Katalog

Sövlencelerin kenti: İzmip TUFAN ERBARIŞTIRAN "ımbatı dok yazıytı / şı ırolur sozrenkdep^ırserın mavı / Izmır olur' Huseyın Yurttaş Ikıncı kıtan ıse, şıır uzerıne nazır lanmış Oncekı kı tabı yayına hazırlayan ıkılı bu kıtaba da ımza atmış Kı taptakı şıırleı kro nolojık bır sıralama ıle yer alıyor Cahıt Kulebı'den Necatı Cumah'ya, Salâh Bırsel'den Attılâ îlhan'a kadar uzanıyor şıırler Nıhayet gunumuz şaırlerıne kadar gelıyor Sozgelımı, Ahmet Tellı, Hıdayet Karakuş, Avram Ventura gi bı I7mır kentını tanıyanlar bılırler, doğanın guzeliığı nostal)ik duygular ya şatır ınsana Kordon Boyu'na duşen akşamın kmllı&ı, Karşıyaka vapurunun bıraktı kopukler, korfezdekı martılar, kente ozgu meltem esıntisı Sahıl bo yunca uzanan kafelerde kıtap okuyan, şuryazan ınsanlar gorursunuz Kentın tarıhı dokusu, ıklımı, dınamığı oyle bır yoğun duygularla doldurur kı saırlerın yureklermı onları yazmaya yonlendırır, kışkırtır Kıtapta oyle guzel şıırler var kı, hepsinden alıntı yapmak ıçın keşke yerımız daha genış olsaydı dıyoruz I zmırlı ozan Homeros'tan gunumuze yaklaşık yırmı altı yuzyıl geçtı Homeros'un yazdığı İlyada ve Odysseia hâlâ ılgıyle okunan, tarıhın derınlıklenne ışık tutan brr destandır îzmır kentı altı bın yıllık tarıhı boyunca bırçok şaır, fılozof ve yazar çıkarmıştır Şıırlere, oykulere, romanla ra konu olan Izmır kentı, edebıyarçılar îçin tukenmeyecek bır kaynak gıbıdır Ercan Kıtabevı dunyanın en eskı kentlerınden bııı olan Izmır uzerıne uç kıtap bırden yayımladı Şıır, oyku ve soylenceler dıye ayrılan bu kıtapları ta nıyalım "Oykulerde tzmır" adlı kıtabın alt başlığı bır haylı ılgınç "Bır Izmır Vaı/dı" Burada eğık çızgı ıle avrılan "dı" bıze tzmır'ın eskıye oranla bo 7iılduğunu, betonlaştığını yansıtsa da, "vaı" ıle her zaman onemını korııyaca ğını şaırlere/yazarlara ılham veımeye devam edcceğını ımlıyor Kıtabın ıçın de tanınmış bırçok ya?arın kalemın den çıkmış on yedı oyku var Eğıt irn.ii/dilbilimLi Y Bekır Yurdakul ıle yayınu Ercan Gunaydın'ın hazııladığı nukıtaptakımleryokki'' 'Avıam Ven tura, !jukran Kurdakul Samım Koeagoz, Feyza Hepçılıngırler, Tarık Dur sun K , C.urhan Tumer, Dınçer Sezgın, Huseyın Yurttaş " Her bın edebıyat alanında başarılı çalışmalarıyla dıkkat çekmış, çagdaş yazın sanatına onculuk etmıs ısımieı Buyuk ııstamız Şukran Kutuakul ' îzmır Yollarında" adlı oy kusunde, Kurtuluş Savaşı'ndan once de oğretmen olan Yekra Bey'ın doğa ve ulke sevgısını dıle getııır Oykude "ses" bır ıınge olarak one «^ıkartılır ve ozguılugun yolunu belırler Bırlıkte okuyalım "Gormedınız, bılemezsınız dedı boguk Yabanu bır zırhlıdan Kordonboyu'na çıkan neferın postalında şakırdıyan ses, adamın vicdanını nasıl ı »katlar s/34" üykudekı Yekta Bey, bu gunlerı gorseydı dıyoruz, kımbılır nasıl ıı/ulurdu'' heyza Hepçılıngırler yazdığı ıkı oykude de "kışı analızı" uze rınde ne kadar başarılı oldugunu bır kez kanıtlıyoı Ayrica, gereksız dıl ışçı lığı ıle okuru sıkmadan bır çırpıda an latıyor soylemek ıstedıklerını Pekı ya Avram Ventura, halen Karataş'tan Halıl Rıfat Paşa Caddesı'ne çıkmak îçin kııllanılan "Asansor" (benım de ço cukluğumda sık sık bındığım) adlı oy kuMinde Yahııdı bır gencın, Lıına ısım dekı ki7İa yakınlaşmasını anlatır Kıır na/ |ozepo, asansoru bıraz gecıktırın ce delıkanlı aşkını ılan eder Kıtaptakı oykuler îzmır'ın değışık semtlerındekı farklı zaman dılımleıın de yaşanan olaylardan esınlenerek ya zılmış Bunlar arasında Kemeraltı, İkı çeşmelık Asansor, Karşıyaka yisayabı lırı/ Oykuleıın tamamı kolay okunan, a n ı u sevgısını one çıkartan, kent kul turunu yansıtan bır anlayışla kaleme alınmış kı soylenceler haylı ılgınç ve okunmaya defier nıtelıkte Onsoz Dolumunden bır alıntı yapalım "Soylencelerı ışlerken dıkkat ettığımız bırkat ozellık var dı Bunlardan ılkı yukarıda belırttığı miz seçmecılıktır îkıncı onem verdığı mız O7ellık ıse tarıhe ve soylencebllımı ne uygunluğuydu Ayrica soylenceler de geçen yerlerı ve kışılerı de kısa kısa tanırmayı uygun bulduk Buradakı amaumız okumayı kesmemek, soylenLC ıçınde hurunuğlu bozmamaktı " Ercan Kıtabevı, Izmır kulturu açısın dan onemlı bır boşluğu dolduracak uç kıtap hazırlamış BınlerLe yıllık tarıhı geçmıs,ı ıle Kıyı Ege'de ve Ânadolu'da ozel bır yen olan Izmır'ı şıırler/oyku ler/soylenceler ıle butunleştırmış Kı tapların baskıları ve kapak duzenlerı bellı kı epeyce emek gormu^ Umarız bcnzer yayınlar her kent ıçın geçerlı olur Bır kentın tarıhı, edebıyat geçmışı, kulturel bıtıkımı ve sosyal yapısı bu turden kıtaplarla tanınlır ve arşıvlenır Bır îzmır sevdalısı olarak bu uç kıtabın ardından yenı kıtapları heyecanla beklıyorum Kenr kulturune yonelık yayın ların artması dıleğıyle • Şiirlerde İzmir, / lazırlayanlar Y Bekır Yurdakul, Ercan Cunaydın, 2003, SOjay/a Oykülerde izmir, /lazırlayanlar Y Bekır Yurdakul, Ercan Gunaydın, 2003, 117 sayfa Soylencelerde İzmir, Haztrlayanlar llacerYavuz Ozmakas, 2003, 142 say "Oykülerde Izmlr" kı Taşkın'ı, Gulten Dayıoğlu'nu, Yııksel Pazarkaya' yı okuduktan sonra bır kez de dedesıne, nınesıne anne ve babasına okumayı duşunur Serceparmagından tuttuğu buyuklerını usulca başka anıla ra surukler Aıle bır aradayken paylaşı lan bır oykunun, bır anının bır masalın tadı vıllar geçse de belleklerden kolay kolay sılınmez Yuzlerdekı gulumseme yı gormek, acı tatlı duygularının gezını 1 şını duyumsamak anlamlı olma? mi * Adnan O/yalçıner'ın oykusuyle duygusal yolda gezınmeyı sıırdurıırkcn Kemal Ozer'ın, Savaş Bızım Sokağa da Geldı, deyişinı duyabılırsını/ Doğal ola rak Demırtaş Ceyhun, Hakkı Özkan, Bekır Yıldız, Afet Ileaz da bu duygusal yolun ııstunde çocukları beklıyoı Ha nı, yastık altı kıtabı denılır ya, ışte oyle bır kıtap Unluler de Çocuktu Değeılı yazar I Iıkmet Altınkaynak, dokuz