Katalog

olmaya da devam etmekte. Tarih teorinin dışında, pusuda bekleyip onun aleyhine çağrılmaya hazır olacağı bir şekilde 'sonıut' bir varoluşu elde etmeyi hiçbir zaman başaramamıştır. Elimizdeki kitap, savaş sonrası dönemine ait bir takım tarih teorilerinin sıkıntılannı inceliyorum. Ne var ki takip eden bölümlcrin kendileri bir tarihi, şimdıye doğru gelen bir tahliller silsilesini temsil edip böylece yeterli bir teorinin adım adını üretilmesini sergilcmiyorlar. Çünkü bizim keşfettiğimiz şey tarihin olasılığının şartlannın aynı zamanda onun imkânsızlığının da şartları olduğudur. Bu noktada, teorik 'başarısızJjk'ı "başarı'dan ayırt etmek giderek zorlaşmaktadır. Buradaki farklılık, bu türden şartlara ne tür bir karşıhk verilebileceği ve bunun hangi tnaksatlarla mevzilendirileceği şeklinde daha siyasi bir farklılık olmaktadır" diyor Robert Young. BEVA2 MİTOlOJltf R diğini bilmemekte, çatlak sesiyle bir çocuk gibi konuş maktadır. Sethe'ye taparcasına bağlı olan genç kız, adının "Sevilen"olduğunu söylemektedirRoman, Sethe'nin kölelikten özgürlüğedoğru yaptığı zorlu yolcu luğu anlatırken, geri dönüşlerle bu çarpıcı anlatım içi ne Sethe'nin geçmişindeki ürkütücü gerçekleri de ka tar. Irk ayrımının olanca şiddetiyle hüküm sürdüğü günlerde geçen olaylarda, kör inançlarla, ruhlarla do kunmuş roman örgüsü, yoksulluğun ve özgürlük tut kusunun pençesindeki bir ailenin çok katmanlı öykü siıniı verirken, bir köle ve bir anne olarak Sethe'nin çektiği acıları çok irkiltici bir biçimde anlatıyorl993 Nobel Edebiyat Odülü'nü kazanan Tini Morrison'un lirik şiirsel, zarif ve vurucu bir dille kaleme aldığı eli mizdeki roman, bir başyapıt. tarmışlardır Seyahatini resmi çerçevede gerçekleştiren görevlilerin sunduğu raporlar ve yazdığı sefaretname ler üzerine bugüne kadar çeşitli çalışmalar yapılmıştır Bâki Asiltürk, bu oldukça geniş araştırmasında Os manlı seyyahlannın Arupa izlenimlerini bütün yönle riyle ele almakta. Araştırmada, Batı için tam bir sanayi leşme ve modernleşme çağı olan XIX. yüzyılda ve XX. yüzyılın ilk çeyreğinde Arupa ülkelerinde sosyal ha yat, uygarlığın oluşturulmasında önemli rol oynayan bilim ve eğitim alanındaki çalışmalaren geniş anlamıy la Avrupada kültürü ve sanatı, ulaşım ve iletişim ala hındaki yenilikler, Avrupa halklarının kendine özgü yönlerini ortaya koymuş. Öznenin Dili / hrnct Emre I$ık/llağlam Yayınaltk/119 s. "Ismet Emre Işık'ın; Saussure, Le viStrauss, Lacan, Prag dilbilimi okulu, Chomsky ile birlikte yapısal antropolojinin dilbilim ile alakasını ele alan çalışması Mimar Sinan Üniversitesi'nin Sosyoloji bölümündeki yüksek lisans çalışırrasından yola çıkarak gerçekleştirdiği bir kitaptır. Bu çalışma bizi 1950 6O'lı yılların kuramlanna geri götürür. Belki de bir nesil evvel çokça konuşulan; ama gitgide unııtıılan, yapısalcllık sonrası ve postmodern teorilerle birlikte bizden uzaklaşan bir düşüncenin geriden günümüze yansımasıdır. Çok çabuk unutarak hep günceli