Katalog

O K U R L A R f t Mebmet Gülerl 944 doğnmlu bir yazanmız.. Köy Enstıtiilerı 'rııtı kapatıln/asmdan sonra k.ıırıılan Pamukpınar îlkögretmctı Okııln'nıı ve Necati Bey Egıtım Enstitiisii'nün Edebiyal Bölii mıi'nii bitirdi. Yırmı sekiz yıl Tiirkçe ve edebiyat derslerı öğretnıenliği yaptıkhnı soımı emekli oldu. Köy en\titiisii ve ilköğret/nen okullarından getirdivi A nadolıı dııyarlıgırıı hep \aniiida tasıdı. Oykii ve romanltirıtn yıkaıımıs diyebilcccğiı/ıiz bir dillc yazdı. Dıırıt, lirık ve )/ir!i bir dil bu. Oğretmetılig'inden getir dıği duyarlıkların vtkisiyle çocuklar köyden kenle ıikan in\aular, değt)en toplıımscil yapı, yı kık ve arkasız insanlara rastlayıibilırsiniz kitaplartnda. bı\diı anlalımına giiçlii bir dogd gözlemi de eşlik eder bu kilaplarda. Mchmel Cüler'iıı ilk öykiisii 'Yenia' dergismde 1970 yılındn yayımlandı. O günden bu yand tüm örıct/di gdzete ve dergilerde yer aldt öykü ve yazılarıyla Bugün yırmı kıtabı ve aldıfa on dllı ödiilüyle edebiyatımızın, özcllikle çocuk edebiyatımızın ilginc ydzarldrınddn bıri olmayt siirdürüyor Mehmet Güler. Bu \aywuzda omı lamtmaya çahstık sizlere, Kemal Aleş de bir başka ünlü çocuk yazanmız, Cıültetı l hyıoğlu 'tuın yapıtlanrıa eğilıyor sayfalarımızda yer alan yazısında. Bol kitdplı günler... 706 No. lıı dergimizde Ahınet Miskıoğlu söyleşisi Bedrettin Aykın 'a dillır. Diızellır, yazanmızdan ve okurlarımızdan öziir di $ M W A $ U M AN KAFAOGLUBUKE Piramit nıan basit bir iskelet kullanmıştır. Konuyu oluşturan iskeleti bekleıımedik gelişiıııler ve karakterleıin derınlığiylc zcnginleştirir. "Pi ramit"in de knnıısu çok yalın: Stillbourne ad lı kiiçiik bir lngiliz kasabasında on sekiz ya şında Oliver adlı biı çocuğun ailesi ve çevre siylc olan ilişkileri anlatılıyor. Yer yer otobı yografik özcllikleı taşıyan bu roman iJk kez on sekiz yaşında tanıdığımız Oliver'i daha sonra altı vaşında, virmi vaşında ve sonunda da olgıın bir erkek olarak tanıtıyor. Mekân hep Stillbourne kasabası. C)xlord'da egitim gören ()liver ailesi nedeniyle tatillerini de hep kasabada geciriyor, bu sayede zaman içinde tüm karakterleıin gelişimlerini görebiliyoıuz. Ayrıca (îolıling bu romanın iskcletini oluştunırken müzıgı kullanmış, hem tema olarak hem de müziğin yanısal ö/clliklcrini romana yansıtmış. Rnman boyunca müzik Oliver'in duygularını dışa vurduğu bir ortam olarak yer almanın yanı sıra. ()liver'in nefretinin bir ncdeni olarak da ortaya çıkıyor. Korku ve güç istemi Golding, Stillbourne kasabasını da yalın bir dillc anlatıvoı. Oliver'in ilk cinsel deneyım yaşadı^ı tepcdckı orman, küçük iskele, göl kenarı, voksul seinller, barlar, olcurun zihnınde tünı renkleriyle canlanıyor. Roman adı nı da kasabanın coğrali vapısından alıyor. Fakat Golding için asıl öncmli olan kasaba lıalkı: sıradan vaşamlarıyla, Stillbourne halkı diğer kasabalılaıdan larklı değil. Tül pcrdcler ardındaki yaşamları merak eden dedikodııcu insanlarıyla tipik biı küçük kasaba. Stillbo urne'nun larklılığı (tngılızcc "stillborn" sözciiğü ölü dogan bebekleı için kullanılan bir dcvim) halkının