Katalog

5 Çocuk 5 tstanbul Beriil Sayın, Gümşığı Kitaphgı, 2005, 31 sayfa Resimleyen Betül Sayın (38 yaş) Her dönemde şehirlerin şehri olan Istanbul... "5 Çocuk 5 tsîanbul" adlı kitap çocukların ağzından çocuklara scsleniyor. Kitapta beş çocuk ve bcş Istanbul öyküsü var. Çocukların hepsı farklı dönemlerde lstanbul'da yaşamışlar. Günüınüz lstanbul'unu Turuncu Saçlı Mcrt'in öyküsünde laııınz. Boğaz Köp rüsii, trafik sorıınu, alışveriş merkezleri, yiiksck binalar satır aralarından scslenir. Hastalanan anneannesini ziyarete giden Mert, tavan arasındaki sandığı karışrırmaya bayılır. Bu kez sandıkta bir fes bulur. Bu kırmızı fcs, Osmanlı Imparatorluğu'ndaki tstanbul öyküsüne bağlanan bir köprüdür. Kırmızı Fesli Hamdi'nin öyküsü Osmanlı împaratorluğu'ndaki yaşamı fısıldar. lstanbul'da düzenlenen şenlikler, cambazlar, hokkabazlar, macuncular... Kırmızı Fesli Hamdi Kapalıçarşı'daki bir dükkânda mor bir ayna görür. "Kim bilir kimlcr bu aynaya bakıp da süslcndi" cümlcsi bizi Bizans dönemine taşır. Mor Aynalı Helen öyküsünde annesinden hatıra kalan mor aynaya bakıp süslenen küçük Helen'le Konstantinopolis'i tanırız. Hipodromda düzenlenen yarışlardaki heyecanla tanışırız. Heykellerle süslü şchir mcrkezinde dolaşırken Hclen'in yerdc bulduğu, içinde eski paraların bulunduğu mavi para kescsi bizi bu kez de Antik Çağ kcnti Bizantion'a götürür. Konstantinopolis'ten Bizantion'a geldiğimizde karşımıza bir liman şehri çıkar. İJzcrindc balık desenleri bulunan para, balıkçılık yapan dedesinc yardım edcn Milya'ya aittir. Yakaladıkları balıklara teşekkür etmek için tapınaktaki törene katılan Milya eve dönerken yerde eski bir çömlek parçası ŞÎHÎRLJ DEGNEK Çocuklar İ ç i n Kita p1 a r "5 Çocuk 5 tstanbul "da can buluyor. lstanbul'un geçirdiği değişik dönemleri kısa öykülerle ve resimlerle anlatan kilabın, bu yaş döneminde zor algılanabilecek olan "geriye akan zaman" kavranıını öykülerdeki geçişlerle kolaylaştırnıası dikkate değer bir yaktaşım. Sihirli Değnek, kent bilinci ve tarih bilinci oluşturma yönünde verilen bu tür çabalara dokıınmak, pırıltılarla çocııkları buluşturmak istiyor. Ezberlenen tarih bilgilerine, zihinlerde yerini bulamayan ve bir türlü yerine oturtulamayan tarihzaman cetveline de dokıınuyor. Sihirli Değnek tarih dcrslerinin öykü ve romanlarla des'J teklendiği, derslerin müze ' ortamında yapılabildiği bir eğitim sistemı düşlüyor, diişliiyor, düşlüyor... 1824 Mayis Müzeler Haftası düşlerle dolu... Sihirli Haberler lstanbul'da "OkulMüze Günleri" "Müzelcrin Eğitim Anıaçlı Kullanımı" adıyla yürütülen proje geçen hafta tamamlandı. Yıldız Teknik Üniversitesi Müzecilik Yiiksck Lisans Prograıııı, lstanbul Arkeoloji Müzeleri, Marnıara Üniversitesi Egitinı Bilimleri Fakültesi tlköğretim Bölümü, I üıkiye Eğitim Gönüllüleri Vaklı, Çağdaş Draıııa Uer negi, Çağdaş Yaşamı Destekleme üerneği ve Turist Rehberleri Birliği'nin iş birliği ile sürdürülen çalışmalar okulların açılması ile yine hareketlenecek... OkulMüzc (îünleri'nin anıacı 45 ve 67. sınıf öğrencilerinin nıüze nesneleri ve ortamı aracılığıyla lstanbul'un tarihi ile ilgili olguları bilmesine, kültürel önemini kavramasına, tarih bilincinin gelişmesine ve kültür vaılıklarını koru ma bilincinin oluşrnaslna katkıda bu lunmaktır. Yapılacak müze gezileri "müze öncesi" ve "sonrası" hazırlanan cğitscl çalışmalarla sözel, yaratıcı dra ma ve sanat etkinlikleriyle desteklen mektedir... Minik sihirli değnekler mü zeleri geziyor... Gezerken eğleniyor, eğ lcnirken ögreniyor... Bilgi kazandırıcı çocuk kitapları ne gibi niteliklere sahiptir? (Dr. A. Eerhan Oğuzkan, Çocuk Edebiyatı, Haz. Mustafa Ruhi Şirin, Çocuk Vakfı Yayınları, 2000, s. 215216) "Çocuk kitaplannın önemli bir bölümü bilgi kazandırıcı özellikler taşıyan eserlerden oluşur. Şiir, hikâye, roman vb. gibi genellikle çocukların daha çok imgesel, duygusal ve ahlaki gelişmeleri ne katkıda bulunan okuma gereçlerinın yanında bu türden eserlerin de onların düşünme ve becerme yeteneklerıni besleyici bir işlevi vardır... lyi bir çocuk kitabı, çocuğa yaşamın değişik