yaş ve ustu tum okurlarını, unlu vazarlarımızın çocukluk yıllarında gezdı rırken duşuncelerını şoyle surduruyor "Oyle sanıyorum kı çocukluğunuzun genış, renklı ufuklarını daha da canlı ve guçlu olarak tutmanıza yardımcı olacak tır Sızlerın bır an once vetışkın olmanı Li. katluda bulunacaktır Hepınıze guzel, renklı bır gok kııbbe altınua mutlu bır dunya dılıyorum " ocukların yurekleıını ısıtacak hoş ar dızılımı Unluler de Çocuktu Unluler de Çocuktu, bır kaynak yapıt nıtelıgı ıçerıyor Bence, okul kutuphanelerınde, sınıf kıtaplığı ıçındeb yerını almalı Elıne sağlık Hıkmet Altınkaynak • S "Şllrlerde izmir" "îjıuletdc İznıır adlı kıtabı yanıma alıp, Asansor'den ınıp Karataş semtıne yoneldım Bırkaç dakıka sonra denız kıyısindayım Çatalca'ya çekılen gune şın kızıl ışıkları yakamozları ukşamaya basjamıştı bıle Bır banka oturdum ve sayfaları karıştırmaya başladım Attılâ îlhan'ın "Dokuz Eylul" adlı şıırınden bırkaç dızgeyı sızlerle paylaşmak ıstıyo rum ""Ağlamaklı korfezde sular kıpır kıpır / Lordlar kamarasında asıller / Vılson prensıplerı doğrultusunda / 1 : 5 galı beklıyorlar s/16" Bır sure korfezı ızlıyoruz Denızdekı martılar ekmek kı rıkları arıyoılaı Bu kez Berın Taşan'ın şıırını okuyorum "Denızden yenı çık tım durulandım / Kıtabım gazetem / Bır bardak çay / Bır tukenmez kalem s/24 " Yerımden kalkıp yuruyorum Yanımdan gencler geçıyor Burnumda tuz kokusu dılımde Ahmet l'ellı'nın 'Pasaport Kahvesı' adlı şıırı var " "ışık lar sonuyor kıyıda / ve burkulan bır yurekle / çekıp gıdıyor bu kentten s/46 " Denızın uzerındekı kızıllık kaybol maya başlıyor Artık gerıye donme za manı geldı Çunku, sırada uçuncu kı tabı okumak var "Soylentelerde Izmır" adlı kıtabı Hacer/Yavuz üzmakas ıkılısı yazmış Antık donemlerdekı Izmır ve uvarın da olıışan soylenoelerden oluşan bır kı tap, "Soylencelerde îzmır" Tarıhın de tınlıklerınde dılden dıle aktarılatak gu nıımuze kadar gelen soylentelerın, nır arada toplaması gıızel olmuij Kıtabın sonundakı mıtolojı sozluğu ıyı hoş da, yararlanılan kavnakların gosterılmeme sı (ya da bır ındex olmahydı) onemlı bır eksıklık Hıç değılse, bazı dıpnotlar ıle okura kolaylık sağlansaydı dıyoruz Kıtaptakı soylenceler kısa metınler halın de ha7irlanmış Boyle olunıa da okur açısından anlama, metne yoğunlaşma daha kolay olııyor Meraklısı ıçın ıyı bır elkıtabı dıyebılııız Aşkların, nefretlerın, savaşların, tan rıların ıç ıçe geçtığı Izmır ve uvarında Ünlüler de Cocuktu ULVİYE ALPAY Unluler de Çocuktu/ Hıkmet Altın kaynak/ Lan Yayınları/ 106 s Savdam Beden HÜLYA SAVAŞ E l e ş t 1 rmen/yazar Hıkmet Altınkaynak çocukla rın her zaman elle rının altında bu lunması gereken değerlı bır yapıt hazııladı Unluler de Çocuktu Yazar, kıtabın onsozunde çocuklara sıcacık seslenıyor "Yaşamımızın her donemı onemlıdır Ama çotukluğumuz, onem sıralamasında bırıncılığı alır Her çocuk, evde