Katalog

ArasÖrenden özel Bir Sürgün' 'Benim dilim, Berlin TürkçesF çevırıyor Şoyle de soyle nebılır, aynayı yazdıkları na ve yazdıkJarına yansıyan kendtne tutuyor Yaz dıklarıyla yuzleşe yuzleşe hem geçmıştekı kendıne yaklaşıyor hem de bugune nasıl geldıgını, hangı basamaklan tırmandığını gozumu/un onııne scrı vor Boylece kendını ken dı tı/erıne yazdıkJaııyla belgelıyor Zaman kavra mını ırdelerken çotuklu guna olurdukları scmte, vetişme doncmıne ve aıle sine d t ycr vcrıyor Istanbul'da dogan Aras ()rcn 29 yasına kadaı kendını ıfade ettıgı kente ayrıntılı bıı bakış gctıııyoı <,oı.uklugu u?e ı ınden Boylece zamanla dcğı şcn tstanbul'u da onun gtuuylc değerltndırcbılıyorti7 () belle ğındekı ıcsınılcrı ıyıcc yoklııyor, onları bir bıı gcvden geçmyoı ve sente7İeıe vaııyor Kitklıve ellılı yıllarda c,ocuklu£umu vc gençlığınu geçudığım Bcbck, Boga/ın en gıı?el kovlarından bıruıın kıyısında, tam, scrvı, çı naı, eıguvan ağaçlarıyla ortulıı tcpelerın aıasında ıkı vadıyc. dogıu uzanan asude bir bel deydı Boğaz kıyılarındakı bu ku<,uk belde, o zamankı kozmo polıt tstanbul un mınyatııı bıı modelıydı sankı kendi arala rında anadıllcnnı konuşurdu ama camının yanmdakı kavak agaçlarımn golgesındekı kahve de oturanlar, Boğa/ın sıılarında kı aynı ışık oyunlarını scyrcder ken, aynı anı, aynı mekânda ya şamanın ortak duyumunu ta darlardı Yıllaı ge<,tık<,c, sade ce aıle ıçınde değıl, yaşadıgımı/ semtın toplıımsal yapısı iLindı. de esııgendığım, ken dı yaşıtlarımla so kaklarda turlu oyunlar ve seru venler ıeat ederek çocukça da olsa mutlu olduğum, hu7iırlu ve uyuınlu dunya yavaş yavaş sarsılıyor, sallanı yor, cskımış duvar y ardakı sıvalar gibı l parça parça doku lup, kayboluyordu Benım ıçin, bu yıtı rılen butunluğun yerıne, ycnı bir bu tunluğu kurma arayışları (.h, sanıı sam o gunlcrde başlamıştır " nın da o kadar payı vardır Oyle ya, bir yazar yaşadıkları, go/ lemledıklerıyle olıışturur yapıtı nı kurmacayı I]A ışın ıçıne kata rak Işte onun uzun surgunluk seruvenı başlıvoı Arada(1987) kıtabında yer alan Bıyogıaiı" baijlıklı ^nrı onun vurtdışı seru venıııe de canlı bıı tanıktır "Turkunı, lstanbul da 1939 yılında doğdum / pasapott numa lam T R B 2 9 5 156/ Boyum 1 85 Kılom 78Vln / Saçlarımın ortası dokuk ka^Lırım gurdur,/ îrı burnum vt |xısbıvıklarım (kalı sakal da/ bııakırım) O7Cİ alaniLtlerımdıı / Bu kcnte ktndı O7gıır seçımımk/ 9 I \lul 1969'da gelıp \tılc^tım/ O/el surgunumun ntdı nlerını/ ken dıme saklıyoıum Saıııyoıum/ anlattıklarım sı/e vettı Kıtaptakı Yu/ (2001) ınma nından yaptıgı ahntılar onun ya ratma ve anııııs ım.ı u/tıınc du Sjuncelerını O7itlı\oı 1 layalle zaman arasındakı ^ckiijmcnın yaıatıya donu^ıiKsı ustunde du rurken, bir yand ın cla yaratanın ıç dünyasına vc p ırc, ılamasına dogıım sancilaııııa cla dcğmıyor kcndı seruvenıııc gnı^ babın dan "Ne var kı /ımankavta mını atlayamıyoıuz Atladığı mı/da ıse yanı mekân, /arnan si7 kaldıgında hayal de hayal olarak kalıyor A^ıkçası edebı yata, cdebıyatın gcr<,cklıgıne bırtuılu donu^muvoı Onun ıc.