Katalog

bcbi yine o ortamın, şuarâ medisiııitı bir rasavvımı, tasarrufudıır. (iörccc rcnkli, görece 'kurtarıl ınış' bir dairc. Nitekinı Delilirikler, Cinayet Kışı + Ikı Mekrııp, ın.ılum dıişünscl kaosun, poetik medd ıı cezıinin üıünleridir. Si yah,simsiyah ışık damlalan... Şiir okıınsun diyc yazılır. Nedenı, Mehmct H. Doğan'uı deyimiy lc "nitelikli bir şiir ya/ıııa" adına olsa da, şiiri "dalıa bir azınlık sanatı"na dönüştürmekten kıırtarmak gcrekir. Gültckin limre bir yazısında, "lbrahim Müterferika'nın ynyıınladığı kitapların tirajı beş yiizle bin arasıdır, o günkü Osnıanlı toplunıunuıı nüfıısuna göre çok azdır," diyordu: "Bugün 6> milyonkık bir ülkede şiir kitap" ları beş yüzle bin arası basılıyor. Bir şiir kitabıııın adı Taşı Sııla olsa ne lark eder, Kanun Hükmündc !jiir olsa ne fark eder? Bu, süresiz vc çözümsüz soruna dalnıak istemiyorum." Gültekin Kmre 70'li yılların silâhşorlarındandır. Birlıan Kcskin'in taın akbi. Beyazdır, bir o kadar mesrur. Tam aksidir, zira ne kitaplarının kaç adct bastığı uınurundadır Birhan Kcskin'in, ne de okunup okunmadığı. Böyle bir sorunu da yoktur. Bence Mchmct H. Doğan'ın teşhisi detartışma götürür. Birhan Kcskin'in "nitelikli şiir" de unıurunda değildir, şiirin "azınlık sanatı"na dönüşüp dönüşmedig'i dc. Sadecc id'ini, kendini anlatınak istemektedir. O kadar. !yiir zaten bir mucizedir, bir lütuf, bir armağan... Dcliliriklcr adı iistünde bir he zcyanlar, iç geçirmeler, aşka, îstanbul'a bakmalar kitabıdır. Ozne marazlı bir kadındır, genç, 'deli kanlı' bir entelekt. Türk şiirinin, Türkçe şiirin âşina olmadı£ı naif, yaralı bir nida. Resmedilen Diinya alacakaranhktır, daha doğrıısu paranoyak bir tasavvurdıır. An, hü/ün adcta bircr yazgıdırlar. Bithan Kcskin içine dogdııgu lisanın, kültürel nıirubin haricindedir daha. Kelime haznesi dardır, gelccegV dair iimitlcri kıt. Tümüyle kötiim scr, bircyci bir özncııin, dışi bir sesin içdökümüdiir Dcliliriklcr. NİHİLİST BİR KALKIŞMA Bakarsın Uzgüıı Dönerim bir resttir. Nihilist bir kalkışma. Delilirikler'c göre zifiri bir kitaptır. Birhan Kcskin.'in nakijcttiği enstantanclcr daha bir iç karartıcı, daha bir girifttır. Özncnin cinsiyct işaretine ilişkin repliklcr yok de nccck kadardır: "lasük loka", "deli kadın" I Iayır, Dclilınk'lerdeki birinci şahıs Birhan Kcskin değüdir, Sapho yahut Vergiliııs'tur. Biri vcya di^eridir. Dişi vcya erkektir. 'Şairın kadını, crkcği olmaz' argiimanına ııygun bir lıiza yoklanıası. Aıııa Bakarsın Uzgiin Dönerim'in öznesı bes Tiirkçe'nin, Türk şiirinin dc£il hcrkesin, hcpimizin kayıp kızıdır, kız kardeşidir. Zira öbür kitaplarında Birhan Keskin'in cinsiyet işaretine dair tek harf bilc yoktur. Dîvan eril, erdisj bir şiirdir. Dönemin tcodal, teokrat tahakkümünc karşın, birçok ersclik cnstantane resmedilmc şansı bulabilnıiştir. Ama kadınları şairlcr mcclisine dahil edememiştir; kim bilır bclki dc bu mürurıı zamana ugrarnasının da sebebidir. Doğrusu ya, bir Gültcn Akın, lıatta Sennıır Sezcr, Cunıhuriyet doneminc dair poctik kaygılarımı azaltmısjardır. '80'Ü, özclliklc '9O'lı yıllardaki kadın şairlcr intifadası bcni korkulanmdan, cvhamlarıından arındırmıştır. "Şairin erkc^i, kadını olmaz!" bir cstct riyâsıdır; cvet. Bcncc soz konusıı şairlcrin cinsiycti, tavrı, duyarlı£ı> kadııı duyarlıgı, idcolo|ilcrindcıı, pnctikalarından daha önemlıdır. Bcnzcrı şcy milliycı, mcmlckct, ctnik kökcn inn de ge (,'crlidir. Birhan Keskin'in tngilizce atıfları, alıntıları, şiir başlıkları beyhudcdir. O 'bizdcn' biri dcğil dir zaten. Trak'tır, Irakyalı'dır, "uzak bir s^ıtoda geceleri dolaşan kadın "dır. Cinayet Kışı + Iki Mcktup bir 'dîvan<,'e', bir 'mcsncvî deneyi'dir. Ahmet Oktay'ın Yol Ustüncleki Semender'inc 'cfeminc' bir ınisillemc. Tam anlamıyla kurgusal, geometrik bir şiirler toplamıdır. "Ruth" sadecc bu kıtabın cn güzcl şiiri dcğıl, Birhan Kcskin'in doruk şiirlerindcndir, belki dc şiir macerasının ilk ınihcnk taşı. Antologyamızdaki sayısız bcnzcrinc kaışm "tz" dc olağanüstüdür. Ne var ki kitap hacmindc (linayet Kışı + lki Mektup lehinc mim koymak nc mümkündür. 