Katalog

Katilin Temizliği SEVENGUL SÖNMEZ ımı kıtapları okumanız ıçın ola ğanııstu bır tesadufun olması ge 1 rekır ya Katılın Temızhğı adlı „ romanı ışte boylesı bır tesadufun sonun da bırkaç saat ıçınde yutarcasına oku dum I ıpkı yazarı Amehc Nothomb'un 14 Ocak 11 Mart 1991 tarıhlen arasın da 120 saatte yazdığı gıbı Katılın lemızlığı (kıtabın başındakı bılgılerı aktararak) 17 yaşından berı yaz dığını belırten Amelıe Nothomb'un ya yımlanan ılk eserı olmakla bırlıkte kale me aldığı on bırıncı kıtapmış Kıtap 1992 de Fransa'da yayımlandığında olumlu eleştırıler alarak bırçok edebı yat jurısındenodulalmış SosıDolanoğ Iıı tarahndan I urkçeve çevrılen roınan Ocak 1994 te Metıs Yayınları tarafından yayımlanmış Buyuk yazar Pretextat Tach ın olece ğı duyulunca dıınyanın dort bır yanın dakı gazeteuler seksenlık ıhtıyarla soy leşıler yapmak îçın seferber olurlar, an cak ya/ar, sadete seçılmış bırkaç gazete u ılc goruşeceğını belırtır Fransızcadan başka bır dıl kullanmayan yazar, hıçbır ttrcumana guvenmcdığınden de yaban ti ulkelerden gelen tum muhabırlerı ge rı çevırır yaşlandıkça ırkçı soylemler de kazanmış olduğu ıçın sıyahı muhabırler zaten seçımde ılk elenenler olmuştur Televı/yon kanalları, kadın magazınlen ve tıp dergılerının muhabırlen ıle de go ruşmek ıstemez K Fum bu seçmelerden geçerek buyuk yazar ıle goruşmeye layık gorulen ılk ga zeteu 14 Ocak ta sabah erken bır saat te yazarın evıne kabul edılır Gazetecı, "neden vazdığını sorarak eserlerının her hangı bırınden bahsetmesını ıster' Bay Fath ın yanıtı çok çarpıcıdır ' Lgcr bır vazar eserınden bahsede rek, hevecan verıu olmayı başarıyorsa, o halde ıkı ıhtımal var demektır Ya kıtabında vazdığı şeyı yuksek sesle tekrarlıyordur ve bır papağandır ya da kıtabın da bahsetmedığı ılgınc, şeylerı açıklıyor dur kı bu durumda soz konusu kıtap ba şarısı/ olmuştur çunku yeterlı gelme mektedır' Ilk gazetecı buyuk bır hata yaparak, Bay Tach ı romankahramanlarından bı rıyle ozdeşleştırerek onun butun ofkesı nı uzerıne çeker ve evden kovulur Ikıncı gazetecı bu hezımetın uzerıne çok daha dıkkatlı olarak yazarın yanma gıder, ancak onun akıbetı de bır once kınden farklı olmaz, ustelık o mıde bu lantıları ıçınde koşar adımlarla evden çı kar Uçuncu gazetecı, ılk ıkısıne gore da ha usta ve zekıdır, evde kalma suresı da ha uzun olur, ancak affedılmeyecek bır kusuru vardır Yazarın hıçbır eserını okumamıştır ve ılk gazetecı gıbı eserle anı anlatmasını ıster Yazarın yanıtı ıse çok açık ve serttır "Açıklanamayan da dahıl olmak uze re her şeyı açıklamak ıstemek avama oz gudur" Edebıyat dunyasını yakından tanıyan, ıyı bır okıır olan dorduncu gazetecı on cekı olayları hatırlayarak yazara ustun luk taslaması gerektığını duşunur ve go 'ruşmenın hemen başında yazarı koşeye sıkıştırmaya çalışır, eserlerı arasındakı çelışkılerı, tutarsızlıkları tek tek not al SAYFA 16 Seçllmlş gazeteciler mıştır, bunları vdid ra bırer bırer okur KATILIN Bay Tach ın yanıtı IHMİZLIGI ıse