Katalog

BİRSEN FERAHLI Ayşe Sarısayın dan "Çok Şey Yarım Hâlâ" ve "Denizler Dört Duvar T urgay Cıonenç, "bu gun harıka bır şey oldu, Ayşe ıkı kıtabını gondermış bana chnlebak" dıyerek, he yecanlı ve coşkulu bır scsle onsozu oku du telefonda ()nsozıınıı telefonda dın ledığım kıtabın ısmı 'Çok Şey Yarım Hala' Bu kıtdp bır bıyografı, bır yaşam oykusu, bır agıt, ya da "ben unlu bır şa ırın kızıvım" alt okumasını barındıran bır kıtap defiıl Henıı/ ıınıversıte oğren cısıyken babasını kaybetmış bır kızın, orta yaş sınırına geldığı donemde, bu yaştn getırdığı kavrayışla babasma, ba basının yaşantısında keşfettığı yenı an lamlara uzanması Sevdıklerımı/ın olumunden sonra du yumsadığımız acı gıdeıek huzne donu şuyor, durdıık yerde kuçucuk bır çağrı şımla yurcktckı ınce sızıda toplanıverı yor tum geçmış Uu/ıınle baş edebıl mek ıçın, kaybettığımı/ kısının yaşamı na dana yakından ayrıntıları daha bır onemseyerek bakınaya başlıyoruz Artık yaşamavan bır sevgılı varlığa vakından bakınca, anlayarak sevme Daşlıyor bu kez Arada bır u/aklara dalıp o/lemle culumsuyoru/ hahrçc Ve aynı zamanda bır panık dııygusu onıı anlatmalıyım Bu panık, baba içın vapılan bu bır tur ıbadet ıvı kı başlıvoı Avşe Sarısavın da Çunku evlerı en ıyı anfatan şaır Behçet Necatıgıl ı evının îçinden onu once se ven, sonra hayran olan, gıderek onu an lavan bıı kalemden kızından dınleme nın tadı çok f ırklı kıtapta Behçet Necatıgıl'ın çocuk luk, ogtencıhk, oğretmenlık donemlerı, aşk acıları, akrabaları evlılığı, edebıyat ortamı, yanı yasamı anlatılırken kronolojık bu sııa vok Bu anlatılar, şurlerın den oluşan bır ana eksenın etrarınakurgulanmış Şıııın eksen alınması belkı de bır /orıınlııluktan kavnaklanıyor Çun ku Behçet Necatıgıl kızlarının eskılere yonelık sorıılarını "ışını/ebakın 1 " yada "yazdık, talanca savtada şeklınde yanıt lıyormuş Sclım llerı nın Behçet Necatıgü'le Beyleı kıtabı ıçın 8 Kasım 197K dc vaptığı roporta)daşoylebırkonuşma geçivoı aralaıında ü Anılardan övkülere Ayşe Sarısayın sozcüğün kutsal bır emanet gıbı saygi gördüğü bir evde büyüdü, çok okudu, gizlı defterlerı doldurdu çekmeceleıde saklı, sonra susru, sonıa şaşırdı, ama her zaman duyumsadı, gözlemledi ve anlamaya çalıştı. Şımdı artık yazıyor. Ayşe Sarısayin'jn doğduğu gun baoası bır kâğıda "karanlık çarşılar ayclınlandı" yazmış. "Karanlık çarşıların aydınlanması" Sırlbabanın duygularıydı kuşkusuz, ama belki de bir büyuk şairin öngörusüydü. gu heı adımda 1)1 M / l I K Xlkl IK \ ı 'Gıdecek yerı olmayan bırı Aslanları gormeye parka gıttı Aslanlar taştan O bır ınsan Nasıl anlaşırlar? Anla^tılaı Hevkelleıe can olacak kadar yalnız Ve bırakır gıderız gıt mek kurtulmaksa" Behçet Necatıgıl le yenı den tanışıvoıuz bu kıtapta Bıı kıtapta yalnı/ca Beh çet Necatıgıl yok Ayşe Sa rısavın babasının yaşamın da ver alan kışılerı de ken dı oykıılerıyle anlatmış Ruhsal lahatsızlıkları olan nek konuşmayan uvev ba Daanne Saune Hanım, dfcd bevlerıne sevgı ve saygıyla baglı ıkı kız Kardeş, genç yasta olen kı/ından kalan ogun cocugunu Behçet ı /or şartlarda ha&rına basan anneanne.hattabıı ıkıkırık aşk hıkâyesı ıle okıır kendı sını o yaşantılatın ve mekânlaan ıçinde hıssedıyor Kıtapta Hurıye Necatıgıl hem unlu bu şaırın yaşamındakı kadın kımlığıyle hem evı ve edebıvat oğret menı olaıak gorcv vaptığı lıse arasında hıçbııısını ıhmal ermemeve ozen goste ren kadın kımlıgıvle, hem de ıkı kız an nesı kımlıgıvle yeı alıyor Şaır karısına vazdıgı mektuplaı da, bazen tek