Katalog

SİHİRLİ DEĞNEK, SAVAŞIANLATAN KİTAPLARA DOKUNUYOR... UNICFF'ın yıllık raporu 9 Aralık 2004'tc Londıa'da UNICLI Ccncl Dı lektoıu ( aıol Bellamy taıafından basına açıklandı Ru yılın raporu "(,ocuklar Tehdıt Altında' ana tcması alünda 'yoksul luk, sılahlı çatışmalaı ve HİV/AIDS' ko nuljıını ıçeııyoı Çocuk gerçekliği • I ııııı dunvadakı toplam çocuk sayısı 2 2 mılyaı • (lelışmekte olan ıılkclcrdc yaşayan ço cuk sayısı 1 9 mılyar • Yoksulluk ıçınde vaşayan çocuk sayısı 1 nulvat (lıeı ıkı çoeukran bırı) • tlkofrctım çagında okııla gıtmcycn çotuk sayısı 121 ınılyon (çoğunluğu kızlar) • Dunvada "heı gun" 5 yaşından once olen çocuk sayısı 2958 • Çocuk Haldarına Daır Sozleşme'yı ((, HS) onavlayan ulke sayısı 192, Sozleşmeyı henıı/ onaylamayan ıılke sayı sı 2 • (, HS'nııı, çocuklaım sılahlı çatışmalaıa k.ılılmalaı ıyla ılgılı "istege Baglı Pıotoko lu nıı benımseyen ıılke sayısı 82 Savaş ve Çocuk • Duııyada heı ıkı çocuktan bırı şıddete maııı/ kalıyor • (, oj*ıınlu^u 15 yaşın altında 250 bm ço eıık 'asker' (2001 2004 yıllan arasında 20 ulkede mevdana gelen sılahlı çatışma ya da savaş larda çocuklar aktıf olarak ccphcdc mu cadelc edıyoı) • 1990 2003 sılahlı çatışma sayısı 59 / ()len çocuk sayısı 2 mılyon (Çocuk olumlerının ncdenı % 5 travma, %95açlıkvehastalık) Sılahlı çatışmalar ve ınsan hakları ıhlallerı yıi7iındcn cvlcrını terk etmek /orıında kalan çocuk sayısı 20 mılyon 12 mıl yon çocuk savaş lıavmah 6 mılyon çocuk sakat 12 mılyon çocuk evsi7, 1 mılyon çocuk ısc anne babasi7 "Bebeklerın Ulusu Yok" Hangı ulkede yaşarsa yaşa sın, hepsi çocuk, çocuklarımız "Lines in the Sand, New Writing on War and Peacc" Ld Maıy i lottman, Rhıannon Lassıter, 2003, UN1CLF Savaş ve Barış Dunyanın dort bır yanın dan yuz ellı sanatçı, çocuklar ıçin buluştu Kımısı oykulerde şınlerde, kımısı de çı zımlerde savaşı ve barısı anlatmaya çalıştı dunya çocuklarına I vc II Dunya Sa vaşları, Vıetnam Kıbııs ve Koıtez Savaş laıı gıbı dunya çocııklannı ve geleceğı tehdıt eden tum savaşlara karşı dııruşu anlatan yazarlar ve çı/eıleı, bu antolojı den elde edılecek gelııı Irak'takı çocukla ıın eğıtım ve sağlık gıdeılerı ıçın kullanmak ıi7cre, Unuef'e vcrdılcı Ayrıca, ba £ışlanan ıcsımlcıın vc ılluslıasyonlaun du/eıılenecek bıı me/atta satılmasını ve yınegelırın Iraklı çocuklara gonderılmesını ıstedıler Pro]eyc lngıllcıe, Avustıalya, Bclçıka, Kanada, 1 tansa Yunanıstan, 1 uıkıve, Japonva ve ABD katıldı tngılte re'de basılan vc geçen yıl tııın dunyada satışa çıkan I ınes ın the Sand adlı kıta bın cdıtoıluı kıtabın Onso/'unde bakın dunva çocuklarına neleı dıyoı '()kulcİa savaşın ne demek oldııgunu, sı perın ve gaz maskesının ne ışe