Katalog

Sarıtnsak Kasabası Aıslan Sav mam, Buyıılıı I uıer Yavmla rı 200"> 28 sayhı Rısımlcyuı Duıız Uçbaşa ıan (79 Yaş) Sanms.ık kasabası dıınyanın cn ııı, cn guzcl sannısaklaııııııı yelıştığı bır kasaba Ycmycşll ovalaıa bakan bıı dağın yama eind ı kurıılmuş Kasabadakl hcrkes sa rımsak tarlalannda çalışıyot saıımsak yc tı^tıuııcyc bavılıyuı Lvlerı tıka basa sa ı ıms ıkla dolıı O yıızden de çevreyc yayı Ian saıımsak kokusu kasaba lıalkını ra hatsiz etnııyoı Ancak komşıı kasabanın halkı liıı dııııımdan şıkavct«,ı Ru/gar sa rımsak kokıısuıııı çcvıc kasabalaıa taşıdı ğı zanıan lıcıkes kaçaeak delık aııyoı Konışıı kasabadakıleı sanmsağı çok sev mc lt rınc rağmen Sanmsak kasabasında kılcıı başka bıı s,ey vetıs,tıtmeve ıkna et meye çalışıyoılar Şıkâyetlerın artması uzerınc kasaba halkı çcvrcye yayılan ko kuva ba çate bulmak ıçin çcvum yolları aıaınaya basjıyot Saıımsak kasnbasın dakılcı sırımsak kokıısunıın yayılmasını nasıl onkyceek dersını/'' "Sanmsak kasabası nın oykusu Uçba şaran ın sevımlı çi/ımlerıyle vc Azımsak adlı kıışun îjiırsc 1 otuşkrıyk dalıa tla renklcnıyoı Oykunun çikış nuktası sa rımsagm tanıtılması olsa ıla bıınıın sade ce satıı aralaıında vc şıırsel scslenışlerde çocuklara dııyumsatılması dıkkatL dc ğeı Fazaıda sanmsak satatı Saısak Sa rımsak mııştciıleım dıkkatını çekmek ıçın bakın nclı r soyluyor Sanmsağı kım sevme/ / Sarımsağı kım vunez / Lezzctlı bır sebzeye / Kımsc havıı dıveme/ (s 14) A/ımsak ın sanmsak hakkındakı dıışııncclerı ıse şoyle aktarılıyor "(, eku ınısın şunlaıı / Gagamın oıtasından / Ba yılacagım yoksa / Sanmsak kokusundan" (s 16) S ııımsak k ıs ıb ısında ya'jam sa SjHlRLÎ DEGNEK Çocuklar Hazırlayan. Nllay ıımsaksı/ olınuyoı Dogum gunu pastaları bıle sarım saklı Sıhıılı Degııek bu se vıııılı saıımsak oykusun dc dc karşılaşılan bır noktaya dokumnadan edemıyoı Sanmsak I la nım ın doğum gıınıı ha zırlıkları ve bcklentık rı Sıhıılı Ücgnek do ğıım gıınıı kalıp yargı sının (aşııı genelleme) bır gerçcklık ola lak sunulması na 'doğum gıın lcrınde ıllakı he dıyc almak gerek lıdıı ' ve "o gun leıdeozcl bıı şeyler yapılmalıdır gcncl yatgılarının olıımlan ıııasıııa dokunmak vc onlaıı cleğıştıınuk ıstı yor Sanms.ık Hanı m'ın doğum gunuydu Oınııı îçin l)iı sabalı eıkcnden ııyan mıştı akş ını ı yap u ağı sa rımsaklı doğıım gLiıuı pastası nı u/enııe clıkeccgı mumlaıı glvecegl elbısevı dıışııncick yuruyordıı Anu mcrak ettığı şey, Sanmsak Bcy'ın kcndısı nc vereceğı hfdıyevdı (s X) Aytul Akal'ın etı son saytadakı "Hoşçakal Denı? şıırı\le denı/ matcrası sona ermış, Ikı ijaırın sıırkık sovlc^tıklerı ılk bolunı de çocuklaı denı/ın gi7il dıınvısına davct cdllmısjcr Bıı bolunı i(,ın gLrı,cktcn bılgılendıııu, du^undurucu ve vaıatıcılığı gelıştırıcı ogeler ı^crıyor dıycbılırız Denı zın mavılığıııı gokyuzune boiclu olduğu ıstırıdyenın ıçındcn ıncı ^ıklıgı, denı/ yıl dızmın mıdesını ters yu/ edebıldıfiı gıbı konularda çocuklar bılgılcndırılırKcn, dc nızın altında, denızın ustunde olduğundan