Katalog

1 0 K U R L A RA Seçimler yüzünden TÜYAP Utanbul Kitap Fuart'nın öne çekilmesi programımızda bir sıkışmaya neden oldu diyebiliriz. Bu haftanın kapak konusu gördüğünüz gibi gazeteci yazar arkadaşımız Oral Çalışlar'a ayrıldt. Fuardan bir ötıceki haftayı da edebiyatımızın önemli adlanndan Fakir Baykurt'a ayırmayı planlamtştık. Çünkü Baykurt'un sekiz ciltlik amlanmn yayımı tamamlanmıstı. Bu dosyayı Beşiktaş'taki kitap fuarını da bahane ederek bu sayımızm içine çektik. Özetle bu sayımızda iki ayrt dosyamız var. Oral Çalışlar, Cumhuriyet okurlartnın ve sol bir geçmişi olanlann yakından tamdığı bir isim. Gazeteciliğinin yanı sıra yapıtlarıyla da sık stk gündemi i$gal etmiş gazeteciyazar. Şöyle geriye doğru baktnca küaplannın saytstntn on altıya ulastığınt görüyoruz Çahşlar'ın. Özellik solun tarihine katkı niteliğindeki anı kitaplart gözden ırak tutulmamalı. Yine böyle bir kitapla geldi okurlarımn önüne Oral Çalışlar. Bu kitaptan hareketle bir söyleşi ve Çahşlar'ın gazetedlig'ini değerlendiren ikiyazt yer altyor sayfalartmtzda. Bu sayımıztn ikittci dosyastm oluşturan Fakir Baykurt usta ise ölmeden örtce amlartnı yazmtş ve yayınevine teslim etmişti. Yayımı tamamlanan bu anılar Anadolu'nun bir köyünden çıkıp büyük yazarlık mertebesine ulaşan bir kişiliği gözler önüne seriyor. En yakınlarının kaleminden tantyoruz onu. Bol kitaplt günler... Kibrit kutusu boyunda olanları bile var llainc Nasreddin Hoca kitanları Dr. MUSTAFA DUMAN B ugüne kadar Türkiyc'dc ve Türkiyc dışında yayımlanan Nasreddin Hoca kitaplannın sayısı iki bini aşmaktadır. Bu kitapların yaklaşık yüzdc doksanı kütüphanemizde mevcuttur. Bunları tarayarak Nasreddin l loca kitaplarının açıklamalı bibliyografyasını hazırlauık. Hlimizde bulunan Nasreddin Hoca kitaplannın içerisinde, elyazması Nasreddin Hoca kitabindan resinıli taşbaskısı eski vazı Nasreddin Hoca kitaplarına, Türkiye'de basılmış en eski Nasreddin Hoca kitaplanndan,yurtdış.ında, 19.yüzyıldavedaha sonra basılmıs olan Nasreddın Hoca kitaplarına kadar yüzlercc örnek bulunmaktadır. Bunlara her geçen gün yenileri eklenmektedir. Birkarşılaş,tırma yapmak gerekirse, Milli Kütüphane'dealtı tane taşbaskısı Nasreddin I loca kitabı vardır. Kütüphanemizde bulunan taşbaskısı Nasreddin 1 İoca kitaplarının sayı sı ondörttür ve bıınlann üçü bugüne kadar varlığı bilinmeyen, ilk kez tarafımızdan bilim dünyasına tanıtılan kitaplardır.(l) Kütüphanemizdeki ilginçTMasreddin I Ioca kitaplanndan bazı örnekler bu yazımızın konusu olacaktır. Bunlar boyut olarak "en küçük" ve "en büyük Nasreddin Hoca kitapIar"ıyla, "kuklalı, plaklı", "televizyonlu", "üç boyutlu Nasreddin Hoca kitaplan"dır. Bugüne kadar yayımlanan Nasreddin I loca kitaplarının en küçüğü Türkiye'de basılmıştır. Nasreddin Hoca adlı bu kitabın boyut ları 7x5 cm'dir. Kitap 16 sayfadır. içerisinde 7 Nasreddin Hoca lıkrası ve 9 siyahbeyaz resim vardır. Kitabın kapağı renkli, resimlidir. Bu kitap, Meltem Ciklet Fabrikası tarafından yayunlandı. Kitabın üzerinde yayın tarihi yoktur. Fakat kitabın sonunda yer alan tstanbul telefon numarasının 6 rakamlı oluşundan, 1986 yılından önce yayımlandığı anlaşılmaktadır. (Resim: 1) Hürriyet gazetesinin 5.2.19% tarihli sayısında "Nasrettin Hoca Avuca Sığdı" başlıklı haberiyle, küçük bir Nasreddin Hoca kitabının yayımlanaığı duyuruluyordu.