Katalog

B U L M A C A 1 E 2 13 B 4 G5 D6 B 7 J İLKER MUMCUOĞLU Türkçe Günlükleri Feyza Hepçilingirler 30 Nisan Cumartesi alııız ülkelcr için dcğil, kcntler için dc gelişmişlik ölçüsü beııce aynı: Kadınların nc kadar özgür, ru1 kadnr rahat olduldarı. Mersin bu bakıından çok geliijmiş bir kcnt. Mersin Akdeııiz Lyoııs Kulübii'ııün çağrısıyla gidip ıliin sabah I lacı Sabancı Lisesi'nde, öğleden sonra da Toros Ko lcji'nde olmak üzere iki ayrı konusma yaptıgım Mersin'den az önce döndiim. Ciiizcl insanlarla tanıştun. İki okulun birbirinden farklı öğrencilerinin soıııla rını yanıtlamaya çalıştım. Sınıfta da öyledir ya! Her sınıhn başka bir lıavası, ne redeysc iıısanlarda oldugu gibi farklı bir kişili^i vardır. Konlerans salonlarında da öyk olııvor. Ortanıın dingin, rahat ya da huzıırsıız olmasım helirleyen lıangi etkeıılerdir bilmiyorıun. tki konuşma da Türkçe konuluydu, öğrenciler aynı bölgenin çoeııkları, ben her iki okıılda da aynı kontışmacıydını; ama nasıl oluyorsa konu^ınanın genel havası ve gidişi birbi lindeıı larklı olabiliyor. Hazırlıgmız her nc olursa olsıın, konıı^macı olaıak kar^ısına geçliğiniz kitlenin dııruşıı, lakındıgı tavır çiziyor konuşmanm rntasını. Basjlarmı çevirdikleri her yerde yabancı adlar, yabancı markalar, lirmalaı gönneyi yadırgamayan gcnçler, "l.ions" ile "Türk çe"yi yan yana düşünnıekle zorlandılar nedcnsc. Her iki okıılda da beni oraya getiıen kulübün "Lions" gibi yabancı bir ad taşımasıyla Türkçe sevgisini nasd bağdaştırdığımı sordular. Y Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzcrinc gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harflcri bulmacadaki aynı sayılı karelerc aktann. (Kara kareler iki sözcük arasını göstcrir. Bir satırııı sonunda kara karc yoksıı, bu, sözcüğün alttaki satırın haşına sarktığını gösterir.) rkılmaca tiinıanılatıınca, sorıılan rammların karşılığı olan sözcükJerin ilk harflcri yukarıdan aşağiya doğrıı bir kitap dizisinin adını ve yayıncvinin adını olııştııracak; bulmaca karelerindeyse aynı dizidcn çıkan Kilitli Dcfter adlı şiir kitabından bir alıntı ve şairin adi ortaya çıkaraktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Türk mimarisinılc oclnnın karşı öncephesinde yer alan üç yanı pcncereli çıkma, cumba. • • 47 46 28 44 26 40 36 62 45 78 30 60 70 14 56 57 10 4 74 39 B. "îblise Görc ..." (Enis Batur'un bir şiir kitabı). 16 58 H. Biraz dolu. 59 71 6 9 3 65 C. "Kara gözlünı efkârlanma gül gayri/ ... öter ötmez ordayum." (B. S. Erdoğan). 35 15 38 67 51 3 Mayıs Salı I. Aiakalı, alakadar. E 2 8 64 23 22 33 34 49 37 82 25 75 84 24 76 19 17 D. "Halit..." (sinemayönetmeni). J. "Bekle Dedim ..." (Ümit Kıvanç'ın bir romanı). 43 5 73 31 69 61 79 63 48 7 E. Belirli miktarın ya da büyüklüğün iki katı. K. "ünlar kahve, siit, hatta kışın salep içmcyi, zeytin, pcynir,... ve ekmek yemeyi tercih cderler." (A. Ş. Hisar). 29 40 1 54 68 12 55 32 27 41 F. Ezginin Günlüğü'nün bir albümü. 21 18 52 77 20 72 L. "Öliim ... bahar ülkcsidir bir rinde." (yalnız ünsüz harfleri yazacaksınız). G. "Yürck değil de, çarıkmış bu, manda gönünden,/ teper ha babam teper/ paralanmaz/ teper taşlı yolları./ Bir vapur gcçer Boğaz'a doğrıı/ ııy Karadeniz'in gümüş telleri,/ bir vapur geçer Boğaz'a doğrıı,/ Nâzım usulcacık okşar vapuru/ yanar elleri" diyen şair. 42 11 66 L. Yalıyar. 53 13 83 81 80 794. sayının çözümü A. Yüzümdeki, B. Adeınin, C. Nalınlar, D. Leylim, E. Irabilim, E Şcncs, G. Alındı, H. Türlerin, I. Şerir, J. Iris, K. Idris, L. Rczerve. Metin: "Kim ne derse desin, bir dilin en yalın, süzülmiiş, an yaratımları, verimleri şiirlerde izlenir." vliya Çelebi'yi geçtim. (Jumartesi Mersin'den dönüp pazartesi tzmir'e uçtıım. llginç bir toplantıydı tzmir'deki. Ne için ve nereye katıldığı mı, bana verilen "Teşekkür Belgesi"ndcn bakarak aynen yazıyorum: "Comcrıiııs projcsı çerçevestnde, \xmir Özel l'ürk Kolrji'tıJc diizenlencn 'Kürcselleşmenin kültürlerimiz üzerindeki etkisi vc buncı btı&lı olarak în^ılizce'ntn ana dilimız üzerindeki etkileri' konulu forutn... " tlginç olan, fommıın konıısu değildi. AJ ıııanya ve Polonya'dan gelen konuk öğ rencileıin