daha renklı rengarcnk gıyınmış balıkların balo vcrdıgı bır masallaı dunyasma soku Ian t,ocuk, kendı hayallerıyle ortuşcn bır ortamda buluyor kendını ve sıırlerle ^ızı leıı bu duş,ler dunyasını çocuk kendı ha yallerını de katarak buyutuyor Saırlcr, bu nayallerınde, tocuğu yalnız bııakırlaı mı hu,'' "Denı/ Soruları" şıır dızısıyle onun mcrakını kani(,ılayatak, hevecanını daha da artırıyoılar Ücni7 buharlaşıp bıılut olııyorsa / ^ımdı yagan, denı/ m P " , "Ba lıklaı yemek ıçın / ağ/ını açınca / denız kaçmaz mı boğa/ına'1", "Denı/e gırınte / neden mavıleşmem kı ben^" Bunıın ya nında sahıldcn bakınca sonsu/ gıbı goı u nen denızın, haııtada bır cevız buyuklu ğıınde olabılccegı belırtılerek, (.ocukların buyukluk ku^ukluk gıbı goıecelık ıçeıen kavıamlar etrahnda duşundurulmelerı ama^lanmı^tır "Mor Balık' adlı bolumde Mavısel Yener, cocukların ^cvrclcrındcn ya^ayarak ya da gozlenı yoluyla edınebıleceklerı bılgıler arasında bağıntı kıırmayı ba^armış ^ıırdckı ıletılerıyle "Aradım aıadım / Denı/ kı/ını bulamadım / O, bır masalmı^ / Yaşlı ba lıkc,ıdan duydum" dızelerıyle denız kızının gerçekte olmadığını bclırtmı^ Mu/ıktekı yedı notaya, dalgalaıın scsını sckızınci bır nota olarak eklemış gokkuşağındakı ycdı rengın arkasına saklamı^ denızı "Denız Kuşu" adlı ^ıırınde de 'kıtap' ve 'ozanın' İçin • K i t ap1 a r Mustafa Deiioğlu Yıimaz Çızımler Boylc bır gundc bıınları dııy mak hıç hoş değıldı" (s 10), 'A/ımsak vc Sanmsak Bcy kasabaya vaıdıklarında Sanmsak 1 lanım bııtıın ışlerını bıtırmis, gıı/clcc gıyınmış, eşmın donuşunu bcklı voıdu Bır yandan da hedıyesını merak edıyordıı" (s 26), "Eşının kcndısınc çok lıoş bır lıedıye gctııdıgını goıcn Sanmsak I la nım o kadar duygulandı, o ka dar duygulandı kı sevınçten go/leıı doldu" (s 26) Sıhıılı Değnek çocuklaıa ku çıık vaşlardan ıtıbarcn verıl meye başlanan bu tur kalıp yargıların sonrakı donemleı de sorıın çıkarabıleceğını dıışıınııyor vc "bıı kalıp yargılara gore şekılluıen duşunce bıçımı çocuklaıı yaşam' ve ılışkılcı hak kında karşılanmayabıle cek beklentıkiL sokabı lır' diyor Çouıkların beklentılcrı getçekleş medığınck tlc nckr hısscttıkknnı ve yap tıklaımı bılıvoru/ Sıhırlı Dcğnck, mınık sıhıılı dcgnekle ıııı dııs,unınesını soı gulamasını surcgelen hcr ijcyı ' tck doğ ıu" olaıak kabııl ct memesını kıntlı ılog rularını kcndıkrının bulmasını ıstıyoı, dus,lııyoı llk Kavramlarım Yard Dot, Dr Vcsılc Yüdız, KukYaymlaı ı,2004 Resımleycnler Ulkıı ()lvat, Umıt ()ğmel (3+) (^ocuklaıı kavıamlaıla tanıştırmak ama cıvla ha/ıılanan llk Kavramlanm" adlı sctın ıc,ındc bc% afıi; kırap var Rcnkler, Şekıllcı Savılaı 1 / 2 vc Buyuk / Ku(,uk Alış, kıtap dLiıılıııesınııı sebcln savlalann asıldıkc,a kıtabın buyumesı ve son sayra dd kıtabın bır postcr halınc gclmcsı Hcm postcı olarak kullanılabılıılığı lıcm de tekıaı katlanıp kıtap halıııc gctııılebı lıro/cllıgı ılı ı,ocukların tarklı ıhtıya<,la rına scslcncbılccck bır kıtap sctı Kav ramlaı oyku ı^ındc anlatılıyuı Buyuk Ku<,uk