(2) Nasreddin Hodja Les Anecdotes adlı bu kitap, 1519 Şubat 1996 tarihleri arasında, Paris'te düzenlenen "Expolangues" adlı uluslararası dil, dünya kültürferi ve seyahatlcr fuannda, T.C. Kültür Bakanlığı tarahndan dağıtılmak üzere Istanbul'da, Iris Yayıncılık tarafından hazırlanmıştır. Kitaptaki 47 Nasreddin Hoca fikrası, Ahmet Kılıç tarafından Fransızca'ya çevrilmistir. Kitabın kapağını Ferrııh I)oğan hazırladı. Kitap, 1995 yılında, lstanbul'da, Numune Matbaacılık'ta basıldı. 95 sayfalık bu kitabın bovutlan 10x7 cm'dir. (Resim: 2) T.C. Kültür Bakanlığı, aynı boyutlarda, bir de Almanca Nasreddin Hoca kitabı hazırlatmıştır. Kitabın adı Nasreddin Hodja, Scherze'dir. 96 sayfalık kitapta 59 Nasreddin Hoca fıkrası yer almaktadır. Fıkralar Müjdat Kayaverli tarafından Almancaya çevrilmişür. Kitabın kapağını Tan Oral hazırladı. Bu kitap da Iris Yayıncılık tarafından hazırlandı ve îstanbul'da Numune Matbaacılık'ta, 1995 yılında basıldı. (Resim: 3) Boyudanndan da anlaşıldığı gibi, bu iki kitap, ilk tanıttığımız kitabın iki misli büyüklü En büyük, en küçük.™ ğündedirlcr. lanıtacağımız dördüncii kitap, Nasrettin Hoca'dır. Kitabın yazarı Mümtaz Apaydın'dır (Mümtaz Amca). Yonca Yayıncvi tarafından, 1959 yılında yayımlanan bu kitap 32 sayfadır. lstanbul'da, Frcan Matbaası'nda basılrrustır. Kitapta "On söz" ve 8 Nasreddin 1 İoca tıkrası yer almaktadır. Kitabın boyutlan 12x8 cm'dir. (Resim: 4) Şimdilik tespit edebildiğimi/: boyudarınagöre en küçük Nasreddin Hoca kitaplarının dordü de l'ürkiye'de basılmıştır. Ikinci olarak, boyutlan en büyük Nasreddin Hoca kitaplarını tanıtmak istiyoruz. Bu kitaplann ilki, Ankara'da, Dede Korkut Çocuk Yayınlan tarafından yayımlanan Nasrettin Hoca'dır. Turgut Çakır'ın yazdığı kitap Gen Aians'ta basılmıştır. Kitabın üzerinde basım tarini yoktur. Yayıncısı, kitabın 1999 yılında basıldığını söylemiştir. Kitabın boyudarı 43x29.5 cm'dir. Kitapta 9 Nasreddin I Ioca fıkrası vardır. Kitap renkli resimlidir. Resimler Ali Kafah ve Ömer Kaya tarafından yapılmıştır. (Resim: Nasrcddin Hodja basılan kitap, Bildal Yaymları tarafından yayımlanmıştır. Kitabın üzerinde basım tarihi yoktur. Kitabın iç kapağındaki telefon numarası 6 rakamlıdır. Bu bize, kitabın 1986 yılından önce basıldığını göstermektedir. Nasreddin Hoca Fıkraları 28 sayfadır. Içinde renkli ve siyahbeyaz resimler vardır. (Resim: 8) Kitabın kapağında telcvizyon ekranı seklinde kesümiş bir toşluğun arkasına merkezinden döndürülebilen bir yuvarlak karton eklenmiştir. Karton çevrildikçe kitabın kapağında bulunan televizyon eKranı şeklindeki boşluğa bu resimlerden biri gelmektedir. Ki tapta aynca 26 Nasreddin 1 loca fıkrası yer alıyor, Uç Boyutlu Nasreddin Hoca Albümü. Hür Yayınlan. HürTicaret Kollektif Şirketi. Kamera: Nebil Fazıl Alsan, Oynayan: Mehmet Tekdal (Hoca), Istanbul. Kitabın üzerinde basım tarihi yoktur. îç kapağındaki telefon numarası 6 rakamlıdır. Bundan kitabın 1986 yılından önce basıldığını anlıyoruz. Kitap 24 s ve renkli, uç boyutlu resimlidir. (Resim: 9) Üç Boyudu Nasreddin Hoca Albümü ile kırmızı ve yeşil camlı bir gözlük veriliyor. Kitabın iç kapağında: "Lütfen bu resimleregözlükle bakınız" uyan yazısı