poetıkasını açık layan bır şaırın yanı tı gıbıdır "Pek zekı değılsı nız galıba'* Yanı sız 'mesajı olan kıtap ların mı ınsanı değış tırebıleceğını sanı yorsunuz? Halbukı ınsanı en az değıştıren onlardır Havır ınsanda ız bırakan ve onu başkalaştıran kıtaplarotekılerıdır arzuva zevkeuışkın kıtaplar dehaya ılışkın kıtaplar vt ozel lıkle de guzellığe ılışkın kıtaplar Bu cumlelerden sonra edebıvatçının yaşam ıçındekı yerıyle ılışkılı çok onem lı bn cumle daha eder ' Bakışı değıştır mek Bi7im sımyamız madenlerı altına çevırme ışımız budur Gazetecı dığerlerı ıle kıyaslanamava cak olçude davanıklı çıkmıştır ve yazar la soyleşıyı surdurur ' Yazar olmak ıçın ıvı bır kaleme sahıp olmak yetmez mı*" sorusunu yoneltır kıbırlı yazara Yanıt yıne oldukça açık ve nettır Ustelık bc nım ıçın hayran olduğum en buyuk ya zar olması nedenıyle çok ozeldır "Yazar olmak ıçın başka pek çok şey gerekır Oncelıkle taşaklı olmak gerekır Ve sozunu ettığım şey cınsel organların otesınde yer alır Şundan bellı kı bazı ta şaklı kadınlar vardır Ah çok azamavaı lar Patrıcıa Hıghsmıth Romanın ılk yarısı, yazarın dort gaze tecıvle yaptığı soyleşıler ıle surerken, edebıyat ve yaşam arasındakı bağlar uze rıne son derece ıronık aynı zamanda ger çek ve gerçekdışı olan ıfadeler ıle kaışı laşırız Genel yargıların aslında ne kadar hukumsuz olduğunu ve vazarlık ıç dun vası ıle yazarın kendısıne atkdılen dış dunya ıle var olan va da olmayan bağla rı sorgularız Tum bu uygulamalar sıra sında ıse edebıyatın nıtelığı ve ışlevı ıle ügılı genel kabullerın geçersızlığını de fark ederız Romanın duğumu ve çozumu ıse soyleşıve gelen son gazetecıdedır ve Bay IacK'ın ofkesını daha ılk goruşte uzerı ne toplar Ukala kuçukhanım olarak hı tap edılmeye başlanan genç hanım ıse son derece dışlı ve yazarın kullandığı ıfa deyle "taşaklı' bır edebıyatçıdır ve Pr e textat Tach'ın burnundan gelecek olan saatler başlar Lserlerındekı metaforık anlamlardan yola çıkarak her satırını neredeyse ezbe re bıldığı onlarca romanla hucum eder genç kadın, soyledığı her soz, yazarı şa şırtır hatta bır sure sonra dehşete duşu rur Buyuk yazar, sınır nobetıne yakala nır, genç kadını kovar, genç kadın gıder ken af dıleyerek gıtmemesı ıçın yalvarır Bır romancının yaşamını farklı bır ba kış açısı ıle anlatan, yazarhk ozelınde sa natçılık duyarlılığı ve var oluşu uzerıne çok şey duşunduren Katılın Temızhğı, "Neden yazarız?" sorusuna, derınlerde çok derınlerde yanıt bulan, bulunan ya nıtlarla yuzleşmeyı sağlayan ve tum bun ları yaparken okur olarak bızlerı rahat sız eden bır kureuya sahıp Kotuluk, ıyılıkten daha tehlıkelıdır çunku kolay bulaşır, romancımiz bunun bıiıncınde olarak okuma yazma var et me eylemlerını ıyılık ve kotuluk eksenın de sorgulavarak ıronık ıronık olduğu kadar trajik bır yaşam çi/mış gozlerımı zın onunde "Mağrur olma padışahım 1 senden buyuk Allah var ' dedırtecek ka dar akıllılık ıle buyukluğun ne denlı sor gulanır bır kavram olduğunu da hatırlat mış bıze