kavramlarını anlatan oykudc Kı tır ılc Çıtır ulında ıkı sıncap var Oynarkcn ycrdc balon bulaıı sıncaplar balotıu S,ıs,mneve ba^hyoı lleı sayfada s,iş,ıııldık çe buyuyen balonla bırlıktc atış kıtabın a^ılan saytaları âd buyuyor Son saylada ıse kocaman bıı balon oluyor Balonu posteı olaıak duvara asılabılır ya da son dunıİLip sonra tckrar şı^ırılehılır "llk Kavramlanm" hcm tasanm hcm dc oy kulcı ac,ısından i)kuloncesı doııcm (,o cııklarının sevebılecegı bu kıtap setl Sihirli Haberler Ankara "Kuçuk Hanımlar Kuçuk Bey ler" Uluslararası ^ocıık Tıyatroları Fcstı valı dcvam cdıvor (24 M) Nısan) Sıngapur, Avııstuıva Almanva, Macans tan, Rusya, lngılteıc ttalva Bel^ıka Yu nanıstan vc Kanada tlk şcnlık, ılk hcvc can Fcstıvaldf kukla tıyatrosıı, kaıa tı yatıo golgc oyunu dans tıyatrosu, ı>pe ra, bale vc sokak tıyarıosıı gıbı i ırklı tck nıklcrın kııllanıldif^ı c,ocuk ovunları sc mınerler, soylc^ılcı ve atolyc <talıs,malaıı var (0312 3092415)• Nilay Yılma7 Kurtulıi!} Deresi Cad. No: 47 Bilgi Universitesi, Dulapdcre / Utanbul nilayy@bilgi.edu.tr Tel: 0212 2J6 78 42 olmaya çağırarak dusjlerını daha da gcnış letme ve "Mavı bır vıldı/ olsaydım denız dc / donmek ıster mıydım gokyuzuner'" dızelerıyle ıse çocugu duşunduıme amacı nı gutmuştur Cocukların cn scvdıklerı yıyeceğı basjık olarak alan Akal, cocuğun ılgısını çekmevı aklına koymuş olmalı, Çı kolatam I II" şıırlen aynı zamanda toplumsal vaşamda çok onemlı bır oğe olan paylaşma duygusıınu çocııklara bcnımsctme açısından onemlı "Ağaç ve Denız I" adlı şıırde "başka turlu / nasıl çıkardı / ba lık kavağa" dızelerı çocuğun dılın çe^ıtlı anlatım olanaklarıyla karşılaş.ırak ana dılı nı gelıştırmesı amaunı taijivan bır oınektır "Dağ ve Denız" şurınde neredeyse efsanevı bır anlatım, "Balık Kılçığı" şurınde de masalsı oğeler kullanılarak Locuğıın gızlerle, seruvcnlcrle, duşlerle clolu dunyasına koşut bır soylem oluşturulmuştur Şıırlerde, devrık tumce gıbı çocuğıın konuşmasına uygun tumte yapılan kullanıldığı ıçın çocuklar şıırı sever Bu sevgı, çocuğıın bılışsel, duyuşsal ve dılsel gelışımı111 sağlayici yonde kullanabılmemi7 ıçın "Denızın Buyusu" gıbı şıır kıtaplannın sayısının aıtması gerektığını duşunuyo rum Şıırler, Mustafa Delıoğlu'nun çocuk gerçeklığınc seslenebılen, çocuğun duş gucunu okşayan usta resımlerıyle gorsel leştırılmıştır Kıtap bu gorsel ozellığı ıle çocuklaıı kolayca ıçıne çekebılecek, masallarla, duşlerle vc sorularla dolu kuçucuk ya da kocaman bır dunya halıne gel mış Delıoğlu'nun her sayfada ycr alan resımlerı, sergılenebılecek bueı tablo guzel lığınde demck, hıç de abartılı değıldır Kıtapta yer alan şıırler lıem biçimsel hem de rıtmık yapı açısmdan çocuğa uygıın ol manın yanı stıa ıçerık olarak da ılgılerını çekecek konularda ve duş guçlcrını gclıştıreeek ımgelerle yuklu, yaşama ve doğaya duyarlı duygularla dcılıı estetık bır ozellık taşımaktadır • KONUK SİHİRLİ DEĞNEK Şükran Dilidüzgün (/(I O'itefı/// (jorcvlısı) "Denizin Büyusu", Aytul