yaradıgını oğtenıvoısunıu Acaba ikınci üııııya Sa vaşı'nclan beıı dunyada kaç savaşın olup bittığının (arkında mısınız1 Ni|crya, tsraıl, Aıganıstan Kuvevt Kosova, Ruanda, Vıetnam 1 alkland Adaları lıanvelrak gıbı yerlerde, bombalar, mermıler ve mayınlar çok kotıı ışler yaptılar Ama bunları tek başlaıına guçeklcştıımedıleı ııçaklaıı ınsanlar ııçuıdıı tetıkleıı ınsanlar çektı vc mayınları yıne ınsanlar yerleştırdı Olanları tclevızyon haberlerınde ızleyıp, onlau aksıyon fılnıleıındekı goıııntu efektlerıne benzetmış olabılırsını/ Ancak gorduğu SİHİRLİ DEGNEK Çocuklar 1ç in K i ta p l a r çizimler. Mustafa Deiıoğlu Hazırlayan: Nilay Yılmaz • nıı/, makyo7İerın ışı degıl, o, gerçek kan Ve ınsanlar yere duştukleıınde bıı daha kalkamıyoılaı lıpkı sızın gıbı onların da canı acıyor ve ya rası kanıyor Bu antolo]iye katkıda bulunan vazaılar ve çizeıleı, soıı ellı yıl da dunyada neleı olup bıttıgını sızın de bdmenızı ıstıyor lar Amaçları, sızı gele cekle ılgılı umutsuzluga suruklemek degıl Bugu nun çocuklaıı olaıak, sı/leı, bu ışı durduracak guce sahıpsını/ Buyudugunıız zaman dunyayı, sızleı, daha barış dolu bır yeı yapacaksınız " Altı bolumden olıı şan Lınes ın the Sand'de yakla şık vu/ ellı ka dar şıır var Bırçok oykıınun de yeı aldığı an tolojı çı/erler ta ^ rafından tesımlendırılmış Kısacası dunyanın rengârenk ço eukları ıçın lengârenk bıı kultıır mozaığı oluştuı ıılmuş l llkemızden de bu mozaığe katkıda bulunan yazar ve çızerlcı elbette var Ayiul Akal' Ihe Quaııelsome Trees' (Kavgacı Ağaçlar) adlı oykusııyle Ayla Çınaroğlıı 'Drcamıng of Peace' (Barış Duşu) adlı şımyle ve Ayscl Gurnıeıı Deaı lallou (Sevgılı lallou) adlı mektuhuyla bu antolojıye katılmış F.nder Dandul (CıO7iı Bağİı Adam) ve Mustala Delıoglu da (Kavgacı Agaçlar ve Petrolde Guver cın) çızınıleııyİe antolojıdekı eserlere renk veınıış Satışa sunıılduğu andan ıtıbaren bırçok ulkcdc edebıyatçıların, egıtımcıle rın, aıleleıın ve savaş karşıtı grupların yo gun ılgısıvle ve desteğıyle karşılaşan bıı kıtaba ne ya/ık kı ılgılı kurum da dahıl olmak ıi7ere, ulkemızde gereken oııenı henuz verdmemıştır Sıhırlı Değnek Lınes ın the Sand'ı hâlâ cluymayan herkese do kunnıak ıstıyor Hani Dünya Kocamandı 1 laz Melıke Cıiındu/, Sema Devır, Zıımıa Kuçuk, S.amıl Kucur, Erdem Yayınları, 2003 Buyukleı susııyor, susmalı Çocukların seslerı dııyulmalı Ancak çocukların scsını kımse dııymııyor, dınlemıyor Yetış kınlcı kendı dcrtlerınde, kımse çncııklau duşuıııııuyi)! Savaşlar haşlıyoı bıtıvor, başlıyor, bıtıyor Ama çocukların zıhnındekı savaş hiç bıtmıyoı "Yağmurun açtığı yaralaı" hiç kapanmıyor Çocuk laı ağlıyor (, ocuklar susııyor Çocuklar beklıyor "Hanı Dunya