birbırlcriylc olan ilişkilerinde yalıyoı: tüm ilişkiler korku ve güç islcmi iızcrinc kıırulu. Küçük Olivcr, ilk başlarda lüm bu kötülüklerııı larkında bir portre için de yer aldi£ından nnıın başkaldıracağını umuyor okıır, oysa ilerleyen saytalarda Oliver'in kimseden daha iyi olmadıgı, hatta olayları içtenlikle dile getirdiği için insanın içindeki en şeytanca dııygularla beslendiğini görüyor. Willıanı (îolding'in romanlarının en bü B leriz. TÜRIIAN GÜNAY Imtiyaz Sahibi: Çağ Pazatiama Cazete Dergi Kitap Basım ve Yayın AŞ'yl temsilen Cumhurlyet vakfı adına llhan Selçuk Cenel Yayın Yönetmeni: Ibrahim Yıldız Yayın Danışmani: Turhan Günay Sorumlu Müdur Mehmet Sucu Cörsel Yönetmen: Dilek Akıskalı Baski: Basın Yatırım Sanayii ve Tlcaret A.ş. Esenboğa YoluANKARA Idare Merkezi Turkocağı Cad. NO: 3941 Cağaloğlu, 34 334 Istanbul, Tel:(212)512 05 05' Reklam: Medi Crup. CUMHURİYET KİTAP .v/.\ viiz:»rl:ır hir tek eserle bilinirlcr. Willmnı CJoldiıiM (19111993) de benim sadccc "Sincklcrın Tanrısı" ro nnııııyla tuıııdığun bir yazardı. (îolding'in ilk vc rck iinlü romanını, herkes gibi ben de lisc yıllarında okıınıu^tıııi), baijka yapıılannı tanımıyordıım. Williaıi) (îolding, altıncı romanı "Piranıit "i, 1965 yılında yaznıış. "IJiramit "in gcç tif^i kiiçiik tn^iliz kasahası, htnı iki dünya savası aıasında sıkıntılı ingiltLıe'yi lıeııı de bir mikrokosmos olarak diınyayı sımgcliyor. Koınanın koııusu da ya/arın kcndi büyüme yıllarından izlcr taşıyan, crgenlık döncminde bir çotugun kendini ve dünyayı taıııma anlarıdır. Tipik bircrgcnlik çajiı romanı olarak göriinse de roman, aslıınla ikiyiizlü kasaba ahlakını, İkıncı Dıinya Savaşı başlamadaıı önceki lngiltere niıı i«,ine kapalı yapısını anlarıyor. Golding, t)ita halli bir ailenin oglu olarak dünyayageldi. ()xford ve Marlboro iiniver sitelerinde fizik ve lngiliz edebiyatı eğitiıııinin ardından 194ü yılında orduya yazıldı ve sava^m tünı külülükJeriııe tarıık oldu. Ozelliklc tkinn Dünya Savaşı dü.şüncelerinin şe kiileıımesinde öncmli rol oynadı; nıasumiyeteolan inancını bıı yıllardayitırdi ve(iolding roman ve makalelerinde sık sık bu konuvıı işledi. ()na göre insan, ağır şartlar altında kaldıgında ve ya^anı savaşı vermesi gerektiğı anlarda i(,indeki ilkel doğayı kendiliğin den dışa vurııyordu. lnsanın ilkel doğası da karanlık bir kııyıı gibiydi, bilince yansıdıgın da sııçluluk dııvgusu egemen olııyordu. Çocuklar ve kötülük Savaştan sonra Salisbııry'de yıllarca öğ retmenlik vaptı ve yinc bu yıllarda vazmava başladı. Komanları doğal olarak iki iyi bil tliği tcmayı bir araya getiriyordu: çocuklar ve kötülük. lnsanın öziinün, eıı net çocuk larda göründüğünü vc görüncn bu (izün tcmelinde masumiyet değil, ilkel barbarlık yattıöını düşunüyordu. Ona gore insan sürekli bir ikilem içindeydi, medeiıiyet tarulın dan ııslandırılmıs insan davranışjan ile insanın ilkel özü. lnsanın uygar göıünüşlü akılcı davranışları altında kıskanan ve sııçluluk dııyaıı benliği vatıyordu. Cjüç istenıi insanın ncp doğru davranışran sanmasına neden olan bir özelligivdi. Ozellikle kcndi haline