Katalog

O K U R L A R A "Ne var ki Türkiye'de, yarım yüzyılı aşan bir süredir, laik ve demokratik devrime karşı güçler, başta da İslamcılar, kadınerkek eşitliğine direniyor; 'kadın sorunu'nun çözümünü yokuşa sürüyorlar. Böyle bir ortamda Cumhuriyet Aydınlanmasının kadınların davasına açtığı ufukları, özellikle de Medeni Yasa Devrimi'ni her zaman savunmalıyız. Öte yandan, ülkemizde, kadın özgürlük hareketinde, 1980'lerle başlayan ve Avrupa'daki rüzgârlara duyarlı değişimin getirdiği zenginliğe de sahip çıkmalıyız. Her şeye karşın söylemeli de, Türkiye'de kadın hâlâ 'ikinci sınıf’; olumlu önlemlerin hayata yansıması için de bir 'zihniyet değişimi'nin hızlanmasından başka da çare yoktur. Ancak, bu zihniyet değişimi de kendi kendine gerçekleşecek değildir; verilecek mücadelede erkeklerin payı da önemlidir. Ne var ki yolları asıl açacak olan, kadınların bilinçlenmesi ve eylemi olacaktır. Ülkemizde de kadınlar, kadınlarımız, bu uğurda, ne olursa olsun savaşıyorlar. Okuyunuz göreceksiniz..." Server Tanilli yeni kitabı 'Ne Olursa Olsun Savaşıyorlar'ın 'Önsöz'ünde söylüyor bunları. Sayfalarımızda bu kitaba ilişkin değerlendirmeler yer alıyor. Ne olursa olsun okuyun bu kitabı... Bol kitaplı günler... TURHAN GÜNAY eposta: [email protected] [email protected] O rhan Pamuk’un Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandığının açıklanması, Türkiye’de büyük bir hareketliliğe yol açtı. Çok sevinenler, sevinenler, gurur duyanlar, ‘bir şey’ ya da bir ‘başka şey’ adına mutluluk duyanlarla kuduranlar, öfkelenenler, sinirlenenler, şu ya da bu nedenle tepki duyanlar karşı karşıya geldi. Nerede? Elbette medya ortamında: Televizyon kanalları, gazeteler ve dergiler, haberin duyulmasından törenin yapılacağı 12 Aralık 2006 gününe dek konunun her boyutuna açıldılar, görüş aldılar, görüş verdiler. Ne kadar daha sürecek bu ilgi, bilemem; şurası kesin: Bir süre tanımak zor doğan ilgiye. Doğal buluyorum bunu: Orhan Pamuk, "yaşayan en ünlü Türk" olmasını sağlayan, ününe ün katan, en tanınmış edebiyat ödülünü kazanma başarısını gösterdi, Dünya’nın yalnızca sıkıştırdığı, kuşattığı, parmak salladığı ülkesini taçlandırdı. Tabii, bu sonucu, ötekilerle dayanışma içine girerek ülkesini yurtdışında suçladığı için aldığına inananların sayısı yabana atılamaz. Ben öyle düşünmüyorum: Orhan Pamuk, Atatürk’ün hedef gösterdiği "muasır medeniyet seviyesi"ni temsil eden, Batı’nın demokratik değerlerine sahip, aydın bir yazar olduğu ve yapıtları 40’ı aşkın dilde yankı uyandırdığı için Nobel ödülünü aldı; düşüncem bu. Nobel Edebiyat Ödülü, dünyanın en iyi yazarına verilmiyor. Kendi ülkesinin, dilinin en iyi, güçlü, önemli yazarına da. Hiçbir edebiyat ödülü böylesi bir savı üstlenemez. Jüri üyeleri, aday gösterilen yazarlar arasından her yıl bir seçme yaparlar. Her yıl aynı gerekçelerle verilmez ödül. Bir "edebi adalet" arayışına yönelmek olanaksızdır; çok büyük yanlışa düşmemeye dikkat ederler. Nobel jürisi Proust’a, Joyce’a, Kafka’ya, Borges’e, pek çok büyük şaire ödül vermediği için eleştirilmiş, alay konusu edilmiştir zaman içinde. Buna karşılık, uzun boylu bir ağırlığı, kalıcılığı olmadığı sonradan anlaşılan kimi yazarları seçtiği de bilinen gerçektir. Ne olursa olsun, Thomas Mann’dan Beckett’e, Seferis’ten