Katalog

sın Evet, bu bır aydın tavrı Yazarken <,agnstmların tum davetıne karşılık vertyor olmalıstmz Bır sokak arası, bır obje, bır ınsan, ınce ıncc ıslen mtş bır htkayeye donuşuvertyor sızde Kara Kayalar oykunuz orneğın Ya da Ierlık Ozellıkle bır hıkâyeyı kurgulamaya başladığımda, kendımı çok O7gur bıra kıyorum Çağrışımlar, anlık buluşlar, soylem guzellığı, konuda sapma, karak tere ılışiun zorlamayı kaldırma Butun bunlar tabıı çağrışımlara dolu dızgın yol vermemden dolayı Duşunun ortada hıçbır şey yok Yalnızca benı buyulemış bır mekân var Kalamda o mekân da boş Yerleşım gormemış Yerleşım, be nım hıkâyemle, kahramanlarım ve olay orgusuyle oluşacak Ona aşk duyuyorum Butun çabam yaşatmak yolunda Mekân bcnı buyuledığınde, orada bır hıkâye mutlaka oluşacaktır SnmutlarsantZ'' Somutlayayım Kara Kayalar dıye an lattığım yer Oranın bır adı var mı, onu bıle Dilmıyorum Çocukluğumdan berı oradan geçerken urkuntıı duymuşum dur 10 yıldan berı de, buıada oluşması gereken bır hıkâyeyı duşunuyorum E5 Karayolunun Hatay kavşağına bağlan dığı ycrler îran Irak Savaşı sırasında h5 Cıullen denılen kadınlar vardı On lar bırçok soygun, fuhuş ve katl olaylarına kaynaklık etmışlerdı Ianrı'nın ve canlıların unuttuğuyerorasıışte Yalnız, çıplak, Liıkunç, çırkın Bu doğa, bır za manlarormanlıkmış Orman, 1909 Ada na Lrmenı ısyanı sırasında yakılmış Bu mekânda olay oluşuyor, kahramanlar oluşuyor bır sure sonra Dıl kım lığını buluyor Ardından bır suru ayrın tı Ben,gerçekolan mekânın gerçeklığı duvgusunu kaybedıyorum Yenıden oluşuyor I Iıkâyenın kendısı dışında ver mek ıstedıgım ınsanlık durumuna yoğunlaşıyorum Hıkâvenın etkısını ar tırmak ıçın bulduğum hkır, suç ve ceza gerçeklerıne gırmemek olmalı Gerçek ten de Kara /Grya/tfrhıkâyesınde, neola yın kışılerı, ne de yazar suça ılışkın bır uyanda bulunur buç yoktuı, ceza da yoktur Bır durum vardır, dıız ve yalın anlatılmiştır lşte bu yuzden okur deh şet ıçınde kalır Onun kafasında suç da ceza da vardı Hep oyle koşullanmıştı Şımdı ne olacak? Oylesı bır mekânda suç kavramı bulunmaz kı1 oıib i^astemak, 2Ü yuzvü Rus ede bıyatına buyıık katkılarda bulun du ()nıınlıııkşıırlenu7unsuretar tışmalara vc faıklı dcğerlendırmeleıe ko nu oldııysa da, bunun başlıca nedenını, eserlerındekı şurscl duzenın karmaşık, oz gun olması ve dıınya goruşunun kendıne ozgu bu dunyayı yanbitmabtnda aramak gerekır Pasternak'ın şıırı kolay okunacak tur den bır şıır dcgudıı Bıçımı zor, metaloı larla yoğundur Onlara alışmak, onların ses duzenını yaşamak bır zorunluluktur Bu şıır, ınsan runu ıle doğa ruhunun butunluğu demektır Saır, dış dunyaya uyum g(«uımc gorevını başarıyla yeruıe getır mıştır 'jıırlerını 'anlamak"tan çok "du yumsamak" zorundayız Bu yuzden onla rı yaşamak oyrı ayn şıırlerden, dızelerden şaırın butunsel bır dunya duyumunu tah mın etmek, bunu yaşadıöı çağ, tarıhsel olaylar ve kendı kaderındeTkı olaylarla kar şılamak, yan yana koymak buyuk onem ta şır Pasternak Doktur jıvago romanını, 1955/1956 datamamladı "Romanınşıır lerı" ayrı bır deste olaıak Nısan 1954 yı lında Znamya dergısınde yayımlandı Bu YeıH hlkâyeler yayının sunuş yazısuıda Pasternak şunu Kahatlamadım ()nlar sorulardı Soyazdı "Romanın kahramanı Yurıy Jıva ruların yanıtları yanıt çoğu kez çozum