ALal, Mavısel Yener, Uçanbalık Yayınları, 2001 S 72 Aytul Akal ve Mavısel Ye neı ın bırlıkte hazırladıkları hcnuz dumanı uzennde tuten "Denızın Buyusu' adlı şı ır kıtabını gorunce, "Şıır kurtları yıne ıs, başında" dcmcktcn kendımı alamadiiiı ve Acaba bu kıtabı hangı orijinal dıı 7enlemeyc gore yaptılar" dcyıp henuz ^ıırlerı ıncclcmcden kıtabın tasaıımım ın celemeye çalı^tım Lunku daha once ıkı şaırın ortak ^alı^maları olan "Mavı Ay", "Kar Sesı", 'Ku!) U<,tu "5111 Kaldı", "Şı ınmı Kedı Kaptı" başlıklarını taşıyan şıır kırapları tasanm agsından sıra cıışı ozel lıklcr ta^ımaktalaı Bu ^ur kıtabı da ıkı yazaıın elektronık posta volııyla atışma laııyla başlamış olacak kı Mavısel Yener, "Arkadaş,ımdan mektup gclmı^, zaıfı de nı/ kokusuyla vapı^mış" dızelerınde "üenı?' tcmalı bır ^ıır kıtabıyla denız dunyasında bır yolculuğa <,ıkıldığının de tısını vermış ve karşılıklı mektuplaşmalar ılk bolumu olu^turmu^ Mavısel Yener'ın "Mor Balık", Aytul Akal'ın da "Mor De nız" başjığı altında topladıkları şıırlerı S07iı edılen ortak (.alışmadan bağımsız bırımlcr olarak ılk bolumu ızlemektedır denızı farklı anlatrığını vurgıılayarak gerçck vc edebıyat arasindakı farkı sezdırmış Âdaların deni7in kucağında yattığı balıkların hazınenın ycrını balık(,a soyledığı, balıgın go/une sabun kaçtığı bır dıış dıın yasıyla çocuğıın du^ gucıı e^ıtımıııc katkı saglandığı yadsınamadığı gıbı, tarıh ıle gerçcklık arasında ılışkı kurması amacı gu dulduğu soylenebılır "Ben Deni7im " adlı şıırle bın yıl oncc dcnızlerın altında kcntlcr olduğu, ınsanların yasadığı daha sonra buraların deni7İerle doldu^u vurgulanmıştır, durıyanın da bır evrını geçırdığı sezdı 1 ılmı^tır Çocuğun altını ıslarması çocuğun go7tındc çok buyuk bır sey değıldıı, anne babalaı buna nıye kızar kı1 Oysa ruyasın da denızın suyunu sungcrle (,ekıp banyoya ta^iyınca ev denız olmuş ve çarşaflara ka dar su gelmıştır ya da çocukluğunıuzda buyuklerunızın soyledığı gıbı 'gece çok fazla yağmur yağmış"tır Mavısel Yener "Balık Âdam" şurınde çocuğu balık go zuyle dunyaya bakmaya çağırmıştır Balık ların gozunde "bu garıp canlının (balık adamın) kabuğu ne komıkmış " Çocukları farklı olana karşı esnek bır davranı^ bıçımı gehijtırmeye eğıtmeye yonelık bır çaba go 7c* çarpmaktadır Aytul Akal, "Mor Denız" adlı bolumde çocuk dunyasında dıış ve gerçek arasında kı ayrımın hemen hıç olmadıöını ^ıulerıyle gozler onune seımış Duşunde deni7 kap lumbağası olan bır çocuk, gerçck hayatta da denızı cimıı ve yaramaz olarak nıteleye bıliyor Şıırlerde, çocuğıın gozııylc gcrçek dunyayı yansıtırken yapılan benzetmeler çocuğıın dus, gutunu, yaratıcılığına ve 07gunlıığune koşut bır durum sergılıyor "Tuz" şurınde yemek suyunu denız suyu na benzetmış vc "îçımdekı Denız" şurınde arkadaşı kusunce o kadar uzulmuş kı, goz yaşları ıçıne dolan o koca dcnızden bas,ka bır şey olamazmış "Mavı Yıldız" şurınde ıse Akal çocukları, balık, yunııs, yosun SAYFA 26 C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 7 9 3