Katalog

r bulabilirdiniz. Ve belki de içinde yaşadığı çağ nedeniyle 'dinbilimsel terimlerle konuşacak olursak" bu kendini aşma tutkusu, aşk düşüncesinin ta kendisiydi. Adına 'ilişki' denilen, aslrnda iletişimsizlik üzerine kurulu sahnelere de tanık olmuştu olmasına ya, yine de tarif edilemez ölçülerde büyiik, marazi, hatta bayağdığa varan bir tutkunun yaşanabileceği inancını hâlâ içinde taşıyordu. Ycrlı yersiz anlarda, süpermarkette değişik urünler arasında tereddüt ederken, sabah treninde ölüm ilanlarına bir göz atarken ya da faturalarının üzerine yapıştıracağı pulların o acımsı tadını dilinin üzerinde hissederken düşüncelerınin çocukça ve inatla bir başka yöne, kurtarıcısı olan öteki'yle kuracağı beraberliğin tatlı hayaline kayıp gittiğini fark ederdi." Bu gidişi izleyen malzemedeki zenginlik, okurun kafasındaki ölçüleri aşacak düzeydedir.. çünkü Botton, sözcüklerin yapılarındaki kıvrımlara, katmanlara sızmıştır vc oralarda rastladıklanna yeni bir kimlik vermiştir. Yalrıız, bu arada romanın dışına çıkarak uzun uzun çeşitli konukrı içeren düşüncelerle uğraş ması romandaki o mükemmel mimariyi zedelemektedir bana göre. "Bu düşünürlerın hepsi dünyada başka gerçeklerin de var olduğunu fark etmişlerdir." Bu alıntıdaki düşüncelere benzeyen düşünceler kitabın her yanında görülür. Bu, konunun dışına taşma edimi başka yazarlarda da vardır. Balzac, 'Otuz Yaşındaki Kadın' romanında otuz yasındaki kadının ne olduğunu sayfalar boyunca soluk almadan anlatır ve insanı bunaltır. Bızım edebiyatımızın öğretmenlerinden Ahmet Mithat Efendi, bu bilgi satma işinden pek hoşlanır. 'Ey kaari' dive başlar, Zencefil hakkındaki diyeceklerini bir türlü bitircmez ve anlatımdaki dengeyi bozar. Botton, ttomantik HareketSeks, Alışveriş ve Roman'ını, gerçeklik bölümü, sanat ve yaşam bölümü, gıpta edilen öykü bölümü, şüphecilik bölümü, bakire doğumlar bölümü, aşka aşık olma bölümü vb. gibi bölümlere ayırmıştır ve Alice'le ügili düşüncelerini, bölümlerin içerdiklerine uygun bir biçimde belirtmiştir. Bu çabasımn sonunda okuru her yönden doyuran»bir şeyler çıkarmıştır. Bununla da yetinmemiş, çıkardıklarını daha iyi anlatabilmek için bir takım şemalar çizmiş, birtakım işaretler koymuştur yapıta. Bu ilginç yazarın ilginç kitabı 'Romantik Hareket Seks, Alışveriş ve Romanı' hakkındaki açıklayıcı sözleri, arka kapaktaki tanıtma yazısından alıyorum buraya. "Romantik Hareket'te Alain de Botton bir aşk ilişkisinin başlangıcından bitişine kadarki gelişimini keşfediyor, bu keşif sırasında sanat ve aşkın doğasına ilişkin düşüncelerini paylaşıyor okurla. Reklamcı Alice ile bankacı Eric arasındaki ilişkiye aşama aşama tanıklık ediyoruz, tanıklığımıza şemalar, resimler ve Descartes'tan Platon'a, Aretha Franklin'den Flaubert'e kadar birçok ismi kapsayan bir yazarlar ve düşünürler korosu eşlik ediyor. Romantik Harcket zekâyla, nükteyle ve sezgi gücüyle yazılmış bir roman. Bütün aşıklar, okurlar ve aşık okıırlar bu kitabı elinden düşürmeyecek." Elinizden düşürmeyeceğiniz bu romanda pek çok güzellikler bıdacak, bir den sevinçlerinizin çoğaldığını anlayacaksınız. Ayrıca bu harika yapıtı Türkçeye aktaran Ahu Sıla Bayer'in çabasına saygı duyacaksınız. • Romantik HareketSeks, Alışveriş ve Roman// Alaın de Botton/ Roman/ Sel Yaytncılık/ 335 s. Bivonrafi "Var olan, ama kendtnt gostcrmeyen, o koskocaman, iunsuz ölçüde güçlü atara karşı geçtct bir zafer kazanmak amaayla scvıyorum