go, dıışunen, aıayışlan olan, yaratıcı ve sa dur ve bu da çoook çok zor bır ıştır, mutnat o/ellıklenne sanıp olan bır doktordur hii; çaba gerektırır verılmedı kı Uste ve 1929'da olıır Olumunden sonra yazdj lık Zehır zıkkım hıkâyelerı bu kadar ğı notlaı bulunur ve bunlann arasında değıl kı Kıtap olarak bıttı Yenı hıkâ genç yaşta ya/dığı şurlcr tşte bu şııricnn yeler var Adları başka ama ıçlerınde zetoplamı romanın son, sonuç bolumunu nırler vaı Het hıkâye kıtabımda bır te oluşturur" ma olduğunu bılırsıni7 Şımdı ustunde S07 konusıı romanın O7ellıklerı ıle ılgı çalıştığım daha doğrus.u çalışmak ıçın lı farklı goıuşler vardır Unlu Rus edebı buralara (îskenderun) geldığım Buyuyat araştırm ıcısı Dmıtrıy Lıhaçov'a gore, leyen Şehrın Hıkâyelerı1 nde faıklı bır te |ıvago nunşıırlcrı Pasternak'ın şıırlerıdır ma ışlıyorum ve bu şıırler aynı ınsan taraf ından ya/ılmıs Buyuleyen ^ehrın Hıkâyelerı tıı çunkıı b,ıırlerın tek bır sahıbı ve ortaK Buyuleyen $ehrın Hıkâyelerı'nın ana lırık kahramanı mevcuttur Şaır Aııdıey hat pfanını geçmış yıllarda yapmıştım Vo7nescnskıy tam tersıne, şıırlerın va/arı Aşagı yukarı Zthır Zıkkım Hıkayeler le Yuııv )ıvago ckır ve romanın kendısı ıse, aynı tarıhte ijımdı beklıyorlar Bır yer o/el tıırden, "mctaforı yaşamoykusu" den yakaladıgımda, Antakya bana gu yontemıyle va7ilmış "şıırsef" bır romandır, Kuyular ve Kadınlar lumseyecek Doğası renklerı, ıklımı.mı der tolojısı, tanlıselkımlıgı, ÂsıNehrı Her Kara kayalardan dıtnız kuyulara geHıp şııphesı/, bıı eser roman tııru ola şey, bu şehırde geçmış olan 1 5 yıllık çeltm Kuyular ve Kadınlar badıklı bo tak edebıyatta bcn/erı bulunmayan yep gamlı, yoksul, kapalı lıse çagımla, butun lıımun oykulerındekuyular, baskalarının yenı bır vapıttıı "Romanın şıırlcrı" ıse, sorunlarına, savaşın yoksunluklarına zehır ettığı yasam/arınt koyu karanlıkta Yurıy Jıvago nıın manevı deneyımını, ıç karşuı kaygısız çocukluğumun 2 Dun \ona erdırmek ısteyen katakterlertnızın dunvasını yansıtan semboller ve ııngeler ya Savaşı yılları ıle harmanlanıp hıkâye son yasam duraSı oluyor Bu kez onlartn le doludıır damag'ındakı zchır tadı, okuyutuya bula lere donuşecek Bunu yapmak, Antak Doktor Jıvago nıın şıırletını okunıak va'ya borcum şıyor Kadınlarla kuyular arasındakı bu ıçın ayrı bır cstctık çaba harcamak gere bağa ılgınız nasıl, neredt, nı zaman olusKc ntınız ve veja borcunuz Bu da bır kıı ve bı/ bunu I uıkçe çevııısmdekı not tu •> () guzclım kuyular, olunı kondorlan aydın vırumlulug'u lar bolumundc açıkça goıuyoruz C3ıne mı sahıden J Yazmayi başardığımı duşununce bu ğın, Yurıy Jıvago'nun şurlerınde onemlı yulenıyorum Oraya taşınıyorum So bır yere sahıp lncil ozneleıuıı yansıtan şı Kadınların, olumu seçerken en çok kaklarına sarüıp evlerını opuyorum Usırlere ("Beyt Lehem Yıldi7i", "Magdalcboğulmayı yeğledılderını yıllar once bır tumde esen yelıne el verebılıyorum Ta na", "Getsemane Bahçesı" vb ) bakalım araştırmadan oğrendım Kendılerını ası rıhıyle goz kırpışıyoruz Çırkınlık ınsan Bu şıırlerde Pasternak Insan Oglu'nun yor veya kuyulara atıyorlar Beden bu elıyle geldıyse de, uygarhğın da ınsan (yanı Isa nın) yolu ıle şaınn arasında dı tunluğunun parçalanmamasi dıleğı sanı elıyle geldığını unutmuyorum Çalıstıkenlı bır