ın salt hayal ısla eclebıyat ol mamı^tır Yazar hayal e durma dan kaıışıı, ona ıııudahak edcr Onu 7aman'lı bıı mekâna do nuşturur Kendinin nıııdahalesı dahılınde ve sonuuı olu^an bir ger^eklığe doıuış,turuı Cıoıu luyor kı onun yapıtlaıında tla hayal'le zaman, hem bırbırıne karşı kutupta yer alırlar hem de ıstemeye ıstemeye ıç ıçe geçıp bir başka ger^eklığın ımzası olurlar Hollywood Ozlemı (1991) kı tabından da "Kendımı o avare gunleıde hayal etmcyc <,^lı^ıyo rtım 7ıhnımde bir yığın puslu goruntu oluşuyor, hepsı ıı/ak ve yabanu bana Arami7cla belıılı bo!,luklarla dolu uzaklıklar var Olmuyor yaklaşamıyoı um on lara Başka bir 7aman bovutun da, baş,ka ı^ler yapan kışılerın sılık goruntuleıı bunlar " Gundoğcluların Yukselışı (1985) romanında ^ocukluğu nu, aılesinı, oturdukları semtın ko7mopolıt gorunumunu, yetıs,tığı çcvrcyı ve yaşadığı oıtamı payla^ıyor bi7imlc Aras Oren alıntılaıda bcııım ı^ın oncm lı altı çı/ılecek bırkaı, !;ey bir dcn var Yıkılan salt bir çocıık luk dunyası degıl, tarıhsel olarak da yıkılan bir dunya, bıı başka zaman SO7 konusu Ote yandan, bu yıten kulturel 7a man aynı zamanda başka bir tarıh vc mekânda vaı olmuş başka kulturel zaman'ların da resınıleıını i(,ındc taşır " Berhn Savıgnyplatz (1993) romanından da şu alıntıyla onun dünyasına sokulmaya de vam edıyoıu/ "Ej^cr nakkdılen doğruysa ve egeı kaybolmadıy sa, o fotograf da dığeı butun totograllaı gıbı gerçckte şımdı olmayan bir gei(,eklıgı, yaşanıp bıtmış ama yaşandığı zaman yaşayanların da ınanmadığı bir gei(,eklığı totograf olarak kal dıkça dııı madan yıneleyecek Ve gunun bınnde, varsa eğeı bu fotoğıafa bakanlar, bu fotoğ rattakı gei(,ekhğı gore meyecekler, çunku C)na bakanlarda uyanan ger crklık duygusu, başka bıı ger^eklık olacak dunyanın (JO7UİUP dağılmaları, parc,alanmaları ve yenı kımlıkle rın ortaya (,ıkışı ortasında yenı zaman, mekân aıayışı ıijindedır Onun ı^ın Lmınonu nden bın dığı "22 No'lıı Bebck tramvayı" onu getırıp bırakıı Berlın'ın Kıırfıırstendamm ıııa nlr Kıtabın 2 bolumıı Ş e vc Ben'de bir zamanların Batı Berlın'ınde, ya/arın evınde ve onun gıttığı meyhanelerde, do laştığı sokaklarda, onun bılın<,lı seç.tığı "2 yurdun"da pazardan aldığı "Plastık Bavul'a yanına alması gereken ne vaısa alıyor ama unuttuklannı değıl "Bavula sonra bir zarf dolusu fotoğ raf,/ bir dosya şıır, bırkac, kıtap,/ ıkı gomlek, uç kat çanu şır,/ (,orap, dış fırçası, tııaş takı mı, havlu/ doldurdum Çamaşırların arasına lavanta (,ı«,eğı,/ ar tık yola çıkmaya ha7irdım / Bir çok şeyı unutmuşum, şımdı an ladım,/ fotoğral, şıır, kıtap, gomlek, çamaşıı / çorap dış hn,asi, tıraş takımı ve havlu dan/ daha onemlı Elınde bu bavulla Bcılın'e taşındıgında tarıh I \lııl ll)(S9 duı Batı Beılın, Dcmokratık Doğıı Almanya ( umhuııvcirnııı top uıkları ı^ındc ku(,ucuk bıı ada gıbıdıı Kcntm gunlıık kultuı yaşamı bugunku kadar t.