Katalog

N'olurı* Bır gun eşığım uzeıındt. Oturur gorursem onu, evvelkı gıbı, Alaca karanlığında sabahın vanında bohçası, Ve vefalı gozlerıylc bana bakarak 1 Yınegeldım dedığınde, Dolaşarak koca dunyayı IV Eduard Mörike/ Şiirler/ Çeviren. Ertugrul Pamuk Perearina Eduard Morıke bır doktorun oğlu olarak 1804 yı lında Stuttgart yakınlarındakı bır kasabada dogdu Rabasınttt ısteğı uzerıne genç yaşta rahıp oltnaya ka rar verdı Bu amaçla Wurttemberg Krallıgı'ntn Urach ve Tubtngen kentlerınde oğrenım gordu 1843'e kadar surdurduğu rahıplık mesle&ınden kendı ısleffıyle ayrıldı Serbest yazarlık deneyımı baıarıuzlıkla \onuclanınca Suttgart'ta 1852 ıle 1866 yıllart arasında edebıyat oğretmenlığı yaptı Aynı yerde 187 5'te oldu Şıırlerınde Goethe'den etkılendığı gozlemlenen Morıke, her turlu veznı buyuk bır ustaltkla kullan mıştır Şıırlerınde ağırlıklı olarak aşk ve doğa mo tıflerıne rastlanır Şıırın Goethe'den yola çıkarak ınsanları eğlendırmekten başka bıramaç ta^ımadıh anlayijinr henımsedt Bu tutumuyla çağıtıın tnp tumcu şaırlerıyle ters duştu Morıke'yı "tunı zamanların en lyt şaırlerınden bırı" olarak goren Hermann Hesse, onu ve şurını şu sozlerle tanımlıyor "Ola8anustu bır ıncelık, her ufak tıtreşımefırtınalana karşıltk veren ha\sasıyet ve bıçımlendırmede gosterdığı buyuk gayret ve ozen IIer rengın, sesın, ışığın, koku nun, bulut uçuşunun ozellığını ınanılmast guç bır şekılde duyumsuyor ama bunu betımlemt yor, çevırısını yapıyor, yenıden yaratıyor Dıgcr şatrlerle kıyaslandıgında fazla urun vcrdı#ı soylenemeyen Morıke'nın, Maler Nolten adlı romanıyla bırkaç anlatı kıtabımn yam sıra, \adec e bır şıır kıtabı yayımlanmıştır Buna karşılık yazdıkla rı, ozelhkte Peregrına bashg'ı altında topladığt aşk şıırlerı Alnıan edebıyatımn en seçkın orneklert ara unda yer alıyor Peregrina Moııke nın Pcregrına şıırlerı, onun 1823'te bır lokan rada Marıa Meyeı adlı bır garson kızla tanışmasıyla başlayan scruvene tanıklık edıyor Lokanta sahıbının bır yol kenarında baygın bulduğu ve sonra ış verdığı bu guzel kı/a Morıke âsık oluı Oğrenımını surdur dıığıı Fubıngen e dondukten sonra mektuplaşmaya basjarlar Ne var kı kım olduğu, nerden geldığı yete rınce açıklık kazanmayan bu genç kız kayıplara karı !;iı Bır zaman sonra Heıdelberg'de olduğu duyumu nu alır Morıke Marıa Meycr'ın boyle çekıp gıtmesın den, onunla ılgılı çıkan soylentılerden dolayı ıçıne ka panır, buyuk acılar <,eker Bır gun Tubıngen'e gelır Maııa Meyer Bunu şehır kapısında baygınlık numarası yaparak başanr Onun kcndısını gormck ıçın geldığını haber alan Morıke, buhışmayi kabuJ etme/ Zaten hassas bır yapıya sahıp olan ^aırın sağlığı hozulur Apar topar Stuttgart'a aı lesının yanına gıder Ancak bu kez orada çocuk dene bdeLek ya!}takı kardeşının olumuyle sarsılır Ikı yıl sonra benzer şekılde Morıke'yle goruşmevı dener Marıa Meyer, fakat yıne ıstedığı sonuca ula^amaz O tarıhten sonra ıkısının yolları ayrdır Marıa Meyer tekrar ortalıktan kaybohır Morıke'nın Marıa Meyer'le goruşmeyı nıçın reddettı ğı tam bılınmıyor KendısınıTcorumava yonelık bır refleks, muharazakâr bır eğılım, sevdığı ınsanı ılahlaş tırmak one surulen nedenler arasında Morıke'nın bu olayın etkısınden omru boyunca kurtuJamadığı tah mın edılıyor PEREGRtNA I Bu vefalı, kahverengı gozlerın aynası, Bır yansıma gıbı goğsun derınlıklerınden, l(,te olan bır altının yansıması, CUMHURİYET KİTAP SAYI 6 9 9 Kutsal gamda fılızlenen Bakışa aıt bu geceye dalmamı, Sendın, cahıl çocuk, benden dıleven Istersın kı, senı ve kendımı tutuşturayım Gulumseyerek olumu ıkram edersın bana kadehınde gıınahların' II Şolen salonu