yol benzerhğı oldugu demecinı yorum Dış ve dağılmaya doğru gıdış ve verıyor 'Beyt Lehem Yıldi7i" şıırı, îsa ğım/çalışacağım kıtap, Antakya ya bır ııne meıkeze, kendı ıçıne kaçiş ve butun Peygamber'ın doğuşu ıle ılgılı lncıl'dekı guzeÜeme olsun ıstıyorum Yoksunluk kalma ıçgudusu Kadın doğurur, yanı hıkâyeye dayanıyor ve çobanların bu mular ıçınde yasadım bu şehırde ama onun yoktan yaratır, can verır, canı gelıştırır, cızeye tapnıak ıçın gıdecekleıı yolu gok /engınlığını her zaman bıldım Geçmı guçlendırır Parçalanmaya yol vererek tekı yıldı/ın gosterdıfiını anlatıyor Amao şe el sallayacağuTi Romalılardan kalan butunlukten geçmesı varlık nedenıne sıcak I ılıstın'dekı olayı anlatırken, şaır 2000 yıllık sapasağlam guzelık koprusuaykırı olacak Rıısya'ya ozgu olan doğa ve gıyım kuşam nu yıktırıp tam da aynı yere çırlun ve Kuyular da bu nguduyt karşılık verı man/arasinı çı/mekten de gerı kalmıyor kımlıksız bır kopru yaptıran Paşa valının yor Kar kurtunlerı, ot yığınları, ekın kargala tarıhe yaptığı saygısızhğı bağışlamaya Kadınlar ve Kuyular adlı tematık bo n, çobanların kurkgıysılcrı vb Bu, şaınn cağım lum Guneydoğu'da gıtgıde artan kadın Sayın Kutlu, yaratıcılıpnızı <,ogaltan heı ınsana aıt bır lanrı vardır duşuncesı ıntıharlarından sonra aklıına geldı Hı kentıntzde, yenı çağrışımların yazıya do nı pekıştırmcktedır Incıloznelcrı, şıırler kâyeler vardı da boyle bır ayrım kafam de 'gelecek /amanı gormek' ıle bırlikte nuseteğı hıkayeler beklıyoruz sızden da yoktu Oysa bu toplumsal bır gerçek dır ve ıç ıcedır Bu donemde l lırıstıyan dı okurlarınız olarak Kalemtnıze de kuvtı Oyleyse neden sanatsal bır gerçekiık nı genış olarak yayılır ve Noel Yortusu ıse, 1 vet düıyoruz • olmasıiT en populer dını bayramlardan bınne do Can veren kuyular, can da alıynr o nuşur Zehir Zıkkım Hikâyeler/Ay/a Kutlu/ halde? Pasternak'ın şıır dunyasında, eserlen Bılgı Yayınevı/ Nısan 2001/249 s Oncelerı kuyuları, ıçerdığı yaşam su yu yonunden çok şıırsel buluyordum I ler evdc kuyular ararım çoculduğum dan berı Suyla, topra^ı yeşertırler, ın sanları hayata dondıırurler Kuyular, ya şamın kııraklığında atardamaraır Bun ları duşunuyordum Ama her şey, kendı zıddını da taşır O yuzden olum makıne sı olarak duşunııp ters ışlevını gundeme getırmış olmalıyım Gezındıg'tnız loğrafyalardan, oralara aıt yerel sozcukler toplamak vt unlart bıkâyelerınız arasına serpıştırmek, henıen hcr kıtabımzda karşımıza çıkan bır uzd lıg'ınız Bunu yaparken, o coğrafyayı çağnştırmanın yanı sıra başkaca bır amacıntz var mı > Dıl, coğrafyanın en hızlı gostergesı dır Bunun dışında, evet, bır amacım da ha var O da, kendı uç yuz, beş yuz soz cuklerıne bakarak Turkçeyı fakır olmak la suçlayanlara gızlı bır cevap hakkı ola rakkullanmam Romanve hıkâye yazar ken, dıldekı ıncelıklerı, zengıniığı, nes nellığı, ampırık renklerı okurlarsa eğer algılasınlar ıstıyorum Bazı s.oz(.ukler, ay rıntının ayrıntısına daır olabdıyor bazen Bu da anlam zengınlığının en goze çar pan kanıtı olmuyor muı* Sayın Kullu, gog'sunuzun orlasında kor ateş olarak taşıdığınız ve 'Çok yaktılar bcnı' dedıg'ınız karakterlerınız, yazıya ındıkten sonra stzın yakamzı bıraktılar mı bılınmcz ama arttk bıztm yakamızda olduklart ve damağımızda uzun sun zebır ztkkım