katılması da degildi. lznıir Amerikan Lisesi'nden ve ev sahibi okul olarak Ozel Türk Koleji'nden öğrencilcrin bııhınmast hiç değildi. tlginç olan, toplantının lümünün Ingilizce ynpılmasıydı. Adı Ozel Türk Koleji olan bir okıılda, ögrcncilerin çoğıı Tiirk'keıı, îngilizcenin Türkçe üzerindeki etkilerini Ingilizce tartışıyor olınaktı inanılmaz olan. () kadar ki sözgelimi beninı Türk çe söylediğinı her ^ey, Türk bir tngilizce ögretmeni tarafından, salondaki Türk ögrencilere, bir de tngilizceye çevrilerek sunııklıı. Polonyalı öğrencilerin tngilizcenin ılilleri üzerindeki okınısuz etkisindeıı söz etmesine karşın, Alman öğrencilerin yalnızea küreselleşmenin olumlu yanlarına deginmeleri de tlginçti. Bir lnışka ilginçlik de tngilizccyi çok güzel konıışan Iürk öğreneiJer arasındaki rarktı. Ozel Türk Koleji'nin öğreneileri Ingiliz Ingilizeesiyle konuşıırken Ozel Amerikan Lisesi'nin öğreneileri Amerikan tngilizcesi konuşuyordu. tzmir dönüşü, havaalanıııdan kaı^ıya, KozyatagYna servisin '50 dakika sonra kalkacagını öğrenince Bakırköy'e taksiy lc gidip oradan denizotobüsüyle Kaılı köy'e geçmeyi dü^ündüuı. Sizi çagıran kuruluş her ne olursa olsıın, işin bu ya nıntlaki masralı, zahmeti, sıkınrıyı hiç düşünmez. Iznıir'den Islanbul'a 45 dakikada geldim; ama Yeşilköv'den evime ulaşmak 2,'5 saal süıxlü. Bindigim laksinin şolörü, taksinıetreye haktığımı sanmış olnnılı, aeele bir açıklama yaptı: "Taksimetre bozıık abla. Arada geee' diye yazınası ondan. On milyondan hızla tutarsa üstünü alnıam." Oysa o zanıana kadar taksinıetreye bakmak aklıma lıikgelmcmişti. Nedensebıı hatta taksilere güvenebileeeğimi düşimmiişüm. Hıı sö/ midemi InılaiKİırdı. ()n ınilyoıı degildi. Daha birkaç gün öııee aynı yolıı taksiyle geçmiştim. Taııı rakaını anımsanııyorıım; ama on milyomlan az oklıığuna enıiniın. Hem, havaalanı hattında çalışan bir tak sinin taksimetresi niye bozuk olsun? Bc>zııksa yaptınnadan niye servise çıkıyor? Hiçbir şeye güveııemeyecek miyiz artıkr1 Çevremizdeki insanların her an bizi l<aıı dırmaya çalışabilecegini düsünerek ıni ya^ayaeagız? Ne yapabilirim bu dıırunı da? Şikâyet etıııek istesenı nereye başvıı rurıim? Nasıl? Plakasını almak işte o anda aklıma geldi. Plakasını sorar sormaz da işlcr değişti. "TFS 76" dedi demesine; ama ne kadar yuvarlayabilecekse o kadar yuvarladı agzmda. On milyonun üstünü bana bafjışjayacakken X 8,5 ıııil yona düştü hesap. Bir buçuk milyon için deger mi bıınca dolap çevirmeye? Ama demek ki plakasını istemek, bu tür çare sizlik durıımlarında etkili bir yöntern olarak kullanılabilir. 4 Mayıs çarşamba ülent Yılmaz, "tnrernet nasıl yazıl nıalı?" diye sormuş. "Internet" diye mi, "Internet" diye mi, "intet net" diye mi? Bunları yazdığım makine ilkini doğrıı sayıp ötekilerin altıııı kırmızıyla çiziyor. Neden "Inrernet" yazımını doğru sayalım ki? Ozel ad olmadığına göre büyük harflc başlatmamıza gerek yok. Büyük i (1) diye bir harfimiz oldıı ğuna göre tümce başıııa geldiğinde bile büyük ı (1) ile ba^latmamız gerekmez. Tümcenin başında olduğunda "Internet", ortada geçtiğinde "internet" diye yazmalıyız. Hiçbir ijeyden çckinmedcn, rahatça. B 5 Mayıs Perşembe B Yine 3 Mayıs Salı ııgiinkü (lıımhuriyet'in "Anneler Günü" (9.) sayrasında, "En güzel armağan bir çilt güzel söz" başlığı altında ve yanında bir onay işaretiyle sunulan sözlerden biri de ijiı: "No anne no hayat!" tlköğretim î. sınıf öğreneisi Deniz Emre Ozbek'in anncsi için söylediği "güzel söz", bu. "No woıııaıı no cry"a benzelilerek söylenmiş. ()labilir; ama Ingilizce dersleri 4. smılta başlamıyor mıı yasal olarak? Deniz Kmre annesiyle ilgili övgüsünü böyle yan tngilizce yarı Türk çe dilc getirmeyi neredeıı ög'rennıiş? Ana sevgisi gibi katışıksız bir sevginin içine nasıJ karışmış bu Ingilizce kırıntılan? Aşırı bir duyarlılık mı gösteriyoı um? Acaba? • feyzahep@yahoo.com Aclres: Yıldız Teknik Universitesi Tiirk Dili Bölümü Çukıırsaray Binası Kal: 2 Barbarus BulvHrıYıldız 8U75Ü / lst. SAYFA 31 G 796 özünü korkutmak gibi bir ama cım yoktıı. Bu kadar çaresiz olmak sinirime dokıındıı yalnızea. U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI