Katalog

Şımdiye dek erişemeyenler, elbette Gülünıin Soluuğu Akşam'a da uzanacaktır bu gül mevsımınde. Defterimde Kuş Seslerı ıse yalnız bunu bütünlemekle kalmıyor, bizlcı ı uçurumlaı ulkesının kıyılarında gezıntıye çıkarıyor bır kcz daha... Aa.J.SADIKASlflNKARfl Mavısta Kuş Sesleri dıım 'Annesınehaberverın Annesı ec sure once Bulgarıstan'a kaçırdan Boğa zanede nobetçı, kızım evde yalnız, haber zıçı uçağıyla ılgdıydı Uçağın kaçırdışı 1 verın ' dıye Karımın eczanesı vuz met nın planlarını yapan orgutun uç eleba ıc otedeydı Haber vermemış komşular şısından bırı olduğumu, bu yuzden buKarım, ec/aneyı kalfasına gece yarısı bı raya getırıldığımı o zaman oğrendım rakıp eve donmuş Kızım o saate kadar (254) korkıı ıçınde yapayalnız kalmış Uzıın GerısP "Her şey akıp gıttı akşamtn sure kekemelık çekmış Ruhsal sarsıntı alacasında demır parmaklıkla penccre vaşamış ben yanında olamadım " (93) nınotesınden Sonra daMamak'takıbu Daha sonra katısına şoyle yazaeaktır yıık askerı cezaevı / Bu benım ılk tutuk Erdal Oz 'Kızıma gerçeğı yavaş yavaş lanışım, eezaevıne dk gırışımdı ' (17) anlatmayaçalış Oğrensınoda Ookku Ardından o yakıcı sezgı "Anlıyomm çuk belkı ama oğrensın Bu ulkede doğ Kendı oıdumun elıne tutsak uuştum du bu ulkede buyuyLeek Bu acdar bu Moralımı bozmamalıyım " (37) Sorusu 1 ulkenın acıları, o ıu çeksın şımdıden yazarın "Ly vatın Nasd bıı gun ola ahşsın " (127) caksın'1" (42) Oyle ya, "fırınlanmayı bekleyen Yahudıler gıbı(dırler)' (193) Erdal Oz anılar demetının adını Edıp ıçerıde Cansever'le Cemal Sureya'nın şurlerın den "etkılenerek" koymuş Ama ben, Uk bolum, mapusane notlarının ya "defterımde kuş seslerı"nı değd, saatler nında karısına, babasına, dostu Gul boyıı gozlerı hağlı Erdal Oz'un, kulağı Onet'e yazdıklarıyla kendısıne gelen na dolan sesleı ı paylaşmak ıstıyorum sız mektuplardan oluşuyor Çocukluğuna lerle 'Uzaktan duyduğıım her sese ıster da bır ıkı kez yarım ugrar gıbı yapıyor, ıstemez bır anlam yuklemeye çalışıyor o kadar Oysa ıkıncı bolum, anıların ya dum Bağırışlar duyar gıbı oluyordum nında çotukluöa, yenıyetmelıöe yonelık Scsler yuksdıyor, alçalıyor gıbıydı Bır cıddı yolculuklara çıkarıyor okuru Bıı ara kalabalık kuçuk sesler dııydum Bu nun bır nedenı var elbette "Anılarıma seslerın çouık seslerı olduğunu, az on donmek, zamanı da olduruyor, ıyı olu ce duyduğum zıl sesıne bağlayınca, ya yor"(215) kınlarda bırokulun dağddığını anladım Tutuklu, adesını de taşımaz mı ma Bunca atmacanın bunca alıcı kuşun ara usluk yaşamına, orneğın annesını, ba sında, kuçuk scrçelerın, sığırcıkların ses asını, karısını, kızınP Duygıısal tıka lerını duymak ne guzeldı " (2*41, 242) nıklıklarını, kaygılarını, korkıılarını, kuşkularını onlara da yansıtmaz mP Bu "Burada Öykü Yazmak Çok Zorl" nedenle ınsan yazar, kendı alınganlıkla Detteıımdc Kuş Seslerı, olgusal açı rıyla boğuşurken, sevdıklerınde ortava dan elhette çok onemlı Lrdal Oz, bunu, çiKabdecek alınganlıklara, kırılganlıkla CıulununSoldugu Akşam'daoldugugı ra engel olmak zorundadır bı nefes kesıcı bır yazınsallıkla orııntu Aklı, kızı Se nem'dedırbıryandan "Ogun.evebas kın yaptddarı, be nı alıp goturdukle rı akşamustu kızım odasında uyuyor du Gorevlıler evı altust edıyorlardı 0 kadar soyledım, ncaettım.aîdırma ddar ııyıımaktaol duğu odaya hem de Kapıyı tekmele yerck gırdder, kor kuyla sıçrayıp uyandı kızım, yata ğının ıızerıne otıırup eşkıyanın oda dakı ıraştırmaları nı ızlcdı Her şeyı, her koşeyı araştırıp altust ettıler Ge lenlerı arkadaşla rım olarak tanıt maya anlatmaya çalıştım Hıçbırm deen kuçuk bır ar kadaslık goruntu su yoktıı Oyle bır duygu taşıyacak kı şıler ueğıllerdı Nedense muthış asık yuzluyduler Sanırım hıçbırının çocuğu yoktu Gençtıler Sonra da benı ıte kaka alıp evden çıkardı Defterimde Kuş Sesleri nde anlatılanların arasına özlemler duşlemler E ıdal Oz bıı yanı 1950 oykucule rıyle yoğrulmıış, ama bır başka yanıyla 1968 kuşağının yazgısını yaşamı^ bır yazar Ovleva bakıyoısunuz 1960'avaıma dan ark ıdaşlarıyla dergı çıkarmış, oykıı lerını (Yorgunlar, 1960) romanını ya yımljmış (Odalaıdj 1960) bakıyorsu nuz 1968 lılerın ıçınde, onlaıın o trage dık k ıhı ımanlıkl.ınnrn sıcacık tanıklı ğını yapıyor Bıı degıl, ıkı yaşam sankı onıınkı Deltuımde Kuş Sesleıı (Can, 2003), başlıklı ınılar demetını okumaya koyııl duğunuzda Oz uıı bıtırmeden bııaka mıyorsıımı/ ınsanı kahreden o bıırıık tatla tabıı Erdal Oz'un anlarıları, bır sacayağına dayanıyot hep 1 Eksıksız, fazlasız soz dızımı 2 Ayrıntıları ışleyıp yerleştırme de gozluıen sabırh ozen, 3 Yazıyı re sırnle akıt m ancak anlatı oğelerı, orava oylesını gırıvermışçesıne buna rastlantı sallık ka/andıran tııtum Defterimde Kuş Seslerı de, bu genel ozellığı vansıtıyor bana gore Ama yanı sıra bır kara anlatının sızdığı da gorul muyor değd anılardan Oysa Gulıınun Solduğlı Akşam'da (1986), boylesı bır kara anlatı havası pek yayılmaz anımsa yabıldığımce Delterımde Kuş Seslen'nde anlatılan ların arasına ozlemlcr, duşlemler de katdıyoı kıtap boyunca Bır yazarın, var olabılmek, daha doğrıı bır deyışle ınsan kalabdmek ıçın çabalayışını, arayışlarını okuyorsunuz soluglınuzu tutarak Bu yonde akla gelmeyecek şakalarla, alaysa malarla karşılaştığınız olııyor Aııılaı denıyor ya mektuplar da katı lıyor ara ara Sonra Erdal Oz'un an'ı yansıtan resımleıı, kımı fotoğraflar, bel geler Hoş gıdıp gelmeler yaratıyor bıı tutum E "8epçelerinf Sığırcıkların SeslerlnJ DuymakNeGüzell" Defterimde Kuş Seslen'nı okurken, bır kez daha Mayıs'ı onun seslerını, renklerını getırıyorsunuz gozunuze Er dal Oz, şoyle dıyor bu Mayıs acısı ıçın "O uç guzel ınsan Hıdırellez sabahı asdaıakofdurulduleı Dunyadakı denız lerın ve karaların sımgelerı sayılan Hı/ır de llyas Peygamberlerın adlarının bırleş tırılmışı olan Hıdırellez sabahı yok edı len bu guzel çocukların ardından ağıtlar yakmadık Acılarını yureğımıze gom d u k " (169) Anılarda, "mayıs"tansozedenhırbolum va da bolumce yok aslında ama he men her oğeden kalkıp "mayıs"a yone lebdıyor ınsan, kenddığınden Defterimde Kuş Seslerı, ıkı bolumden oluşuyor 1971 1972 Bolumlenmeyı, ıkı ayrı mapusluk arasında yaşanan ozgur luk kadar O/ un ıçerıye afınışlarındakı gerekçeler belırlıyor Ilkındekı gerekçe "Sergı Kıtabe vı'nde kııllandığım ambala) kâğıtlan (Bunlara) aldığım unlulerın sozlerı, ın sanca yaşanatak bır duzenı, ozgurluğu, kardeşliğı, bağımsizlığı, ınsan haklarını, hııkııkun ustunluğıınu, ınsanlığın barış ozlemını dıle getıren ozdeyışlerdı " (76) Ikıneısındekı gerekçe "Çızık seslı kı bar usteğmen, dıkkatle dınlememı ıste yerek bır metın okuyacağını soyledı Ko nu Denız Gezmış'ın, Yıısııf Arslan'ın, Huseyın İnan'ın asdmaiarından kısa bır SAYFA 18 v şulara 1 ( ıt.rl deylsle Insan kala deylsle Insan kalabllmek lcln çabalayışını arayıslarını okuyorsunuz sobağırıyor luğunuzu tutarak \ de katılıyor kitap boyunca Blr yazarın var olabllmek daha doğru blr luyor, şaşdatak ayrıntı ustahklanyla, bunlara yukledığı ışlevlerle Ancak burada yazarın bır yaklaşımı uzerınde ozellıkle dıırmayı gereklı coru yorum Erdal Oz, oylesıne soğukkanlı bır anlatıma yaslanıyor kı anılarında uşuyorsunuz neredeyse sırtınız urperı yor Boylelıkle duygusallığa kavabıleuek tum etmenlerden arındırıyor anlatısını, bunu yaparken de anılardan yansıyan duyarlığı çok daha sağlıklı bır zemıne oturtuyor Yazınsallık o boyutta kı, Defterımdt Kuş Seslerı'nı bır yazarın varatım serıı venının gunluğu halındc okumak bıle olanaklı Çunkıı anılarını aktarırken va zar, daha oncelerde yayımlatlığı ya da yazma seruvenı hâlâ suıen kımı oykıı, ro man gereçlerını de açık açık gosterıyor okura Oykulerının (ornekse ' Kurt "Sığıruklar", "Kendı Gcccsınde" vd ), hatta yanı sıra ozellıkle \aralısın adlı ro manının yaralılışına tanıklık yapıyoruz Mapusluk v.ışamındakı donuştıırumle rı, bu yaşantı anlannı sanatsal kalıplara dokuşıı ayrıntılı bıçımde yer alıyor çıın ku Ruyalaıında bde bunlarla boğuşu yor yazar Yalnız bu da değd, anılar bır yazarda kı yaratma sıkıntılarını sancılarını da gozler onune seııyor, yazmak ıstıyor, ol muyor, yazamayışına canı sıkılıyor yatış tırmaya çalışıyor ıçındekı kalkışmaları Karısına şoyle ya/ıyor orneğın Sıkıntıdan boyuna tesım yapıyo rum Sıkıntıdan oykulerebaşlıyorum ya zıyorum, yırtıyorum Olmuyor, burada mektuptan başka gunluk notlar tutmak tan başka bır şey yazılmıyor " (36) Ama sonra doğııveren o ıımut "Dun oturdum, ınatla ılk oykumu ya/dım Adı Kurt ( )Butungun,bıroykuyazmış,ol manın mutluluğuyla dolaştım ( ) / Oz lemışım oyku yazmayı Nıcedır ara ver mıştım Tuttuğum gunluk notlar, yazdı ğım mektuplar benı oykıı ya/mava yo neltıyor olmalı " (65) Sonııç kesın yengıdır Lrdal f^z ıçın "Iyı kı duşunmemı hayal kıırmamı on leyemıyorlat Sanırım en kızdıklau şey de bıı Ben de ozgurlıığıımıın bıı onlene mez yukselışını yaşıyorıım Ovkuler ta sarlıyorum " (207) Ote yandan yazmak bır yaşam bauıdır Oz ıçın " Yazıyla oya lıyorum kenaımı I lem yaşadığım ortam dan kopuyor hem de zamanın dışına çı kıyorum ' (249) Genç yazarlar, bır ya/arın yaratma se ruvenıne bıre bıı tanıklık getıren Defte rımde Kuş Seslen'nden, bu yonde deya rarlanabdırler bana gore Erdal Oz'ıı, bu yaman tııtumıı nede nıyle kutlamamak elde değd1 Anlattdda rını onun, bır roman gıbı okuyabdırsıni7 oyku olarak da Bu arada yenı baskılarda duzeltılebıl mesı ıçın, gozden kaçmış bır ıkı noktaya değınmeden geçmeyeyım Erdal Oz'un yaşamoykusunde "Sedat Sımavı Edebı yat Odıılu' nden ' oykıı odıılu" bıçımın de soz eddıyor, doğrusu yapıtlarının sı ralandığı bolumde zaten gosterılıyor Huseyın Ergın (20), Huseyın Ergun ola cak Ya/ar askerı savcı Gun Soysal dan halasının oğlu (23, 166), teyzesının oğlu (71) bıçımınde soz edıyor 159 sayfada kı "Istanbul", Ankara, 161 sayfadakı "gusulhane de gasılhane" olarak du zeltdmelı Mayıs'ı unııtmayın1 Bır yanınız gul lerde olsun ote yanınız kan ve kuş ses lerınde, ama bır yanınız da okumalar da Şımdiye dek erişemeyenler elbette Gulunun Solduğu Akşam'a da uzana caktır bu gul mevsımınde Defterimde Kuş Seslerı ıse yalnız bunu butunlemek le kalmıyor, bızlerı uçurumlar ulkesının kıydarında gezıntıye çdcarıyor bır kez da ha Bu kıtapları okumadan Mayıs'ı uğur lamayın, guller, kuş seslerı bunca el eder ken hele • CUMHURİYET KİTAP SAYI 690