Katalog

Mark RothkoBedri Rahmi karşılaşmasından geriye kalanlar Ganimetten pay niyetine Selçuk Altun, nisan ayında Mark Rothko nun 1961 yılında Londrada açtığı retrospektif serginin kataloğunu edinir. Rothko tarafından Bedri Rahmi Eyüboğlu'na imzalanan kataloğun arkasına yetkin ressam ve renkli şairimizi962'deki buluşmalarıyla ilgili notlar dercetmiş. B.R.Eyüboğlu, Milliyet sanatta 1974te yayımlanan "Cüneşçigiller" başlıklı denemesinde; tarihi New York buluşmasından on bir satırlık alıntıyla yetinecektir. n Selçuk ALTUN "Ülkentn tüm sahafttıa saygıyld" MARK ROTHKO >•*..../ cttıgımı/ı sandığımız salıal, i(,mclcn kıs kıs gülmcktedir. (Bu yeteneklerini, yüzde 500 kâr marjıyia tanıamlanan hcr işlemdcn sonra kullanırlar.) Intiharfcn Vırginia Woolf ve günah kcçisi kocası Leonard Woolf'un evlerı nin alt katında, 1917 yılında kıırdııkla rı yayınevinin adı The 1 logarth Press'di. Her şcyiylc uğraştıklan liııtik kııruluşlannda, ilk kez basılan ve deneysel yapıtlara agırlık verip kalıcı i^ler (,'ikardılar. AııgloAıııtTİkan sahaf âlel nıiııde, I logartlı ürünleri gidcrck değeıleıımektcdir. Suylu bir istaııbııl ailesi daha geçcn aralık, kütüpharıelerini kısmcn Sahaf 'l'urkııa/'a emaııet etti. I langi rafın neresint tıkıştırılaca^ını merak eden teılır^in kıt.ıb.ıtı önce ben elden geçirdim. Aldı^ım lıngııa mııltiplia yapıtlardan beni en çok heyecanlandıran, Maxim Gorky'dcn Reminiscences of Tols toy, Ohckhov and Andreev de 1909 ıırıınıı bir Hdgarth kitabıydı. Mart. Onemli Oryantalist ressam Je anLeon (îcromc (1X241904) hakkın da kapsaınlı bir kitabı, Nevv York'taki Ursus Books'ta dcfiil de, Sahal Tıırkııaz'da bulıııak nasipmi^. 46 x î5 cııı boyutlıı ve 1892 üıünü kitabı lıazen oriasından açarak lıızla kapatınm, bir ()snıanlı konag'ında sinen kadim tu/ bıılutunun uçuştıığunu saygıyla i/.lenıek için. Göçmen Amerıkalı Mark Rotlıko (190ÎI970), Soyııt nışavurıımcıılııgıın öncii teınsilcilermdendır. Intiharırnlan sonra, 798 tahlosıımın kızı ve çalıştığı galeri arasında paylaşımı için açılan dava 11 yıl sürmüijtür. Nisan. Rothko'nun 1961 yılmd.ı Lotıdra'da açiı^ı retrospektif serginin kataloğunu edinirken Nedret'in pek tavizkâr davranmayacağını biliyordum. Rothko tarafından Bedri Rahmi Eyüboğlu'na (19131975) imzalanan kataloğun arkasına yetkin ressam ve renkli sairimız 1962'deki buluşmalarıyla ilgili notlar dercetmiş. Dört saylayı bulan notlardan kışkırtıcı bir detıeme çıkara bilirdi. tzlcyebıldığım kadarıyla B.R.Eyüboğlu, Milliyet Sanatta 1974te yayımlanan "(îüneşcıgıller başlıklı denemesinde; tarihi Nevv York buluşmasından on bir satırlık alıntıyla yetinecektir. Çalakalem .ıma renkli kısa notları deşifre elmeye çalıştım Söylendığı gıbı yazdı^ı sanatcı .