Yazmak ve yaratmak eylemlerı uzerı ne kurulu olan romandan okurlar da na sıbını almış elbette Yapmauğı okumadan okumava ka dar vardıran okurlar vardır, tıpkı balıka damlar gıbı dalgıç kıvatetı kuşanıp ust lerını tek damla îslatmadan kıtapların ıçınden geçerler Bunlar balıkokurlar olarak adlandmlabılır Ve ıkı tur okuma vardır ıç organlarıyla okuma, temız okuma Kıtabın arka kapağında da sorulduğu gıbı sız hangı tur okurlardansınız? Iç or ganlarıyla okuyanlardan mı yoksa balık okurlardan mı>'> Katilin Temizliği / Amelıe Nothomb / Çevıren Sosı Dolanoğlu /MetısYaytnları/15Hs Hikâyemde Hayvan Var ELİF YILMAZ sta ovkucu N ecat. Gungor u yakından tanıyan bılırler o yi^A mında yer alan hayvanların 'ınsan' arkadaşı olmasını bılenlerden bırı Hayvanlar, onun ıçın ınsan dostla rından farksızdır Hatta kımı durumlarda oncelıklıdırler de O kadar kı 'hayvan dost'larına yer verılmeyen 'protokol larda, ne denlı zo runluluk olursa olsun ver alması duşu nulemez Gungor 'ınsanın ınsanlığını' hayvanlara olan davranışlarıyla olçuyor Bol odullıı ovku vazarımızın bu anla vışının oykulerının çoguna egemen ana tema olduğu sovlenebılır Gungor'un ovkulerınde vaşamın acımasızlığını res mederken kullandığı renklerın hıç de ıç açıcı olmayışı yadırganamaz da Ustelık yaşamımızın oyle ıç açıcı, olmayışı yadır ganamaz da Ustelık yaşamımızın oyle rengârenk gosterılmesını gerektırecek bır yanı yok zaten Çunku toplumu muzun ıçıne duştuğu kısır dongu, altust ettı her şeyı Bunun davranışlarımıza yansıması ıse son derece doğal 'însan'ıçın de, hayvan'ıçın de yaşam ortaktır ve her yonuyle paylaşılmalıdır Bu olgu, yazarımı/da vazgeçılmezlık ka zanıyor, hatta onun ıçın 'mutlak' bır de ğerdır denılebılır Ayrıca, gundemınde boyle bır yaklaşımın yen de yoktur Hat ta Gungor'un, 'hayvan dostlar'ına yer vermeyen bır duşunceye sicak bakma sını bekleyenler vanılmayı onceden go ze almahdırlar U gor'un, gunluk dılı oykulerıne ustaca aktarması onun okurlarıyla kolay ılışkı kurmasını sağlıyor Ondan olsa gerek okur gıderek kendını oykunun olma/ sa olmaz kışı gıbı gormeye başlıvor ve oykuye zorlanmadan ısınabılıyor Açlık ıtılıp kakılma horlanma, çare sızlık, acı ve olum ınsan kahramanlar ıçın ne denlı kabul edılmezse, 'hayvan kahramanlar ıçın de ovledır Dengesı bozulmuş bır toplumda acıma duvgu su korelmemiş ınsanların havyanlara ın san gıbı davranması, aslında yazarın hayvanlarla ınsanları verlı verıne otuıt tuğu yaşam felsefesınden başka bır şev değıl ' Hikâyemde hayvan var" ele alındı ğında, bır solukta okunan bır kıtap Okur, Necatı Gungor un bu son kıta bında yer alan ve yazarın yaşamındakı kesıtlerden aktardığı 8 ovku de ısteı ıs temez, aynı duyarlığı yaşayarak okuvoı 'Damdakı kopek kıtabın ılk ovkusu Oykunun başkışısıKadırDayı'nın pat ronu Agop'la yıÛarca suren beraberlık lerını yerlı yerıne oturtan "Dını eğrı ola bılır ama, ışlerı doğru" soylemınde bır sokak kopeğı olan Gumuş'e duvduğu yakınlığrn gerçek nedenı sakh Koruvu cusunun olumunu