tüketen bir şimdiki zaman tarihinin yanında hep günceli tüketen bir şimdiki zaman tarihinin yanında hep katmanlarla çalışan bir okumanın da varolduğunu hatırlatan elimizdeki çalışma kuramsal olarak geçmişin bir gözden geçirilmesidir." diyor Ali Akay. Minör PoMka/Ali Akay/Bağlam Yaymalık/211 s. "Minör Politika, sosyal biHmlerde, siyasette ve sanatta 20. yüzyıl boyunca hâkim olan egemenlik ve ergenlik kavramlannın karşısında yer almaktadır. Tartışma alanını Malevitch, Kafka, Baudelaire, Foucault, Deleuze, Sade ve Masoch'dan almakta ve Kant, Lenin, Bakunin'e karşı şizoanalitik bir şekilde gelişmektedir. Çağdaş sanatın bugünkü göriinümü sosyolojik ve siyasi olanı sanata yaklaştırmakta, sanattaki minörlüğü de diğerlerine taşımaktadır." diyor Ali Akay. Ot, Krem ve Esmer Şeker Crack, Cream and Brown Sugar/Samuel A. llay/Çeviren. Aytuğ Iz'at/MitosBoyut Yayınlan/ 111 s. Samuel I lay, üniversitede tiyatro profesörii ve oyun yazandır. Amerika'da 28 oyunu sahnelenmiş Samuel Hay, "Ot, Krem ve Esmer Şeker"de Amerikan toplumunun önemli sorunlarından birini gençler arasındaki uyuştunıcu bağımlılığını bir Amerikan ailesinin günlük yaşamı içinde sahneye getiriyor. Sevilen/T««; Morrison/Çeviıen: Püren Özgören/Can Yayınlan/311 s. Toni Morrison'un 1988 Pulitzer lom Muı ııvm Edebiyat Odülü'nü kazanan bu büyük romanınm konusu, Ameri SIVİU'N ka'nın rç savaşını izleyen yıllarda Ohio'da geçiyor; köle Sethe'nin ve ailesinin çevresinde dönüyorKentucy'de kölc olarak bulundıığu bir çiftlikten kaçan Sethe yakalanaca ğını anlayınca, beyazların eline ge§ memesi için iki yaşındaki kızını 51 dürmeyi yeğler Ölen küçük kızin ruhunun evde dolaştığına inanan güzel ve gururlu Set he, bu olayın etkisinden kend;sini kurtaramaz. Aradan on sekiz yıl geçtikten sonra Sethe'nin evine bir genç kız gelir. Yirmi yaşındaki bu ilginç konuk, nereden gel SAYFA 22 Dünya Tiyatrosu UProf. Dr. özdemir Nutku/Mitos Boyut Yayınlan/496 s. Elimizdeki kitap, tiyatronun kayAçık YapıtAJmberto Eco/Çeviien: Nilü/er Uğur Danağının ortaya çıkışı ve eski çağlarlay/Can Yayınlanl'308 s. da gösteri sanatının ilk uygulamalaUmberto Eco'yu okurlarımız, ön nndan örneklerle başlıyor. Daha ce "Gülün Adı", sonra da Fouca DÜNVA sonra Antik Yunan'da draınatik yault "Sarkacı" adlı romanlanyla ta TİYATUOSU rışmalarla ortaya çıkan ilk tiyatro nımıştı. Daha sonra yazarın deği TA.KİHÎ çalışmalarının tiyatro sanatının yaşik konularda yazdığı denemeleri ratılmasındaki önemli rolü anlatılıaynı yayınevi tarafından yayımlan yor. Ve bu çağın yazarlan ile tiyatro dı. Umberto Eco'nun ilk inceleme türleri, teknikleri, tiyatro yapıları, leri estetik alanındaydı. "Açık \1oyuncuları, köstüm ve maskeleri ile pıt" adlı elimizdeki çalışması da o dönem seyircilerin tiyatroyu alımlamaları üzerine gebu ilk yapıtlarından biri, belki de niş açıklamalarda bulunuyor. Kitapta daha sonra, 19. önemlisi. 