Katalog

tartışmasız bu 'kendin olmak' durumudur. Orada, Akdeniz'in yemyeşil kasabasıncla hcrkes 'kendi'dir. Müslümanlar Müslimıandır, Rumlar Rıımdıır vc Ermeniler Ermenidır. Dostrıırlar ve birbirlcrini severler. Tıpkı, Karata vıık'ıın Mehmetçik'ı; Peder Kristofo ros'un Abdulhamit I loca'yı; Çömlekçi îskender'ın Rüstem Bey'i; keçi çobanı Ibrahim'in Philothei'i sevdiği gibi... i'a ki, tüm Osmanlı'da esen milliyetçilik ve savaş rüzgârlan bu şirin kasabanın kiyılanııa vuruncaya kadar. Tarihsel gerçekliktc ilginç olan, rimrü sona eren bir imparatorluğun kiıllerinden yepyeni bir cuınhuriyctin doguijudur. Bu topraklarda iç içe yaşayan insanlar için hangisi kaderdir? Yıkılan imparatorlıık mıı, yoksa henüz doğan cumhuriyer mıH Yani, barış için hcp sa vaş mı gerekirV Loıııs de Bernieres, romanın 'Miibadele' başlıklı bölümünde bu konuyu şöyle anlatıyor: 'Nerede basjadı bütün bunlarr" Tarihte başlangıçlar olmuyor; zira olan her şey, daha sonra olanlann nedeni vcya öncüsü halinc geliyor. Bu nedenler ve öncüller zinciri, paleolitik çağlara, bir aşiretin ilk Kabil'inin bir ba§kasının Habil'ini öldiırmesine kadar geriye doğru uzanıyor. Bütün savaşlar, kardcşin kardeşi öldürdüğü savaşlar ve dolayısıyla rüzgârın daıresel bir rotası; her halkm, her ulusun ayak larının altındakı patıka boyıınca öne ve arkaya doğru esip duran, sonsuz suçla malar zinciri var; öyle ki, belli bir za manda kurban konunuında olan halk lar, bir kıışak sonra kurban alan halk lar oluyor. Özgürlüklerine yeni kavuşan uluslar da, anında sabık baskıcılarının kullandığı araçlara başvuruyorlar. Milliyelçilik, ütopyaeılık ve dinde ıııııtlak^ılıktan oluşan hulaşın ü(;lü, bir [IOtada eriyerek, bir ırkın ahlak rnadenini aşındıran bir asit haline gcliyor ve o ırk, başkası tarafından yapılıyor olsa rezilce bulaeağı işleri, ııtanmadan, hatta iftiharla icra ediyor.' Bernieres Kanatsız Kuşlar'da çok es ki bir soruya cevap arıyor: Künler için neden savaşıyoruz? etmek zorunda kaldıkları biliniyor. Sü rekli çatışma ve asla sonu gelmeyen mültcci akını ekonomıyi sakatlıyor. Ilarap olan bir başka şey de, üsmanlı Imparatorluğu'nun en önemli başarısi; herkes için din özgürlüğünü garanti eden millet sistemi oluyor. Birtakım sapmalara ıagmen, hemen hemen bütün taıihi buyunca iınparatorlıık, larklı ınezhepleri koruınu^; kendi meselelerini idare etnıe ve kendi yasalarını izleıııe izni venni^ bulunuyor ki, Yıınan Ortodoks Kilisesi'nin Yıınan dilini ve kültürünü, Bizanslıların kalıntılarını da peşinde sünikleyerek, Osmanlı Devleti'nin bir kolu halinde, kılına bile dokıınulmadan varlığını sürdürmesi gibi, padLşahların, Bizans idari sistemini devralıp değiştirmeden bırakmalarının da gerekçesi bu oluyor. Bernieres'in romanı bu önemli noktanın altını çizi yor ve şu sözleri ile neredeyse romanı nın ana eksenini oluşturuyor: "Ne var ki artık, köy Hitlerlerinden oluşma bir yıgın, cehennemin dinci ve nıilliyetçi neiret çorbasını kotannuj, Balkanlar, daha kötüye dogru, tamiri mümkün olınayan bir biçimde değişmiij bıılıınııyor." Bernieres, yıkılan bir imparatorluğıın son 'dakikaları'nı anlatırken savaşın yakın planını taşıyor kurgusıına. Gclibolu, Türklerin zafcri olıırken, birçoğu Avustralyalı ve Yeni Zelandalı olan ıki yiiz binden fazla şehıdı ile ro nıanın dramatik kurgusunda yerıni alı yor. Romanın bir diğer kahramanı da o dünya taıilıininde de bir kahramanı olacakür