s>ublenmış ılık yaz gecesınde acık duran Aydınlık, allı pullu bah(,e çadırı Sutun mısalı yııksehyor Boyunları bırbırıne dolanık ü n ıkı ye^ıl yılan, Yuklenmışler Kafehlı <,atıyı Gozleıden uzak Evının odasında beklıyor gelın Nıhayet harekete geçtı dıığun alayı, Meşaleler taşınıyor, 1 oren gıbı sessız Ve ortada, Benı sağ yanına alarak, Sıyah gelınlığıyle yuruyor gelın, Ba^ınaa sevgıyle bağlanmış Erguvan rengı bır bez Gulumseyerek ılerlıyor, havada yemek kokusu Daha sonra zıyafet seslerı arasında Gızlıce ayrıldık oradan, Bah(,enın golgesme doğru yoneldık Çalıfarda gullerın tutu^tuğu yere, Âyışığının zambaklara uşııştuğu vere Sıyah saçlı çam ağacının Havuzun aynasını yarıya kadar perdeledığı yere lpeksı çıınenın uzerınde, yurek yureğe ah, Nasıl yuruverdı, boğdu opıışlerım tutuk opuslerını onun 1 Taşkın scvgının nsılrılarına Kayıtsız kalan hskıye, Kendı jjakırtısıyla mutlu olurken, Fakat bo^unaydı Bızc <,agrıları dostça seslerın, I lut ve telb <,algıların Ar/ulaıım ıçın çok erken, Kucağıma uzanmıştı o sevımlı baş, Gozumu gozune uayadını gule oynava, Bır muddet ıı/ıın kırpıklerını duyumsadım, Uvku teslım alana kadar onları, Kelcbek kanadının açılıp kapanışına benzer Tan yerının kızılı parlamadan, Işığı sonmeden gelın odasının, Uykudan kaldırdım uyuyanı O ruhaf çocuğu evuııe goturdum III Bır yanılsama gırdı avışığı bahçelerıne Lvveke kutsal bır a^kın Eskı bır hıle sezdım urpererek Ve gozlenm yaş dolu, yıne de gaddarca Benı bırakmasını Salık verdıın O masal kızın Ah, one eğıktı genış alnı, Çunku sevıyordu benı, Âına C), bır şey demeden Kalkıp gıttı O /amandan berı hasta, Yaralı ve ağlamaklı kaJbım Şıfa bulma7 bır daha1 Sankı ıkımızın arasında havayla orulmuş, Sılıırlı bır ıp gerılı, urkek bır bağ, Ardı sıra gıtmeye zorlanıyorum Neden sevdiLeğım ağlaya ağlaya, Senı duşunurıım bırdenbıre, Ve hoşnut olamam sonra, Ve go^sum genışlesın ısterını alabıldığıner' Evvelkı gun çocuk salonuna gelmıştım, Kendımden geçtığım mumların tıtrek aydınlığında, Gurultu ve kahKanalar arasında, Sen ah, merhamet ve guzellığın çızdığı resmı çilenın, Sofraya oturan ruhundu senın, Ikı yabancıydık acılarını tutan saklıda, Son olarak nıçkırıklara boğuldum ben, Ve uzaklaşıverdık el ele o evden DOYUMSUZ AŞK Boyledır aşk1 Boyledır aşk1 OpmekJe gıderılinez hararetı1 Bır suzgece su doldurmak Hangı aklın marıfetı? Ve bın yıl boyunca su doldursan, Ve mahşere kadar opuşsen, Guçtur memnun edılmesı Bır aşk, her saat bası Yenı arzulara gebedır Ateslı opuşmemızden dolayı Duaaklarımız yara ıçındedır Tumden hareketsızaı kız uzerınde Bıçak gezdırılen bır kuzu gıbı, Gozlerı ısrar cdıyordu Hıç çekınme1 Ne kadar acırsa o kadar ıyı1 Boyledır aşk1 Bu hep boyleydı, Var olduğu gunden berı sevgının, Ve aşkı, bızımkınden iarklı değıldı Mesellerıyle tanınan Sııleyman Bey'ın DÜŞÜN DİYORUM RUH Bır ağaççık yeşıllenıyor Ormanın, kım bılır neresınde, Bır gul fıdanı, kım soyleyebılır, Hangı bahçede'' Bellıdır çoktan, Hele bır duşun dıyorum ruh Mezarında kok salatak Ve boy atacaklar Jkı sıyah tay otlanıyor Çayırda Sehre şen şakrak, /Iıplayarak donuyorlar Cesedınle adım adım îlerleyecekler, Belkı, Belkı tırnaklarından Duşmeden demır, Şımdıden parlayışını gorduğum1 İNZİVA Aldatma aşkın nımetlenyle, Bırak be dunya, benı bırak1 Boylece kalsın bu yurek, Şehvetıyle çılesıyle1 Gonul kımlerın yasında? Tanığım değıldır bu sızı, Gorüuğum hep gun ışığı Gozyaşlarım arasında Bazen başım darmadağın, Ve bır sevınç alır benı, Hafıfletemez şehvetını Goğsume çoken ağıılığın Aldatma aşkın nımetlenyle, Bırak be dunya, benı bırak1 Boylece kalsın bu yurek, Şehvetıyle, çılesıyle1 SAYfA 17