Montale’ye, XX. yüzyılın pek çok büyük edebiyat adamının Nobel ödülünü almış olması ödülün etki gücünü belirleyen en önemli etmendir. Orhan Pamuk’un, 54 yaşında, Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmış olması, daha önce de dile getirmiştim, olağanüstü bir başarıdır. Bildiğim ve izleyebildiğim kadarıyla, yazarın baştan beri hedefiydi bu ödül; çeyrek yüzyıllık yayın serüveninde, attığı her adımı tartarak, ölçüp biçerek ona ulaşmış olması, gerçek anlamda bir utkudur. Yazarın ün ve para kazanma isteğini yakışıksız bulanlar, aynı isteğin, hem de en net ifadelerle Tolstoy, Balzac, Sartre gibi örneklerde de karşılarına çıkacağını bilmeli ya da anımsamalıdırlar. Üzerinde durulması gereken sonuçların başında, bana öyle geliyor ki, Orhan Pamuk’un gezegen çapında ilgi uyandıran bir yazar olması yer alıyor. Kitapları Çin’de, Hindistan’da, Latin Amerika ülkelerinde de seviliyor, okunuyor artık; her Nobel ödülü sahibinin bu ölçekte yaygınlaştığını söyleyemeyiz. Bu anlamda, gerçekten de bir fenomen var karşımızda. Nobel ödülü, tepkileri ve kutlamalarıyla yer yer arabeskin sınırlarına yaklaşan bir ölçüsüzlük doğurdu Enis BATUR Pervasız Pertavsız Orhan Pamuk Fenomeni Türkiye’de; bir noktada mevsim normallerine herhalde dönülecektir. Orhan Pamuk’un sevincini haklı görmemek tuhafın tuhafı olur; buna karşılık, yazarın, fazla gecikmeden sakinleşeceğini, "kıskanç erkekler" saptamasına saplanmayacağını ummak da bizim hakkımız: Sonuçta, Orhan Pamuk bir yazar. Bütün yazarlar gibi, yazdıklarını beğenmeyecek, farklı gerekçelerle eleştirmeyi sürdürecek okurlar, yazarlar çıkacaktır. Nobel ödülünün, eleştirel bakışa ve söze susturucu takılmasına yol açacağına inanmak hem saflık, hem de tutarsızlık olur. Pamuk’un başarısı, az ya da çok, Edebiyat Dünyası’nın pek çok üyesinde imrenme, gıpta ya da haset duyma, haksızlığa uğramış olma duygularını kabartmıştır sanırım; gene de, bir yazarı beğenmeme, önemli bulmama, abartılı görme hakkı kimsenin elinden alınmamalıdır böylesi, ancak totaliter ortamlarda görülecek tutumdur. Başka bir yazımda dile getirmiştim: Nobel Edebiyat ödülü Türk edebiyatı ve diline verilmedi bence, Orhan Pamuk’a verildi. Bizim edebiyatımız, biriki örnek dışında, ülke sınırlarının ötesinde tanınan bir edebiyat değildir. Bu duruma içerlemeye hiç hakkımız olmadığını düşünüyorum: Bizim edebiyatımızın bizim ülkemizde tanındığı söylenebilir mi?Herkesin, hepimizin Orhan Pamuk fenomeninden çıkaracağı dersler var. ? İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk? Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız ? Yayın Yönetmeni: Turhan Günay ? Sorumlu Müdür: Güray Öz ? Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı ? Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. ?İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişliİstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 ? Baskı: İhlas Gazetecilik A.Ş. 29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna İstanbul Tel:0 (212 454 30 00 ? Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden / Reklam Müdürü: Eylem Çevik? Tel: 0 (212) 251 98 74 75 0 (212) 343 72 74 ?Yerel süreli yayın ? Cumhuriyet Gazetesinin ücretsiz ekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 880 SAYFA 3