bu soz cuğe siğdırıvoı sevgısını Necatıgıl has talanıp vurtdışında tedavısı soz konusu oldugunda evımı/ı satarız' dıyor eşı Sahıbı olduklaıı tek ev, ıçinde yaşamak ta oldııklaı ı evdır soz konusu olan Beh çet Hoca yurt dışında tedavı oneıısını buradakı doktoılata avıp olur" dıye olumsıı/ karşılıvor Hastanede uç kışıhk odadan ozel odaya gecerken de"oda ar kadaşl ırıma ayıp olacak yahu1" dıye soy lenıvoı bıı suıe Evler Karagumruk'te, BeşıktaşCam go/ Sokak ta Beşıktaş Nuznetıve Cad desı ndc Valıdeçeşme Dıbekçı KamıJ Sokak ta Maçka Taşlık ta evler Kımı ahsap kımı, ıkı goz oda, kımı tahtaları balmumu gıbı ovulmuş kagır, kımı bır apartmanın dorduncu Katuıdakı evler, Çok Şev Yarım I Iâlâ da anıların dekorları olarak yer alıyor Lvın gıcırdayan merdıvenı, bahçeden gelen kokıı, karan lık bodrumlar, "baban ıçerıde çalışıvor rahatsi/ etme" denıldıöı ıçın onunden sessı/cc geçılen kapalı Lır kapı, kahka hadan, gozyaşından ve bırçok sozcukten daha derın anlamlarla yaşıvor Ayşe Sa rısayın'nın belleğınde Behçet Necatı gıl'ın 'evlerı' kızının duyarlı elleruıde şımdı Bır sure once babamın bıyografısını yazmam ıstenılmıştı Başladını, gunler Göztemter ve şiirter 'Çok Şey Yarım Hâlâ' bızı Behçet Nc catıgıJ uı evıne gotuuıvoı çalışma oda ( ouıkluk dtdıntz, uıhal mı gt\tı <,<) sına bıle gırebıfıvoru/ sessızcc Oranın kl gz bır odadan ıbaret olmayıp, kendını şııı lerle ıfade eden bır ıç oıınvanın somut Acıhgeçtı îşın mı yok, ışımıze bakala^nıı^ nıekânına donu^tuğunu anlıvo lun1 ruz Ancak buvuk bır ^aırın başarabılc lym bu ceğı sekilde, bır odadan baktıgında dıın O gunleı dekı bana auvacaksın da ne vavı kuş bakışı gorup bılgcte gıılumsu olacak> yor Necatıgıl Sonra valnızca ıkı sozcıık Sızı daha ıyı anlanz çıkıyoı ığ/ındın VcDunvJ 1 " Şıırlcrım anlatmıvor da, ben anlatacaksanı kuıdıım sana, kalsın bu konuş Behçet Necatlgll'leyenlden ma Behçet Necatıgıl le venıden tanışıvo liır uı/uı/^ının kt ndı yaşanı oykmunu rıı? bıı kıtapta Çocukluk acılarıyla, ın a^tklamau a\ıp mı stzce' san ılışkıleıınde uyumsuzluk vaparak Değıl, değıl va, tencere kapalı kav baş etmek yerıne, atıları edebıyatla ba narsa, hem yakıttan tasarruf edılır, hem rıijtırmı:,, gundelık vaşamını çocuk ma de pışen vcmck daha lezzetlı olur sumıyetınde suıdurmu^ bır buvuk ede Bu ncdenlc Ayşe Sarısayın babası bıvatçi Behçet Necatıgıl ı vazarken kendı gO7 lcmlerınden ve şıırlerden yola çikmış "Hem ben ne yazdımsa ağırlığı altın Orneğın 'Bıı kov anı/lar kesmış tabanlarımı Şehırlere getınldım sonra Çocuk anasız kaldı mı îş ışten geçmış ola " dızelcrı şıırde kullanılan ımgeler aıaş tırılıp soruştuıulunıa şıırın gerçek ya şamdakı karşılıkları bulunabılmış Aıle vı yakından ranıyan vaşlıların anlattığı bır olavın ı/ı ijaırın ancak vıllar sonıa vazdığı bu dızeleıde ızlenebılıvor ( o cuklugunda Kastamonu'da ya^anılan vıllaı vaı Anlatılanlaıagoıe Behçet Ne catıgd orada bır tjece kopeklerın saldı rısına uğramış ve Tkorkuyla koşarak kaç maya çalı%mı% Bu korku, uzun yıllar zorluklarını çekeceğı lenf bezı tuberku lozu hastalığının da başlangıcı olmu% ce gerısı gelmedı Onıın olumuvle vu? leşmek, babamla ılışkıme gcrı donmek, onu anlamak anlamanın getırdığı keş ke ve acabalaı la baş etmek^erekıyordu Sonunda yazdım Bıyografı ıstemışlerdı anıa, yazı oykuve yakın bır metın oldu 'Çok Şey Yarım Hâlâ'yı vazdıktan son ra, Ayşe Sarısavın'da yenı bır surecın başlamakta olduğunu duşundum Ya zınca karışık bır çekmeceyı duzeltmış gıbı oluyor ınsan sankı \ lanı