komşularına kendı nı parçalarcasına uluyarak duyuran Gu muş, 'sevgı'nın tum canlüarın ortak dııv gusu olduğunun sımgesınden başka bır şey değıl "lnekler ağlar mı hıç> Aglarmış geı çekten Gormesem, ben ae mjnnuı dım " "Hıkâyemde hayvan var"ın "Inek'ını okuduğunuzda sız de ınana caksınız ıneklerın de ağlayabılecegıne 'Inek'tekı ıneğın, oykunun ınsan kışıle rını aşarak boylesıne one çıkışı yazarın çocuk yureğınde yer eden, yarım vuzyıl sonra bır oykude ortava çıkan 'sevgı ol gusunun vaşam ıçın ne denlı onemlı ol duğunu ortava kovuvoı "Kan kokusu" canlılarm en atıması zı ınsanın onlenemez vahşetını çok gu zel sergılıyor Ve bu oyku, aynı zaman da, televızyon ekranlarında sıkça tanık olduğumuz gıbı, 'hayvan boğazla ma'nın, geleneğımızın vazgeçdmez bır parçası olduğunu gosterıyor bı/e bır ke/ daha 'Lşref ı mahlukat olduğuna ınandırılan ınsanın, ıaşesı ıçın de olsa obur tanlılara 'adam gıbı davranması gerektığını duşunememesı çok acı vt ka bullenılmeM zor bır gerçek 'Hayvan kesmek'ten başka bır îşı ol mayan ve ışını en ıyı yapmak ıçın çırpı nan uç 'ınsan'a karşı, boğazlanması ka çınılmaz bır 'tamız'ın verdığı olum ka fım mucadelesı, aynı zamanda evrensel bır açmazı gozler onune serıyor Gungor'un, belleğınde yer eden sılın mezler arasından surukleyıcı bır bıçım de aktardığı bu oykunun sonunda ses lendığı duygular, geleceğe yıne de ımı tula bakmamızı gerektıren bır şeylerın hâlâ var olduğunun bır ışaretı "Guneş batıya doğru boynunu bıık muş, sıcağın hukmu bıraz kınlmaya baş lamıştı Issızlığın ortasında kuş cıvıltı ları ve su çığıltısından başka ses ışıtılmı yordu Butun dunya olum suskunluğıı na burunmuş gıbıydı " Kıtabın arka kapağında da belırtıldı ğı gıbı, Necatı Gungor "Her zamankı ın celıklı anlatımı, akıcı dılı ve duvarlıklı oyku atmosferıyle okurun ılgısını' va kalamasını ıyı bılıyor "Kasap ıle Kopek" oykusune yaptığı 'şaırane' gırış, Gungor'un sozuklerle oy ndmdMnı bılen 'edebı' bır dılı olduğunu gosterıyor "Hazıran bırdenbıre çıkageldı Yağ murlu ruzgârlı sılınıp gıttı yeryuzun den Kasap dukkânının onundekı vaşlı ıhlamuı ağacı gumuşışıltılıguryaprak larıyla ortava çıktı Çıçek tomurcukları kuçuk salkımlar halınde buyudu ırıles tı, hazıran sıcaldarıvla bırlıkte patladı bavgın ıhlamurkokulaıısaldıortalığa CUMHURİYET KİTAP SAYI 632 Canlıların en acımasızı Bay Tach'ın öfkesi Gungor'un son kıtabında, "Hıkâyem de hayvan var"da, yer alan oykulerınde, yaşam gerçeğı ıle oyku gerçeğı, bu çız gıae ortuşuyor Bunu çok ıvı de başarı yor Ayrıntıya boğulmadan, tarklılıkları dıle getırmesı, onun ustalığı Aslında bunun yadırganacak bır yan yok Çun Gözlem gücü onemlı yen olmuştur rurk Dıl Kurumu (1979) OmerSey fettın (1990) ve Yunus Nadı (1999) odullerının sahıbı Necatı Gungor, oyku lerını gozlem gucuyle zengınleştırmesı nı bılen yazarlarımızdan Bu ozellığı ' Hıkâvemde hayvan var"da da gorulu yor O edebıyatımızın usta oykuculerın den Akıu vt duvarlı bır dılı var Gun ku hayvanların, onun dunyasında hep