bırtat bırakatakları açtk Rahatladınız mı onları yazıyla bır kez daha var ettıklen sonra > Borıs Pasternak'ın romanı bu çeviriyle tamamlandı Dr. Jivanonun şiirleri Prof. Dr. TAMARA GURTUEVA* B rak da yansıtır Doktor Jıvago'nun 17 Bolumu'neaıtşı ırlen, Rusça'dan çevınnek kolay degıl Rt) manın Turkçeye bırkaç çevırısı olduğu halde, hıçbırınde 17 Bolumun veı alma ması, acaba, bundan mı kaynaklanıyor dıye de duşunuyoııım Bunun ıçındıı kı bu şıırlerı okııyan çoftu tanıdıklarımla ay nı nkrı paylaşarak Kanşaubıy Mi7iev ıle Ahmet Necdet'ı candan kutlamak ıstıyo aım Olçıı ve ııyak dıi7enını kaybermeden 1 urkçe'ye kazandırdıklaıı bu şıuleıdcn ancak bınne atıfta bulunmak ısterım KışCjetesışımnı Pasternak 1946 daya 7ar 2 Dunya Savaşı yenı bıtmış, dunyaya ıahatlık gelmıştır Acaba oyle mı11 lavır dunyadakı sarsıntılar, hrtınalar, hıçbır /a man dınmeyecekrır O 7aman kurtuluş ne redc 1 Ve şaıı çarelerdcn bırını teklıt edcr Fv, aıle ocağı, rahatlık ve umut Bu şıırın çevırı guzellığını, muzığını anlamamı/ ıçın Rusça'sıyla bırlıkte ılk dortluğu sunuyo rum 8/a Me lo, melo, po vsey zem le, 8/a Iı pı, tı pı, bu tun, dun ya, 5/b Vo vse prc dc lı 5/b Ko şe bu cak kar 8/a Sveça go rela na sto le, 8/a Bır mum ya nı yor ma sa d.ı, 5/b Sve ça go re la 5/b Ya nan bır mum var Rus kultur geleneğınde vanan mum 'hayat veaşk" sımgesıdır hpı "yonetmen vemuzıktıı" lştyan'\n ıkıncı anlamı mııt lu", "aşk dolu'dur (taf>raz kader, bır go ruşmenın ımgesel şıır ıradesıdır, ıkı kışının kaderının bırleşmesıdır lıkırtıyla duşlu &uan/ l'ahu<thır\tu Rusokııru ıçın kııl Kedisı' masalındakı kaybolan krıstal p.ı buçtur ve bu şıırdc genç ve guzel bır kı /ın ayağından dııştıığunu çağrıştıııı Mu mungozyaşt, lambadani'Damlar eltg'ı, bu rada resmedılen o/ne ve nesnenın meta forlu yakınlaşması olaıak bıldığımız 'psı kolo|ik paralelhk' denılen cdebıyat taı/ı kullanılmaktadır lulku <ıh şı/ Katdırırkıi natlarında/ Bır nu. leL gıbt dızclcnndc //// ku ateşı, bır şıır metarordur ve bıırada aşk ateşını, alevı, ıkı sevgılının arasında veı alan bırbınne karşı guçlu bır gonul akımı nı yansıtır Kaldtrır kanallarından/ Bır nıt lek gıbı, Hınstıyan dını ıle bır kıyaslama dır Pasternak'ın Kış (teceu şurınden yu karıdakı butun ımgelerı Rusça'dan onıek aldım ve aynı ımgclcr Turkçcsınde de ek sılmeden korunabılmıştır, çevırmenlerın başarılı çahşmasının bır boyutu dd budur Insan ve doğa, bır butunun parçaları dır Manzara outun dunyanın, evrenın tablosunda yer alır, bundan dolayı her ey lem dunya duzenının o/unu değıştırebı lır Şurın aşk teması ıse, mahremlığını kay betmeden, globale donuşeıek dunyaya yepyenı bır anlam katabılır I uıkçe çevırıyı yapan Kanşaubıy Mı/ı ev ve Ahmet Necdet, şıırlerın aslındakı şefkatı ve temızlığı O7enle korııyabıldıkle rı ıçın, takdırle anılmalıdırlar • Doktor Jıvago'nun 17. Boliımu/fiom Pasternak/ Çevırı Kanşaubıy Mızıev Ah met Nttdtl/Ctndai Kultur/ (*) / alıh Unıversıtesı Rus Dılı ve Lde hıyalı Bolumu Öğr Üyesı (htanbul) SAYFA 13 nın tumunde suıeklı olatak kullandıgı ını geler, motıfler, tema lar yer alır Doga, şııı ve aşk, şaınn butun ımgesel sıstemını de lıp geçen aşk motıflc n Pasternak aşkı, sa dece bır ıçsel olay ola rak dcğıl, ıkı âşığın mahrem ılışkılerı ola CUMHURİYET KİTAP SAYI 616