20 Lak Tablct ı Yolcunun Siyah Bavulu bir sayıklamalar kitabıdır. Tek kelimeylc mukcnımcldir. ()zne Hcrkes veya Hiı, Kim se'dir. Organik vc inorganik varlıkJar, kavranılar iç içedirler. "Siyah, simsiyah bir engerektir zaman." Yeryüzü Haileri'nde de esrarlı yolculuğuna devam eder Birhan Keskin. Ruhunu sıygaya çcker: "ruhıım! Ovada sert es, yamaçta sus,/ ınnakta ağla." dcr yiiksck sesle. Aslında 'ıçinden okıınan' şiirlerdir Yeryüzü Hallcri. Gözle, zihni bâtın'la. Sesi arada bir yükselir, o da yüzünü kcndinc, iç dün yasına cevirdigindc. landeki Ben'lc dâvâlı bir şaiıdir çünkü o. Her dizeden, köpüktcn gözyaşlarının o kcsif kokusu yükselir. Yeryıızü Halleri'nin diğcr kitaplanndan tarkj, tasavvufu, sofistike Türk şiirıni öncelemcsi, hizasını şair atalarımızla yoklamasıdır; o da usul yeriııi bulsun kabilindcn. Ba, yeni şiirleridir Birhan Keskin'in. Öbür kitaplarından daha ilginç sorular, sorunlar içerse de, 20 Lak Tablet + Yolcunun Siyah Bavulu'nun, Yeryüzü Halleri'nin albenisinden yoksundur. ijürlerinden birinde "Yüzüm: dağlı Leyla" der. Ama bu cinscl kimligine ilişkin bir tespitten çok, Arapça 'leyl' sözcüğünc, tenha, zifir çöl gecelerinc yaptığı bir göndermedir. Nitekim Ba'nın son şiirinde Leyla'nın ilk büyük harfinden de vaz gelir. Birhan Keskin tek kelimeyle tuhaf bir şairdir. Bir o kadar Türkçe'ye vâkrf, şiir bilgisi fazla. Ba'da pagan keşişlere, Hurufi dervişlere has bir resim verir. ÖZNEL BİR TASARIM Son döneın en çok tartışılan kavramlardan biri imgedir: imaj. Giderek şiirle imge kavramları özdeşleşmiştir. Daha kötüsü, imge, toplumcu şiirin biricik öğesi sayılır olmuştur. Daha kötüsü, hemen her siyasal öbekten şairler bu kervana katılmışlardır. tmge, dış, dünyanm bir tasavvurudur, içsel, öznel bir tasanmı. Modern, postmodcrn şiirin en önemli araçlanndandır. tmgesiz şiir yazılamaz mı? Ne münasebet. Türk ve Diinya edcbiyatından yığınla örnek göstermek mümkün dür. Kaldı ki abartılı bir imge tutkusu şiiri hem sofistike baglanııdan, hcm okurdan koparır. Nitekim bugün genç kuşaktan şairler bir imge alıştırması olarak görmektedirlcr şiiri. '80 Sonrası Şiir'e bakıldıkla önc çıkan şairlerin bu handikabı aştıkta dıllcrc pelesenk şiirlerin nabzını tuttukları, tutabildilderi muşahadc cdilmektcdir. Birhan Keskin'in şiir macerası da bu iddiamın bir örncğidir. Hoş, imgcylc simgcyi aynı kcleye koyanlardanım ben. Tarihte simgecilerin imgecilerc göre daha önemli şiirler yazdıklarını düşünüyorum çoktandır. Ahnıct 1 la ijim'in, Yahya Kemal'in şiirlerindeki müzikalite hangimizde var? Uzun zamandır da birlikte kullan maya özen gösteriyoıum bu iki te rimi. Birhan Keskin'i de aynı tavırda gördükte, hiç dcğilse Ba'da, içim şenlcnmedi descm yalan olur. Ba (Arap aliabesinin ikinci har fi, elifba'nın üçüncü hecesi, Yunan alfabesindeki beta) bir s'iıngedir. Aşkın, acırun, aczin mcmnıı işareü. Hurufîlik bir tercih dcğil yazgıdır, her şairin amel dekerindeki ilk şcrh. Birhan Keskin gözü pek, doğurgan bir şair, rafızî bir harf meleğidir. Umarım Lâle Müldür'le, Gülseli tnal'la arasındaki mesafcyi açar. Keza Traklarııı ilk kadın şairidir o. Yanııis Ritsos'un örümcek diye tarif cttiği yaratık aslında Birhan Keskin'dir, kim bilir belki de çıplak duvara dik tır manmayı ondan öğreneceğiz • Kim Bağışlayacak Beni/Bırhan Ketkın/ Metts Yaytnlart, Marl 2005/ 183 s. Ba/ Birhan Keskin/ Metıs Yayınlan, Mart 2005/ 52 .t. N l A K İMGE kitabevi 6 YTL 13 YTl ^ÖD kitaplar v e dergiler kitapçı raflarından önce (sitemizde^ YTL imgekitabevicom 16.bYTL C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 793 SAYFA 11