ve yaZiyorum Zaferın anlık olduğunu bilıyorum. Öte yandan, bu bentm kendi gızlt gücümün yenılmezltğını saglıyor: \aşamımızın bütününde yaptığımız hıçbir şeye benzemeyen bir şey yapmak, hem de $u anda Bunu bana göıteren ımgelem ve dil, çünkü tmgelemtn konuşmast ıçın ve dilin tmgelemesi için roman yazıldıj)t gibt okunmamalıdtr Bu şart, otobiyografik bir metin söz konusu olduğunda, müthış bir tehltke arzedıyor." "Dtana, Yalnız Avlanan Tanrtça" Carlos Fuentes Çev.: Pınar Kür, Can, 1996. Yeni Ahit bölümünde yer alan dört Incil, aslında lsa peygamberin biyografisi, Platon'un birçok diyaloğu da Sokrates'in biyografisi olarak görülebilir. 16. yüzyıla dej6in yazılan biyografilerin çogunda kraflar, imparatorîar, peygamberler ve kahramanlar tarihi metin niteliğinde araştırma yazılan olarak ele alınmıştır. Günümüzde iyi bir biyografiden okurun beklediği nesnel anlatımdır. Aşın övf;ü ya da yergiler üykünün dışında tutuarak, bir tek bakış açısına ba^ımlı kalmadan kişinin farklı özelliklenni göz önüne getiren eserler tercih edilir. Aynı Sjey otobiyografiler için de geçerlidir, yazann kendini savunması aşınya kaçtığında yadırganır, kendi olumsuz yönlerinden de bahsetmesi ise okur taranndan içtenlik olarak algılanır. 1928 doğurrüu Carlos Fuentes, babasının diplomatik görevleri sayesinde çocukluğunu Amerika ve Avrupa'nın çeşitli kenderinde geçirdi ve iyi bir eğitim gördü. 70'li yıllarda komünist parti üyesi olmasına rağmen, daha sonraki yıllarda görüş ayrılığından dolayı partiden aynluı. îean Seberg ise orta sınıf bir Amerikan aifesinin kua olarak 1938'de Iowa'da dünyaya geldi. On sekiz yaşında binlerce kızın arasından Jean D'arc rolünü oynamak üzere seçildikten sonra sinema dünyasında hızla ünlendi. Daha sonra Fransız Yeni Dalga akımının temsilcisi yönetmenlerle çalıştığı için, kendini Amerika'dan uzak bir noktada görmeye başladı. Hollywood da bu kısa saçlı, Fransızlann yaramaz çocuk anlamına gelen "gamine" dedikleri bu ufak tefek kızı farklı tarzından O tto Preminger'in 1957 yapınıı "Saint Joan filminin kısa saçlı Jan Dark'ı olarak zihnimizc kazdan Jean Seberg'in acılı yaşamöyküsü, Hollvwood dergilerinin ve gazetelerin sık işlediği konulardan biriydı. Magazin haberleriyle dolu dergilerin dışında, Jean Seberg'in trajik öyküsü, liselerde okutulan tarin kitaplannda da Amerika'nın bir utancını dile getiriyordu. Hollywood, seks, zenginler ve ünlü bohem sanatçılar, birbiyografınin konusu olduğunda, kolaylıkla çok satanlarlistesine girer, tüm bunlann yanı sıra, öykü bir de fTÎICIA bağlantılı ise, yayınevlerinin hiç riske girmedcn basacaklan kitaplann başında gelir. Carlos Fuentes'in, "Diana ya da Yalnız Avlanan Tanrıça" adlı otobiyografik romanında bu bahsedilen özeÛiklerin hepsi bulunmasına rağmen çok satanlar listcsine girmemesinin sadece bir tek nedeni olabilir, o da ince zevklere hitap edecek bir edebiyat eseri olmasıdır. Bazı biyografiler tarihin bir dalı olarak sınıflandınlır. Yazılı ve sözlü malzemelerin gazeteci ya da tarihçiler tararından incelenerek yazıldığı eserlerdir bunlar. Bunlann içinde sadece bir kişiyi övmek ya da yermek için yazılan biyografilerin dışında, bir yaşamöyküsünü inandırıcı kılan tüm öğeleriyle, gizleriyle vermeleriyle okurun kişiyi yakından tanımasını sağlar. Bir de ele aldığı kişiyi tamamen yaratıcı yönlerivle ve hayal aünyasıyla anlatan, edebiyat ustaları tarafından yazılan biyografiler vardır. Bunlar