vardır. Kitapta, Mehmet Tekdal'ın canlandırdığı Nasreddin Hoca'nın 12 fotoğrafı yer abyor. Bu fotoğraflar üç boyutlu olduklan için, ancak kitapla verilen kırmızıyeşil camlı gözlüklerle görülebiliyor. Bu fotoğraflarda kitapta yer alan 56 Nasreddin Hoca fıkrasından bazılan canlandınlıyor. • (1) Elimizde bulunan Nasreddin Hoca yazmasının tanıtımı için bkz: Mustafa Duman, " Yeni Tesbit Edilen Bir Nasreddin Hoca Yazması: Menakıbı Nasreddin Efendi", Pertev Naili Boratav'a Armağan, (Haz.: Metin Turan), Kültür Bakanlığı HAGEM Yayını, Ankara, 1998, s. 191196. İlk kez bilim dünyasına tanıttığımız Taşbaskısı Nasreddin Hoca kitapları için bkz: Mustafa Duman, "Taşbaskısı Yeni Bir Nasreddin Hoca Kitabı: Meşhur Nasreddin Letaifi, kenannda: Arzu ile Kanber Hikâyesi", Türk Folkloru, Sayı: 94, (Ocak 1999), Istanbul, s. 45; Mustafa Duman, "Bilinmeyen Bir Taşbaskısı Nasreddin Hoca Latifeleri Kitabı", Müteferrika, Sayı: 15, Yaz 1999, Istanbul, s. 119121. Elimizde bulunan, basım tarihi bilinen en eski resimli taşbaskısı Nasreddin Hoca kitabını tanıtan yazımız baskıdadır. (2) Yavuz Alatan, "Nasreddin Hoca Avuca Sığdı", Hürriyet, 5.2.1996. Uç boyutlu abün YUrtAşndaNasraddtaHoca Yurtdışında basılan Nasreddin 1 loca kitaplannın, şimdilik, boyut olarak en büyüğü Michael Manders tarafından yazılan ve 1974 yılında, Ingiltere'de yayımlanan The Sayings and Doings of Nasrudin the Wise adlı kitaptır. Kitaptaki renkli resimler Türk sanatçı Yurdaer Altıntaş tarafından yapılmıştır. Kitabı Stııdio Vista Yayınevi yayımlamıştır. Kitap The Felix Cîluck Press Limited'de basıldı. Renkli resimli olan kitap 28 sayfadır. Kitapta 13 Nasreddin Hoca fıkrası yer almaktadır. Kitabın boyutlan 35x24 cm'dir. (Resim: 6) Nasreddin Hoca. Kuklalı Plaklar El Kitabı: 2. Kitabın yazan Ped. Dr. Nuran Şener'dir. Kitap, Milliyet gazetesi ve KAOB (Kültürel Araştırmalar ve Organizasyonlar Bürosu) işbirliği ile hazırlanmıştır. Plak zarfı ve kuklya paftası resimleri Şahap Ayhan tarafından çizilmiştir. Kitap Istanbul da, Garanti Matbaası'nda, Ağustos 1967'de basılmıştır. 63 sayfadır. (Resim: 7) Nasreddin Hoca'nın başında "Nasreddin Hoca kimdir?" başlıklı bir yazı ve Nasreddin Hoca, kansı, oğlu, eşeği, Dursun, Memiş ve Mehmet gibi oyun kişilerinin kuklalarının resimleri vardır. Bu resimler kesilip boyanıp bezir yağı ile saydamlaştınlarak kuklalar hazırlanır. Bu kuklalarla, kitapla verilen plakta yer alan "Nasreddin Hoca" adlı kukla oyunu oynatıhr. Konuşmalann metni plakta kayıtlıdır. Kukla hareketleri bu metindeki konuşmalara uygun olur. Kitapta kukla oyunu metninden sonra 47 Nasreadin Hoca fıkrasına yer verilmiştir. Nasreddin Hoca Fıkralan. Kitabın dış kapaktaki: Nasreddin Hoca'dan. Televizyonlu Kitaplar Serisi: 2. Kitaptaki resimler: Mehmet Tekaal. lstanbul'da, Bilgin Ofset Matbaası'nda TURHAN GÜNAY Imtiyaz Sahibi: çağ Pazahama Gazete Dergi Kitap Basım ve YayınAŞyl temsilen Cumhuriyet vakfı adına llhan Selçuk v Yayın Danışmani: Turhan Günay Sorumlu Müdür Mehmet Sucu v Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalıo Baski: Sabah Yayıncılık AŞ o Idare Merkezi: Türkocağı Cad. NO: 3941 CağalOğlU, 34 334İStanbul Tel: (212) 512 05 050Reklam:PubllMedia KtTAP C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 660 SAYFA 3