an ne babasından ya da okulda oğretmenınden başlayarak, kendıne modeller aramaya başlar ünlar gıbı olmak, onlar gıbı yerışmek ıster Kıtapta on yedı deöerh yazarın yasa moykusu Altınkaynak'ın dılınden anla tılmış Yazarla nerede nasıl tanıştığı, ya zarın o/ellıklerı, odullen yazarların kendı kalemınden de anılarını okuya caksınız Bırbırınden guzel, dııygu yuk lu anılar Adalet Ağaoğlu'ndan Azız Ne sın e Yaşar Kemal'den Sulhı Dolek'e, Mehmet Başaran dan Necatı Cumalı'yı hurun gıızel ınsanlar bu kıtabın ıçınde buluşmuş Naım Tıralı Annecıgım An necığım, derken Buket Uzuner, Çocuk tum Ufatıktım, Iop Oynadım Acıktım dıvor Ya7arlanıı anılaıı ku^kLisuz okurda çok hoş tatlar bırakacaktır Her şeyden onte anı ve yaşamovkulerının çocukta ılerıye donuk hedeflerını belırlemelerı ne vardımcı olduğu bılınmektedır Ayrica çocuklaıın değışık zaman ddımınde ge7inmelerı o gunun kulturu yaşantısı, ovunlaıı hevecanları, sıkıntısı, sevınçle rı bu gunun çocuguna değışık bır yel paze açacaktır Dıınle bugunun kıyas lamasını yapabıletektır Belkı Necatı Cumalı'yı, Mumtaz Ze B lleriye dönük hedefler ale uzerıne eleştırel deneme vdi manın temel guçluğu bu konııda vararlanacağımız geleneöın olma yışıdır Dolayısıyla termınolojıden başla yan sorunlar dı/ısı çok geçmedjen dans> nakkında konuşup yazmaya kalkışan kı şıyı sessızlığe surukler, o ânın tepkısıyle sınırlı değerlendırme alışkanlığı gazete ve dergılerde bıle meşruıyet kazanmış tır neredeyse Ote yandan okurun da bu yonde yaygın değerlendırme modelını değıstırmeye yonelık bır beklentısı yok tur Butun bunlar dans ve bale ıle ılgılı yazıların çoğu kez haber nıtelığı ıle sınırlı kalmasına yol açar Şımşek Yuksek, son bırkaç yıl ıçınde çeşıtlı dergılerde dans ve bale arasında kı sınır çızgısını belırleyerek kaleme aldığı denemelerınde bu yondekı boşlu ğumuzu doldurmaya çalışıyor Dans ız lemenın ayrı bır on hazırlık geıektıren bırıkım sorunu olduğunu anlaşılır bır dıl ıle bıze aktarıyor Bu bağlamda dan sın genel başlık olduöıı yazılarında ba lenın hangı nedenle farklı bır dıl oldu ğunu boylece daha genış bır perspektıf ten kavrama olanağı buluyoruz Buna gore bale, seyretme ıle okumanın ıç ıçe geçtıöı bır gosterıdır, burada keyıtlı ız leme ner şeyden once eleştırel perspek tıf sorunudur Yuksek balenın mutfa ğında yetışmıs olmanın ıahatlığı ıle bu sorunları ırdelerken yalnız kendıne oz gu dıle getırme biçemını kollamakla kal mayıp, anlaşılırlığı hep on plana alıvoı Bu da konu ıle doğrudan ılgısı olmayan okuru bıle Saydam Beden'ı bır solukta okuması ıçın yeterlı neden olııyor Da hası, bu kıtabı okuduktan sonra bale ve dans gosterılerını ızlemenın aydın olma bağlamında ne denlı kaçınılmaz oldu ğunu gosterıyor bıze Uç bolumden oluşan Saydam Beden yalnızca konuya ılgı duvanlar ıçın değıl amatorler ıçınde ornek bır başucu kıta ' SAYI 692 SAYFA 16 CUMHURİYET KİTAP