eşvalaı ka rışık halde sıgmıyordur, hepsı duzgun katlanınca çekmece rahatlıkla kapanır hale gelır, ya dd ne zamandır kayıp blu zumuzıı buluruz kalın ka/akların altın da Anıları ya/dıktan sonra u/untuler, ozlemler, vaşanılan zamanlaı hepsı çek mecede daha du/gun duruvorlar belkı, belkı geçmışe ama daha çok ıç dunva ya yaptığı uzanışta Avşe Sarısayın da ve nı yenı tanışacağı bır Avşe ıle karşılaştı İOOÎ'un Mart ayında ( an Yayınların dan bır oyku kıtabı çıktı Ayşe Sarısa yın'ın 'Denızler Dort Duvar' Belkı bu oykulerı ne ?amandır ıçinde taşıvordu yazar, ama ancak anı'lardakı ıçe uzanı şın sonunda onları kâğıda doktıı Yaz manın kaçınılma/lı&ını duvumsadı Kı tapta on ovku vaı Ilkı kıtaba adını ve ren 'Denızler Dorı Duvaı Bu ovkuyu okuyunca ovku edebıvatın en elı açık bıçerru" dedım kendı kendıme, bır ro mana vetecek mal/eme on dort savfada ımbıklenmış Kendını geıçekleştıremc mış bır kadın eşv ılarını topladığı kolıle rın oıtasında otuıuıken gıtmekten baş ka çaresı kalmadıgını duşunuyor 'Cîıt'mevı başarmış olan erkek kardeşın den vırmı beş vıl sonra aldığı ılk mektup ta yanıt çıkıvor karşısına "Donuvorum abla Nereve gıdersen gıt, kımınle olur san ol, kendınden kurtulamıvoısun bıı turlu, hesaplaşmalaıa son veıemıvor sun" Sancılı geçen çocuklukları ıkı kar deşı de mutsuzluga nıahkuın etmıştıı Hukmu baglavan nedır pekı, denızlerı dort duvar vapan ço/umsu/luk nereden alır kavna^ıni'1 "Aşıdan odum koptuğu halde sıranın en başında ben olunium Ya da sevmcdığım bu vemcğı ycrkcn Şaşkınlıkla bakardın bana, harırlıvorum çunku sen en sona bııakırdın sevmedı ğın yemeklerı Once ya da sonra fark er mıvordu bence ünemlı olan o yemeğı gerı çevırmevı ıkımızın de aklından bı le geçırmemesıvdı' " dıyor erkek kardeş Sevmedığımı/ vemeğı kaçımız gerı çevı rebıldık yaşamımızua'1 Ikıncı oykude, dolıı dızgın tutkulu bır yaşam suren Mehru, vaşama sevıncını tuketınce sııadan bır soluk alıp verışle yetınmektensc olıımu veğ tutmuştuı Öyküleşen amlar 'Çok Şey Yartm Hâlâ da okuduğum bazı anılar 'Dort Duvar Denı/'de oyku leşmış olarak çıktı karşıma Ovkuler geı çek anılardan ayrılıp kendı yollarında gelışıyorlar Ayruıtılar ancak yaşamış bu kışının yazabılece^ı kadar ınce ve ger çek lç konuşmalar, bellek volcululdau bır taraftan da vazarın çocuklukta hıs settığı ve onu huzursuz eden kımı duy gularını anlama arayışları oykulerın za man boyutunu genışletıvoı Sandık Odalan' ve 'Taze Cevız Kokusu' ıçinde anıların en belırgın olarak dolaştığı oy kuler 'Sandık Odaları'nda yaşlının yaşam ve olumle ıhşkısı, vaşamın bıttığı, olumun başlamadıgı o asuı zaman parçası ırkıltıcı bır valınlıkta anlatıhyor Behçet Necatıgıl ta/e cevm çok severmış Cevızlen buzlaıın ıçıne koyar, son ra tek tek ozenle soyup Ayşe'ye ve abla sıSelma'yaıkramedermış 'Çok Şey Ya rım I îâlâ'da yazıyordu bunlar 'Taze Cevız Kokusu' adlı oykude, ılkokulda ıkcn fakır bır sınıf arkadaşının oturduğu, şundılerde şık bu kafeterya olan ev, ara dan geçen yılların ve ıç mımarların yok edemedığı kokusuyla o ev" olduğunu ' K İ T A P SA Y I 692 da L/ıldım de va?dım Kımsc dıvemez kı ozenmıs, vazıvoı Buyuk ijaır olu^u bu vuzden "Kısa bır zaman ıçın saat be^ suları Ivıdır beraber olmamı/ Senın volun avrı benımkı avrı " Bıreye saygısı boyle 'Sen kuçuk kız veı bır gazete Hangısı olursa olsun' Operdım ellennı kotuye çekılmese, Çocukluğunu satıyorsun Sloganların, ızmlerın debdebesınden guç alma gereğı gormeyen toplumculu Yenl bir siireç SAYFA 10 C U M H U R İ Y E T