Kocamandı" adlı kıtaptan scssız çıglıklar yukselıyoı, sız duyuyoı mıısuııuz 5 Kıtap, Ş,ebnem Cıiıler Karacan'ın pro|esı nın bır urunu Bırçok yazar, çızcr ve lo tograf sanatçısı da çalışmava destek ver mış Kıtabın butun gelııı savaş mağduru çocuklaıa bagışlanmış Bııyıık kuçıık herkes savaş ıı/erınc bıldık lerını, duyclııklaıını, goıdukleıını, hısset tıklerını yazmış çı/mış 4 15yaşarası çocuklar da savaşla ılgılı sorulara yanıt vermışler, şıırler ya/mışlar, resımler çız mışleı Savaşa maruz kalan dunya çocuk larının sesinı yuıekleıınde dııvmıışlar, sa vaşı kendı go/lerındcn anlatmışlar 11 Iıstınlı, Bosnalı, Iraklı, Alganlı çocuklaım çıglıklaıı da vazdıklaıı şıırlerınden, mck tuplaıdan dııyulııyor Kıtapta, basından derlenmış haberlerın yanı sıra Can Dun dar, lelal Aydın ve Zullu Lıvaııelı'nın Dunya Savaşı ve Hıtler Faşumının yıkımı, "Zlata'nın Cıunluğu"nde Saraybos na'dakı acı, çocuklaıın gozleıınden akta rılıyoıdu Kosova dakı mııcadele ıse Zana Dugoh'nın bakışından anlatılıyor Yazar, "Kosovah Kız Zana" adlı kıtapta Pııştı ne'de rastladığı bır aılenın oykusunu an latmış Kahramanların cınsıyetlerı değıştırılmış Ancak yaşanılanlar değışmemış Savaşın çocukları her yeıde aynı Çocuk ların savaşı da Acıl.ırın korkuların ka yıpların, yıkımlaıın ulusu yok "Kosovah Kı/ Zana'nın dıamı heı savaş ta vaşanan dıamlaıdan valnı/ca bırı Sa vaşın kanıksandığı, sılah scslerının eksık olmadıgı bır yer Kosova Orada yaşanı lanlaı, sozc dokulenler o kadaı olağan kı, ınsan vahşetın dehşetın koıkunun vc acının satırlarda bu kadar doğal anlatıl masma bıle şaşamıyoı Savaş herkcsı her şeye yabancilaştıııyoı Keşke, dıyor Sıhırlı Değnek, yayınevı, 'savaş ve çocuk' konusundakı dıkkate değeı duyaılılığını, kıtabın çevırısınde de gostersejdı' Keşke kıtapta bu kadaı çok anlatım bo/uklııgu ve çevırı hatası olmasaydı1 Sıhıılı Degnek, savaş magduılaıına, şıdılete maru/ kalanlara do^al afetlcrde aılesını yıtıren çocuklara ve bunlaıı ekıan kaışısmda ızle>ıp et kılenen butun dunva çocuklarına , dokunuyoı Alaaddın m Sıhıılı 1 ambası ndakı ( ın bıı kez daha soıuyoı Dıleyın beııden ne dıleısenız'' 'Çocuklaı ol duıulmesın, şeker de yıyebılsınler yazıları, Ataol Behıamoğlu, Edıp ( ansever ve Nâ/ım 1 lıkmet'ın şıırlerı, bırçok totografçının, çı/erın eserlcrı ve ya/arlaıın yazıları yer alıyor Bakın çocuklar savaş ıçin ne dıyor 'Sava şınca dovuşuyorlar Ama sonra da sarıl sınlar " ( t c e Bıyıklı, 4 yaş), "Soyleyın bu raya savaş gelmesın" (Yaıen Langır, 5 vaş) ' Savaş saklambaç oynasın ama, saklandığı yerden hıç çıkmasın " "Uçaklar geçtı usiumu/duı, kuşlaı yerıne ' (Gok han Ayçiçek) kıiabın Savaş (^ıkaıanların Kıılakları U/asın" bolumunde