursula ve Gudrun adlı iki genç öğretmenin aşkını anlatır. Ursula, okul müfettişi olan ve hayatının hemen her anını felsefi sorgulamalarla geçiren ve bir kadından sadece aşkını değil tüm benliğini isteyen Birkin’e, Gudrun ise kömür madeni sahibi, yakışıklı, en az bir maden işçisi kadar güçlü ve göz alıcı, kendini kelimelerden çok eylemleriyle ortaya koyan Gerald’a âşıktır. Lawrence’ın bu aşk ilişkilerini anlattığı mekân Midlands adında bir madenci kasabasıdır. Midlands aynı zamanda endüstri devriminin de başladığı yer olarak kabul edilen Birmingham’dadır. Aristokrasinin son kalıntılarının da ortadan kalktığı ve büyük endüstri sermayedarlarının henüz palazlandığı, işçi ve patron ayrımının, emek ve sermayenin artık keskin çizgilerle ayrıldığı bu dönem, yeni bir dünyanın habercisi olduğu kadar, Lawrence için yeni ilişkilerinde kendini var etmesi anlamına gelir. Yazar bambaşka iki dünyanın varlığını anlatır; madencilerin yeraltından çıkardığı isten yarattığı kara bir tül perdesinin kapladığı bir köy ve burjuvazinin tüm çirkinliğine rağmen is olmasından korktukları beyaz tülleri. Ursula ve Gudrun işçi sokaklarından her geçişlerinde, işten çıkmış ve kapı önlerinde tulumlarını yarı bellerine kadar sıyırıp üzerlerindeki isten kurtulmaya çalışan işçilerin utanmazlığın D Lawrence gibi hayatını ve kalemini aşka veren bir adamdan aşkı dinlemek, aşkın ötesinde bir deneyim. TURHAN GÜNAY eposta: turhangunay@cumhuriyet.com.tr cumkitap@cumhuriyet.com.tr dan dem vururlar, “ bu işçilerin hiç utanması yoktur!” Bu iki kız kardeşin saklanarak, oynayarak, gizleyerek yaptıkları her şeyi, işçiler müthiş bir doğallıkla; yaşamın bir parçasını içlerinde hissederek yapar. Ama aynı zamanda heykeltıraş olan Gudrun için bu yaşamda kıskanılacak bir şey vardır, o da, “ bir işçi kız gibi bir madencinin güçlü kolları arasında bir köprü altında delice sevişmek ister.” İşte bu onların hiçbir zaman erişemeyecekleri bir hazdır. Bu nedenle Lawrence, Birkin’e şu sözleri söyletir: “Sen kim içinden geleni yapmak kim! Sen ki yeryüzünün en hesaplı kitaplı yürüyen ya da sürüngen yaratığısın! Kırk yılda bir içinden geleni yapmaya çalışsan kim bilir önceden nasıl inceden inceye düşünür taşınırsın! Çünkü sen busun işte! Her şey iradenin buyruğu altında olup bitsin istiyorsun! Kafatasını yarsalar, şehvet dolu bir kadın çıkar, oysa şu durumda istediğin pornografiden başka bir şey değil!” Lawrence’ın bu eleştirisi makine çağınadır. Yeni oluşan kasaba ve kentlerde artık her şey makineleşmiş ve beraberinde duyarlılığı alıp götürmüştür. Yeni yaşam dokunma değil, görme üzerine kuruludur ve bu görme tamamen pornografiye dayalı bir görme biçimidir. Lawrence bu çağın insanlarda hissettirdiği duyguyu şöyle tanımlar: “Gudrun, kimi zaman kendini, ağaç değil de makineye dönüşmek üzere olan bir yeniçağ Daphne’si gibi hissediyordu.” Madendeki işçiler nasıl ki artık bedenlerini o makinenin bir parçası olarak görüyorlarsa, bu burjuva sınıfının da kurtulamadığı bir kâbusa dönüşür. Lawrence her ne kadar bu dönüşümü kusursuz bir şiirsellikle anlatmışsa da karakterleri üzerinden bunun güçlü bir yalnızlık duygusu yarattığını da söyler. Çağın çıkmazlarını Birkin’in ağzından anlatan Lawrence, onun bu isyanını şöyle anlatır: “Çünkü sonunda hepimiz yalnızız; sevginin etki alanının dışında. Benim içimde sevginin de, bütün öteki insan ilişkilerinin de dışında kalan, kişisel olmayan bir ben var (…) Oysa hepimizin kendi kendimizi kandırıp, her şeyin kökü sevmektir, diye aldanmaya can atıyoruz. Yok öyle dava! Sevmek yalnızca ağacın dallarından biridir. Ağacın kökü sevmenin ötesinde, çırılçıplak bir yalnızlıktır.” Bunu hem var oluş sorunu olarak hem de çağın bunalımı açısından ortaya koymak, Lawrence’ın hüneri. Birkin her ne kadar bu kişisel olmayan yalnızlığın aşılamayacağını düşünüyor olsa da, iki insanın aşkın çok ötesinde bir noktada birleşebileceğine ve o zaman özgürleşebileceğine inanır. Ursula ise Birkin’den sadece aşkını ister, çünkü o da aşkın yaşamı olumlayan gücüne inanır. Gudrun ise daha çok aşkın değil aklın gücüne inanır. Aşkın varlığına inanır, ama karşısındaki adamın ona âşık olduğuna bir türlü inanmaz. Gerald’ın aşkı ise tutkulu bir aşktır, sevdiklerinin canını yakacak ve kendini öldürecek kadar acı çektiği bir aşk. Lawrence âşık kadınlarını anlatmak için bir benzetme kullanır: “Kadın da tıpkı at gibidir; içinde iki zıt istek birbiriyle çatışır. Bir yandan kayıtsız şartsız teslim olmayı isterken öbür yandan kaçmak ister, binicisini üstünden atıp parçalamak ister!” Aşk üzerine ya da kadınlar üzerine şüphesiz yüzlerce benzetme, öykü duymuş ve bir o kadar da kitap okumuşsunuzdur, ama Lawrence gibi hayatını ve kalemini aşka veren bir adamdan aşkı dinlemek, aşkın ötesinde bir deneyim. ? Âşık Kadınlar/ D.H Lawrence/ Çeviren: Nihal Yeğinobalı/ Can Yayınları/ 534 s. İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk?Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız?Yayın Yönetmeni: Turhan Günay? Sorumlu Müdür: Miyase İlknur?Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı?Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.?İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0(212) 343 72 64?Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL.?Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden/ Reklam Müdürü: Eylem Çevik?Tel: 0 (212) 25198 74750 (212) 343 72 74?Yerel süreli yayın?Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1040 SAYFA 3