ıdlannı, doğıım ve ölüın tarihlerini ekleyerek diizelttım . "Rolhko'nun cn RF.NKÇİ buldııgıı ressam Milton Avery (1X85196"))) Çok yaslı ve hasta. Yoksa sizi on.ı kendim götiiıiirdüm dedi. Caleri atlresi verdi; 79.St. Madıson BüRGENlCHT. Rothko'nun gözleri çok sıkıntılı bakişı vaı gözle i^i arasında ataba ilgi ne kadarr* Milton Avery Adolph C.ottlich (1903 1974)Rothko'yu ılk destekleyenler. Amerıka'ya 9 yaşında gelmiş. Rönesansı seviyor, Mısır'ın donmıış taralını sevmiyor. Sheakespeaıe bana Yunan'dan daha yakııı diyor. Şahsiyet anlamına iıısanı arıyor. Adsız Anoniın sanattan anlamam diyor. Bugünkü neticeye nasıl vardığını bılmıyor (!..) "Am.ı Ronesanst.ıkiler bili\orlardı. 2x2 = 4 gibi. () başka ^e\ diyor." Son 50 yılın en rcnkçi ııstası Matisse Ben Bonnard'ı h.ıtır latlım. (Tm)madı. Hiç heykel yapınamış. Resımden çizgiyi atmak lâzıımlı Bunıı kuvvetle duydıım ATTIM. C,c riyibukakli.RF.NK denıiyoı buua. Aıııa bir aıa bugünkü neti ceye Allah taratııiılan varmış. Şıııırsıız, bil meden yalnız duyarak varmış. Bunıı Rönesans'la nasıl bağdaştırıyorr* Anlamadım. En son büyük panolar 20 x 3 metre boy, bir ııni versite için sipariş. Galiba hepsi sipariş üstüne. Kıyafet = Köpeklere ziyafet. K İ T A P S A Y I 7 9i S ahaf ziyaretinin gizemli yanı, mızmız kapısından içcri girer ken hangi kitap(lar)la dışarı çı kacağının kcstirilememcsidir. Aştan ve eşten kaynak ayırabilcnin, Fatilı döneminden yorgun bir clyazmasına kavuşması iştcn dcgildir. tstanbul'un klostrorobik sahafları labirentscl tuzak vc sürprizlerle mücehhezdir.Mekâna da sahibine de "sahaf" denilmesi ilâhi bir takdir midir? Ne zanıan bir sahafla selânılaşsaın, çorak tarlada kırılgan bir gelincikle karşılaşmışım gibi seviniriın. Gittiklerindc yerlerinin dol(a)mayacağı aklınıa gelir, üzülürüm. Sahaflıg'ın babadan ojSula devredilesi bir zanaat olmaması düşün diiriicüdiir. Kadıköy yakasındaki Sahaf Müteferrika (Sakallı Lütfü) ile Dil Tarih Sahaf a (Sami Önal) sefer zamanı gelmişse, o cıımartesi ögiesi; Kadıköy PTT'si önünde Enis Batur veya Güven Turan'la bulıışıırıım. Onlar titiz bir okur vc nitelikli kütüphane sahibidirlcr. Küresel yazar/şair mertebesine yükselmelerinde bu birikiınin payı üncmlidir. Selere çıkmadan öııcc Çarşı'daki Adapazan Islama Köiteci'sinc gidilir. (Enib Batur dublc yapabilir.) Beyoğlu'ndaki Sahaf Turkuaz (Ned ret lşli Puzant Akbaş), okumaktan fırsat bulursam yazmak üzere tuttuğum ve evdeki kütüphaneden taşan kitabatla konuşlandığım büroma yiirüme mesafesindedir. Turkuaz'a oldukça sık uğrar, dipsiz ikinci el eksiklerimi, genellikle oradan gideririm. Nedret, galib(a) iilkenin başkitap avosıdır. Biitçc hedefinin altında bir fiyattan alınan kitabara "ganimet" deriz. Oysa bir raund önce yapılan pazarlıkta alt SAYFA 8 C U M H U R İ Y E T