Keloglan, S,ırın Ba ba Pınokyo, Pamuk Prenses ve Yedı Cuceleı, 1 laıry Potteı, Heıdı, Kuçuk Pıens Pollyanna, Zeze, Kırmızı Başlıklı Kı/ Alaaddın'ın Sıhırlı Lambası An Mava, Kıbııtçi Kız, 1 arelı Koyıın Kaval cisı ve Masal Ana konuşuyoı Her kahra man once kendısını hatırlatıyor, sonra da savaşanlara seslenıyoı Pınokyo "savaş çıkaıanlaıın ınşallah kulakları uzar" dı yor Kuçuk Prens Bcnımkı kadar kuçıık bır gezcgemnı/ olsaydı nc yapardını/.'' Hemcn savaş nıı çıkarırdını/' 1 dıye so ruyoı Kıımı/ı Başlıklı Kı/ da savaşanla ta ' Sızın yuıeğını/ nıye bu kadar ku çuk' 1 " dıyor Sıhırlı Değnek, savaşta ınunen çocuklar ıçin çallşan herkese dokunuyor Alaad dın ın Sıhıılı Lambası ndakı ( ın bıze yıne soruyor 'Dıleyın bendcn nc dıleısenız'' Dunyadakı bulıııı savaşlaı bıtsın' RAFLAROAKİ SİHİRLİ KtTAPLAR çocuklara savaşı ve depremı anlatıyor • "Kuyudakı Asker', Hıdavct Karakuş, Bılgı Yavınevı • Kıpııık Favşan , Aysel ( ıiırmen Uçanbalık Yavınlan (dcprcm) • "Yatagm Altında Kım Vaı', Aytul Akal Uçanbalık Yayınları (deprem) • 'Llımı Bırakma Anne" Hamdullah Koseoğlu, Tudem Yayınlaıı • "Nehrın Ortasındakı Agaç (, ıgtlem Cıiındeş ludem Yayınları • "Trıgorlar" Nuran Turan Kultıır Ba kanlıgı Yayınları • "Zlata'nın üunlugV , Zlata I ılıpoviç Bulur Yayınları • "Yeşıl Parmaklı Tıstu', Maurıce Dtu on, (^an Çocuk • ' Yııreklerde I av 1 lattı Mehınet Cuı ler Bıı Yayınevı (deprem) • "Soykırım (,ocuklatı', Laurel Hollıdav Bulut Yayınları • ' Navlon Koşk Çadııkentten Başken te' MelısO/can Bılgı Yayınevı (deprem) • "Anne Frank'ın Ovkusu", (,aıol Ann Lee, Bulut Yayınlaıı KKAKISA "Naylon Koşk ^aclırkentten Başken te Melıs ()7can, Bılgı Yayınevı 14 yaşındakı Mclıs 17 Agustos Depre mı nden sonıa yaşadıklaıını anlatıvoı • "Yeşıl Parmaklı Tıstu ' Maurıce Drıı on, Can Çocuk Tıstu çok ozel bır çocuk Llleıındc do ğuştan gelen gızlı bıı guç var Paımakları nı nereye dokundursa oradan yeşıl lıdan lar fışkırıyor, ortalık çıçek bahçesıne do nuyor Tutuklulaı mutlu olııyoı, hastalar ıyıleşıyor, savaşlar duruyor v kOSOVAI.I KIZ A N A" BÜYÜKLERE SİHİRLİ KİTAPLAR • "Çocuk ve S,ıddet", Pıof Dı ()gıi7 Po lat.Der Yayınları, 2001 • "Çocuk Edebıyatına ve Çocuk Hekım lıftıne Yansıyan îjıddel Scmpozyunıu", Osmangazı Unıversıtesı Yayınlaıı, 2003 • " Aıle ve Ş,ıddet Turkıyc'de Fşler Arası Şıddet"^ Celalettın Vatandaş, Aryon Ko catepe Unıversıtesı Yayınları • Nilay Yılmaz Kurtuluş Deresi Caıl. No: 47 Bilgi Üniversitesi, Dolapdere / tstanbul nilayy@bilgi.edu.tr Tel: 0212 236 78 42 KİTAP SAYI 7 7 8 Kosovah Kız "Zana" Alıce Mead, Papırus Yayınları, 2004, 92 sayfa Tuıkçeleşüren Lvın ü k u çuoğlıı "Anne Frank'ın Hatıra Defterı"nde II. SAYFA 26 C U M H U R İ Y E T