tarih olarak dcğil, tümüyle edebiyat ürünü bir roman olarak okunurlar. Mantıksal çıkarsama ve tahminlerden çok diişsel öykülerle bir hayat hikâyesini inandırıcı kılma eğilimindelerdir. Çağdaş bivografinin ilk örneği Plutarkhos'un Yunan ve Roma uygarlıklannın ünlüleri üzerine yazdığı ahlaki "Bioi Paralleloi" sayılır, fakat bundan çok farklı tarzlarda görünse de, Incil'in TırihtB Uyogranar msm msm dolayı dışladı. Üstelik McCarthy dönemi olarak andan, Hollywood çalışanlannın komüııistlik suçlamasıyla işiııi kaybettiği dönemde, Che Guevara'yı destekleyen görüslerini dde getirdi ve Kara Panterler olarak bilinen ırkçdık karşıtı örgütü destekledi. 1969 ydının son gecesi, bir ydbaşı partisinde tanıştıklannda her ikisi de evliydi: Fuentes, kendinden çok daha ünlü olan Meksikalı bir aktrisle, Seberg ise kendinden 24 yaş büyük, Rusya dan Fransa'ya göç etmiş, ünlü yazar Romain Gary de. Evlilikleri o yılbaşı gecesini birlikte geçirmelerine ve önlerindekı iki ayı birükte yaşamalarına engel olmadı. Seberg bir kovboy filmi için Meksika'ya gel mişti. "Diana, Yalnız Avlanan Tannça" bu iki ay süren aşklannı anlatır. Jean Seberg'in gerçek trajedisi ise Meksika'daki fîlm çekimlerınden Paris'e kocasının yanına döndükten sonra baslar. iki aylık aşkından sonra birldcte olduğu genç bir komünist öğrenciden hamile kalmış, FBI da görüslerini sevmediği bu kadmı karalamak için, bebeğin babasının Kara Panterler üyesi bir zenci terörist olduğunu bddiren bir yazıyı Hollywood dergilerine yollamışü (bu gerçek mektubun kopyasını www.saintjean.com sitesinde bulabÜirsiniz.) Bu karalama ve iftiradan çok etldlenen Seberg kötü bir hamdelik dönemi sonunda erken doğum yapmış ve bebeği ölü doğmuştu. Kucağında bebeğinin cesediyle basın toplantısı düzenleyen ve onu alıp kendi doğum yeri olan Marshalltown kasabasına götürüp gömmüştü. Bebeğin gömülmeden önce de 200 kadar fotoğrafını çekmişti. Yaşadığı bu olay, onun uzun ydlar tedavi görmesine ve bebeğinin her ölüm yddönümünde intihara teşebbüs etmesine neden oldu. Ydlarca basansızlıkla sonuçlanan teşebbüslerin ardından 8 Eylül 1979'da, Paris'in dar sokaklanndan birin de, bir Renault içinde kendini öldürdü. Bedeni intihar ettikten 11 gün sonra bulundu. Yanında sadece boş oir su şişesi ve bir intihar mektubundan başka bir şey yokmuş. Kocası Romain Gary de (Emile Aiar takma adıyla da romanlar yazdı) Seberg'den bir yd sonra 66 yaşındayken intihar etti. Fuentes'in "Diana"sı değişik bir biyografi türüdür. Tamamen doğru bilgilerle donattığı halde, Jean Seberg ve Romain Gary'nin gerçek isimlerini kullanmaz, birkaç yan karakterin dışında da romanda yer alan tüm kişiler gerçektir. Clint Eastwood (ki Jean Seberg'in bir film çekimleri sırasında onunla kısa bir ilişkisi olmuştu), Tına Turner, James Baldwin, Norman Mader, Octavio Paz, Wdliam Styron gibi romanın diğer tüm karakterleri yazann hayatına girip çıkan kişiler olarak gerçek boyudarıyla yer alırlar romanda. Bu eşsiz güzellikteki romanı okumak için çok fazla neden var. ilk başta Amerikan toplumuna getirdiği eleştirel yaklaşımı, HoUywood'un bilinçli olarak yeni bir Amerikan ideolojisi yerleştirmedeki başansını nasd piyasaya sürdüğünü ve sinema dünyasının devleri olarak görünen sanatçdann acması yaşamlarını anlamak için gerekli. Ikinci ve belki daha önemli bir neden de, Pınar Kür'un çok çok başardı ve akıcı çevirisi. • [email protected] SAYFA 15 CUMHURİYET KİTAP SAYI 605