Mustala Kenıal'dir. Roınanıla, Mustafa Kcmal'in anlatıldıgı bölümlerin sonııncusu (jelibolıı Savaşı'nın sürcc'ini dilegetirir. Mübadele yıllarıncla büyük Rum nüfııs, alışılmış, yürek burkan ve acılı sahneler, yol boyıınca ölümlerle yola düşiiyor. Onlar dan boşalan yeri, anayurtlarından uzun ve umutsıız yolculuklarla kopan Bulga ristan ve Yunanistan kökenli Türk mültecileı aııcak yıllar sonra doldura caktır. Koman, 'Göç' başjığı altında, mübadelenin her iki taraf için yıkıcı yanlarını kahramanlarımn kendi dilinden anlatıyor. Hababam Sınıfı Askerde Dördüncü Bölük Türkçe ve Ingilizce I I t 1 I I t ı I 1 t I RIFflî ILGRZ Döntlüncü Miık t M f k I * U K tı y I ( t. h Rıfat iCg az Usta mizahçı Rıfat Ilgaz güçlü kalemiyle askerlik anılarını anlatıyor. Dördüncü Bölük, katırları, yedckçilcri, tüfck çavuşları, crlcriyle bir ağır makinalı tüfek bölüğüdür. Dördüncü Bölük size postalı, tayını, palaskayı, matarayı vc en önemlisi karavanayı tanıtacak, sevdirecektir. Dördüncü Bölük adlı kitabın Ingilizce baskısını http://www.amazon.com sitesinden temin edebilirsiniz. Sınıfın Efsanesi AYDIN ILGAZ Aydın Ilgaz, babası Rıfat Ilgaz için bu efsancnin Sınıf adlı şiir kitabıyla nasıl başladığını, acıtatlı olaylarla bu efsanenin bedelinin çok ağır ödenmesine nasıl tanık olduğunu yazıyor Sınıfın Efsanesi'nde... Sınıfın Efsanesi, yalın diliyle ve içten anlatımıyla, Türk edebiyatının elli yıllık hiç bitmeyen coşkusu olan Hababam Sınıfı'nın bilinmeyen yönlerini ortaya çıkarmasıyla ve Rıfat Ilgaz'ın bu eşsiz yapıtını toplumsal açıdan sorgulamasıyla bu alandaki bir boşluğu da dolduruyor... Rıfat Ilgaz'ın 1956'da ilk derse çağırdığı kadro, yıllar sonra Aydın Ilgaz'ın araladığı perdenin ardından bizc bir kez daha gülümsüyor çok uzaklardan!.. OSMANLI KANATSI BİR KUŞ MU? Balkan Sava^ları sırasında kaı,' tane sivil Müslümanın, kaç tane sivil Yahutlinin ve kaç sivil Tiirkün (ildügünü bilmek mümkün değil, kaç askcrin rildüğıinu de; ne var ki (^smanlıların yaklaşık yarım milyon miılteci kabul KANATSIZ KUŞ KİM? Bu soruya cevap vermek zor. Bu durumda ancak dikkatli ve meraklı bir okurun 'kanatsız kuş'un ya da kuşların kim olduğunu bulması beklenebilir. Belki Osmanlı, belki bir asker ve devlct adamı olarak adını tarihe yazdıran Mııstafa Kemal, helki (yömlekçi lskender, belki kısa cık ya^anuna büyük bir a^k sigdıran Philothei... Belki de romanın tüm kahramanları... Bu sorıınun cevabını bulmak ıçın bu duyarlı, insaneıl ve gerçekçi romanı sonuna kadar okumanızi tavsiye ederim. Şüphesiz son satırda Loııis de Bernieres aradığınız sorunun cevabı verecektir: "Eski adı 'ls,ık ^ehri' anlamında Telmessos veya 'Uzaktaki Mcmleket' anlamında 'Megri' olan Fethiye kasabası için bütün bıınlar (yazar, romanın son sayfasında l'ethiye çars,ısında bir günü anlatıyor) bir hayli olağan ve dikkate değmez şeyler. Fethiye'yle, pazarıyla ve Likya böîgesiyle ilgili olarak sahiden de olağandışı ve dikkate değer olan şey, ortada hiç Rum bulunmaması." • Kanatsız Kuşlar/ Louis de Bernieres/ Türkçesi: Babar Öcal Düzgören/Altın Kitaplar/ 655 s. gınar Çatalçeşme Sok. No 50/4 Tcj: 0212 528 71 40 Fax: 0212 528 71 43 www.cinaryayincilik.com www.rifatilgaz.info www.sunayakin.info cinar(*cinaryayincilik.com SAYFA 15 Çınar Yayınları Rıfat Ilgaz Kültür Merkezi Louls de Bernieres'in romanını dlğerlerlnden ayıran özelliöi vazarının özgun tavrı. U M H U R İ Y E T K İ T A P S AYI 778