ınlı dt ğıldn yınc clc kultuıel etkınlık ler bırbırını ı/ler kenttc bıı kohnclık vardn Bauhaus gıbı mımarı bir onculugun yanında Kenrı yabanci goçmenleı sar mıştır Bunlar "var oldııklaıı halde yok sayılan, urcltıklcrı halde tukctmeyen"lcıdıı O, Bcrlın'e evını taşııkcn dort gun u(, gccc bırlıkte yoltulıık cttığı" bu ınsanlaıla ' aynı yolun ya/gısını paylaştığı"nın "o /a man farkına varmış yol boyun ca onları tanımaya ve anlamaya çalışmış tır Batı Bcrlın," Iaşralı bir metropol"duı o somurt kan (jehresıyle Aras Oren yaz dıgı gunluklerde o yılları belge lıyor ayrıntılı bir bıcjmde Aras Oren, şıırının 1 utk şı ırı ıle Alman şıırı arasında bir koprıı olmasını' ıstemıştır hep "Tıpkı Turk ger^eğı ıle Alman ger(,cgı arasında yaşayışı" gıbı Onun ı<,ın ı^mdc yaşadıgı kcnt onun kanına ve canına oyle bir gırer kı, bunu da şu dızelerı apacik gozler onune serıyor 'Ben senı yazıp bıtırdıgımdc,/ bak yıne senı ya/maya başla dım,/ şıınm tukcndı yınc başla clım / (,unku scn ya/ıldık^a tarı he/ tukenmeden vaıolan bıı acısın,/ hem gıdensın, hem ge lensın,/ hem eksık olan her şcv sın/ senle ben aıasında Otu? yıl sonra geııye donu lup bakıldıgında ortaya şoyle bıı manzaıa ı,ıkıyor yazarın ha nesıne olumlu puan olaıak ışle ncn " O7el bir stırgunun, geldı ğı şelıırle boguşması, bclkı dc bıı anıt <,ıkardı oıtava 1 Alı,akgonıılluluğu bıı yana bııakıp ovunmektcn ^ekınmıyoıum Çunku bıı orneğı yok Ustelık K İ T A P S AY I 800 h M Aras Ören, kendi yapıtlarından yola çıkarak yazmış 'Özel BirSürgünü. Kitapta bir yazarın kendi izini sürmesine, kendi kendinin peşine takılmasına, kendi dünyasına sokulmasına tanık oluyor okur. D Gultekin Emre 1 %9'dan berı Beılın'de yaşayan ya?ar Aras Oren'ın kcndı yapıdarın dan yola ykaıak, yazdıklarına yansıyan kendısınden de mck daha doğru, kendını anlat tığı kıtabı Ozel Bir Surgun Bıı (vcl kitapta bir yazaıın kendi ızını surmesıne, kendi kendinin peşine takılmasına, kcndı dun yasına sokulmasına tanık olu yorıi7 Yapıtlarına yansıyan ken dı yazma zamanında poctık bir yolculuğa <,ıkarıyor okuru Aras Oren Yayımladığı oııca şıır, oyku, roman vc anlarıdan suzu lerek oluşturulan kitapta "Hayal CJUCU ve Zaman"ın ızlerı us tundc kayıp gıdenı, yazarın ı<,ınde yaşadığı kente bakışı, kentle butunlenışı ızlıyor Dort bolumden olıışan bu o/gun kı tapta Aras Oren'ın 7amanla, ya ıatlcılığıyla ve kendısıyle oluş turduğu uçgenın sınıılarını na sıl genışlcttığıne de tanık oluyo ruz burada "Şehır vc Ben"de yazarla kent arasındakı sıkı bağın boyııtunu tum derınlığı ve ıçtenlıgıyle bulmak vc okumak bızı larklı yerlerc dcmeyeyım ama, Aras üren'ın dünyasına goturuyor "Bır Metropol Ltno ÖMRUNÜ YAZMAYA ADAMIŞ CENC Yazar olmaya karar veımış demeyelım de omrunu yazmaya adamış genç Aras Oren Istan bul'un, Turkıye'nın ve lo)i Muzesı Değıldır'de dc metropol yaşamına yazaıı gozuyle yaklaşıyor okur da Kıtabın son bolumunde Alman yazar Peter Schneıder'ın buıslu olarak îsranbııl'a gelışıyle başlayan ve Amcnka'ya gıdışıylc surcn mek tuplaşmalarının bir dokumu yer alıyor Yanı Uzel Bu Surgun'de Aras Oren, kalemını kendıne ALMANYAYA CÖC Almanya'ya go çun tarıhıne de ıç ten, bıre bir yaşayarak, bu tanıktıı Aras Oren Yaz dıklarında kurma canın nc kadar pa yı varsa, gozlemle rının, yaşadıkları Dört bolumden olu$an bu özgun kitapta Aras ören In zamanla, yaratıcılığıyla ve kendisiyle oluşturduğu ucgenln sınırlarını nasıl genl$lettlğlne de tanık oluyoruz SAYFA 10 C U M H U R İ Y E T