yönlerini öğrenmesinde, türlü insan tiplerini tanımasında, başka iilkeler ve toplumlar üzerinde bilgi etlınmesinde çok zengin imkânlar sağlar... Çocuğun resme, dramatik ctkinliklere, müziğe vb. sanat alanlarına karşı ilgi duymasına yardım edebilir... Sanat alanlarıyla ilişki kurmasım sağlar." • Nilay Yılmaz Kurtuluş Dercsi Cad. No: 47 Bilgi Üniversitesi, Dolıi|nlere/ls(. [email protected] Tel: 0212 2Î6 78 Mavi Ay'da "ay" hep büyük harfle yazılır. Ay, çocuğun ulaşamayacağı uzak bir yer değil, onun arkadaşı, sırdaşı olmuş; kişiselleştirilmiştir. Kitaplarda, çocuğun sözcük dağarcığının varsıllaşması için çaba hareanmıştır. Mavi Ay'da ayla ilgili deyimler ve bilgiler, Kar Sesi'nde kış ve karla ilgili dil kullanımları, büyük bir titız lilde işlenmiştir. Her iki kitapta da aile, okul, hayvanlar gibi çocuğun yakın çevresi de hep sevgiye dayalı ilişkilerle anlatılmıştır. Mavi Ay ve Kar Sesi kitapları, hem ilköğretim hem okul öncesi dönem çağındaki çocukların karşılaşması gereken kitaplardandır. Okulöncesi dönem çocuklarının kitapların resimlerinden; ilköğretim çağındaki çocukların hem resimlerinden hem şiirlerinden yararlanabileceklerini söyleyebiliriz.^ Hazırlayan: Nilay Yilmaz • Çlzimler: Mustafa Deiioğiu bulur. Bu parça da taıihönce:>inde Is tanbul yakınlarında bir nıağarada yaşa yan Kcmik Tokalı Kız'ın anncsiııin yaptığı çömleğin bir parçasıdır... Böylelikle tstanbul, beş farklı dönemde beş çocuğun yaşamından anlatılır. Rcnkli çizimlerlc desteklenen Istanbııl'ıın giizellikleri sayfalardan taşar. Betül Sayın'ın lstanbul resimlerini Mine Soysal'ın "lstanbul Masalı" adlı kitabından da hatırlıyoruz. lstanbul'un 300 bin yıtlık kültür tarihini her yaştan okura anlatan lstanbul Masalı bu kez KONUK SİHİRLİ DEĞNEK Tuğba Çelik (Ankara Ünivcrsitcst, Eğitim Bilimleri Fak.) "Kar Sesi", Aytiil Akal, Mavisel Yener, Uçanbalık Yayınları "Mavi Ay", Aytül Akal, Mavisel Yener, Uçanbalık Yayınları Uçanbalık Yayıncvi'nden çıkan, Mavisel Yener ve Aytül Akal'ın birlikte yazdıkları bu iki çocuk kitabı, konuları ve yapısı bakımından pek çok özel nitelik taşır. Boyutları aynı olan iki kitabın kâğıt özellikleri aynıdır. Birinci hamur, mat kâğıda bası' lan resim ve yazılar, bir bütünlük oluşturmuştur. Resimler ve yazılar birbirine girerek bir karmaşa yaratılmamıştır. I ler biri bir tablo niteliğinde olan resimler ya bağımsız bir sayfada yer almıştır ya da yazılar resmin açık renklerle bezenmiş yanlanna yerleştirilmiştir. Kâğıdın arkasından, arka sayfada bulunan herhangi bir rengin ya da harfin yansımasına rastlanmamıştır. Tasarımlar son derece başarıh bir biçimde kâğıt üzerine yerleştirilmiştir. Mustafa Delioğlu'nun resinılediği bu sanatsal eserlerin kapakları, çocuk için çarpıcı bir uyaran olur. Kapaktaki resimler, sanatsal duyarlık, yorum ve estetik taşır. Kitabın içinde anlatılacak olanları sezdirir. Kar Sesi ve Mavi Ay kitaplarında ressam ve iki şair, uyıım içindedirler. Bu eserlerin bir özelliği de ressamın da arka kapakta bir şiirinin bulıınmasıdır. Bu durum, iki şairle bir ressamın, çocuğun karşısında aynı düzlemde görülmesini sağlar. Daha ilgi çekici bir tutum da Aytül Akal ve Mavisel Yener'in lotoğraflarının değil, Mustafa Delioğlu'nun içine kendini de kattığı bir resim yapmış olmasıdır. Ressam ve iki şairin yan yana çalışırlarkenki resimleri, bir arkadaş lığa da işaret eder. Bu sayede çocuk okur, kitabın yaratıcılarını somutlaştırabilmektedir. Bu somutlaştırma, uzak bir yetişkin fotoğrafı ile değil çocuğa yakınlaştınlmış sanatsal ve sıcak bir resimle sağlanmıştır. Kitaplarda şairlerin ve ressamın özgeçmişleri, teknik dilin çok uzağında, son derece sıcak hatta yine şiirsel bir dille yazılmıştır. Kar Sesi kitabında "kar"; Mavi Ay kitabında "ay", temel varlık olarak konu edinilir. Bu temel varlıkların çevresinde, çocuğun düş evrenine yeni bakış açıları, yeni heyecanlar ve duyumsamalar kazandırılır. Kar Sesi'nde karın getirdiği yaşantılar, karın çevresinde yaşanan paylaşımlar, oyunlar anlatılır. SAYFA 26 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 796