bırakılan çocuk, doğasındaki ilkel beııligi dışan yarısıtrnaktan çekinmivordu. William Golding romanlarında fıer za S AY I 70 7 yük özelliği, insan dogasının en karanlık yön lerini anlatması. Buna rağmen, anlatısının pesimist oldıığunu söylcyemeyiz, aslında kcndisi de ona pcsinıisl denmesine anlam veremediğini Nobcl lulebiyat Oılülü'ııü al dığı gcce yaptığı konuşmada belirimış. In sanın dogasında vahşet olduğunu kabııl el mek tabii ki pesimizm savılmaz. Nasıl bir köpeği konıışamadı^ı ıçın sııçlanııyorsak, in sanı da dogasındaki güç islcmi vc ilkel cin sel dürtülerinden dolavı yargılayamayız. Goldıng, insanın ilkel doğasını degil, bu doğayı, uygarlık adına ret etmemızi eleştiıiyoı. Belki pesimist olduğu konıı bu: insanın iki vuzlufüğü. "Piramit" romanında da clcştiıılcn ınsa nın ikiyiizlülügii. İlkel insanda sııç olarak gcJrülmcven dıirtülerın gelışmış toıılumhıı da ahlak kalıplaıı ncılcııiyle günalı olarak vargılanmaları. lnsanın evcılleştirilmiş do gasına tepki dııydugıı tartışılmaz lakal bazcn Golding'in bu sınırları /.orladığını da kabul etınek gerekiı. "Piramit bu açıdan en aşırı davranışları elc almış, bıınlar doğal olarak okuyııcıınun iıkilnıesine netlen ohıvorlar. Oliver'in, kasabanın gülü diye adlamlırdığı, kendinden düşük bir sosval sınıla ail olan Evic'ye tecavüz etmcsi; savaşta bacaklarmı kaybeden Yüzbaşı Wilınol'un sadist eğilim leri, Golding'in serınkanlılıkla anlaltığı olay lardan sadeee birkaçı. Ozellikle Yüzbaşı Wilmot ile Evie'nin garip ilişkisi, tarklı bo vutlardakötüliıklerıçerivor. F.vie'nin bu ilişkıye izin verme nedenı ise tam bir çıkıııa/ çünkü yüzbaşıya acıdığını sövlüyor, ovsa asıl acınması gereken, şiddcte nıaruz kalan livie. Kötülük gibi, acıma dııvgusu da katlanarak artıyor ve Golding hiçbir şekikle bir çözüm önermiyor. Aksine okurıı bu kötülük sarmalının içine itiyor, romanın ilerleyen saylala rında da roman kahramanlan açısından hıçbir şeyin çözülmediği, sadeee üstlerinin ör tüldüğü ortaya çıkıyor. Bu da insanın ikiyüz lüliiğü konusunda yazarın lıaklı olduğunu gönnemizi sağlıyor. Golding'in romanlaıından zevk almak için okıırun çok dikkatlı olması gerekıyor, kı tabın kurgusunu bile okura vaptıran bir özelliği var. Farklı zaman dılımlerınde anla tılan roman kahraınanlannın yerlerinc yer leştirilmelcri, önemlcrınin anlaşılması, bı raktıkları izler ancak roman bittiklen sonra tam anlaşılıyor. Dolayısıyla kolay bir roman değil, fakat kuşkusuz bir başyapıt. "Sineklerin Tannsf'nın gölgesınde kaldığından mı nedir, yazılmasından 36 yıl sonra diliınize çevrilmiş olması anlaşılır değil. Komanın Türkçe çevirisi de akıcı lakat ozellikle nni zikle ilgili bölümlerde hatalar göze çarpıyor, "çeyrek porsiyon keman" gibi. • www.yazinsanati.com Piramit/ Williatn (joldı/ıg / çıv.: Arınapau llkın / U Bankası Kııltıtr Yayınlurı / 200 i / 244 sayfa Golding, orta halli bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldl. Oxford ve Marlboro umveı sitelerinde flzik ve lngiliz edebiyatı eğitiminin ardından 1940 yılında orduya yazıldı ve sava$ın tum kötuluklerlne tanık oldu. SAYFA 3