1962 yılında yayımlanan yüzyılın sonuna kadar, tiyatro sanatının gelişim aşama"Açık Yapıt"ta yazar, anlatı yapısının bilinçli biçimde ları, türleri ve Türk tiyatrosu dahil her ülke tiyatrosubozulduğu sanat yapıdarındaki mesajlann temelde be nun yapısı ile sahne teknikleri anlatdıyor. Tarih boyunlirsiz olduğunu edebiyat okurunun ya da çağdaş bir ca tragedyanın, komedyanın, Doğu tiyatrosunun, romüzik parçasını dinleyenin, yorum ve yaratma süreei mantik, gerçekçi tiyatro akımlarının temsilcileri ve ne daha etkin biçimde çağrıldığını ortaya koyuyqrsabunlara ait ovunlar üzerine açıklayıcı ve tamamlayıcı nat yapıtlannın 'gerçek'ini değişik açılardan soruştu bilgiler yer alıyor. Dünya tiyatrosunun antik çağdan 19. ruyor. yüzyıl sonuna kadar olan gencl gelişimini, bütün Doğu O Aşk/Yann Andrea/Çeviren: Aysel Bora/Can Yayınla ve Batı ülkeleri tiyatro türlerini, yazar ve oyunlannı kronolijik anlatımla veren elimizdeki kitap, ülkemizde n/149s. bu konuda kapsamh ve bilimsel tek özgün çalışma. KiYirminci Yüzyılın eıı önemli kadın tapta aynca tiyatrodaki tarihsel gelişimi görsel malzeromancılanndan biri olan Margumeyle tamamlayan birçok fotoğrafresimplan çizimi erite Duras, yalnız yazarlığıyla deve gravür bulunmakta. ğil, özel yaşamıyla da çok konuşuldu, çok tartışıldı. Ancak kimse onu Toplu Oyunları 5 Kuzguncuk Türküsü • Şan, Şeref, Yann Andrea kadar açıkça ortaya Ün=Amfitrüon Troya içinde Yfardular heniAjüngör koymadı. Yann Andrea 1975 yılınDilmen / Müos Boyut Yayınlan/200 s da bu büyük yazarı ilk gördüğündc, karşısındaki insanın son yıllarının Usta oyun yazanmızın hiçbir yerde tanığı olacağını umut bile edemeyeyayınlanmamış ve oynanmamış üç cek kadar genç, ürkek, âşık bir yeni oyunu birarada. Üç oyunun okurdu. Her şey mektuplarla başladı. Yann Anrea'nın temalannın ortak yanı: Savaş kışdurmaksızın yazdığı mektuplarla bir gün yazardan yakırtıcılıği hamasi edebiyat değernıt geldi. 1980 yılıydı. Marguerite Duras ve kendinden lerin çarpıtılması toplumsal parayaşça çok küçük olan Yann Andrea artık iki sevgiliydinoya ... ve çatışmalann suçsuz ler. Sürekli yaratma sancıları içinde kıvranan, yazma kurbanlan. "Kuzguncuk Türküihtiyacıyla yaşayan bir yazarla, aşkının kölesi genç âşığı sü", Kuzguncuk semtinin üç dinolmadan yaratamıyordu. tkisi için de bu aşk, dünyanın den halkının yaşomlannı, eğlenceli yeniden keşfiydi. Duras, dünya çapında üne kavuşan bir dille anlatırken, bu özgün doSevgili adlı romanını da bu dönemde yazdı. Kafasınkuyu 6 7 Eylül Olaylan'nın nasıl darmadağın ettiğini dan geçen her cümle, her sözcük, gençlikle besleniyorbelgeliyor. Oyunda, Can Yücel Aziz Nesin Marko du. Genç âşık, bu benzersiz kadının yanında hayatının Paşa gibi kişiîer de var. "Şan, Şeref, ÜnAmfitrion", olağandışı bir kesitini yaşadı. Yazarın ölümü ise, genç Thebai'nin yiğit komutanı Amfitrüon, Tanrı Zeus'un adamın o olmadan katlanamayacağı bir deneyim oldu. kışkırtması ile komşu ülkeyi fethe gider. Zeus'un göz, Işte bu yüzden, Duras'ın ölümunden sonra "O Aşk"ı komutanın evde kalan kansındadır. "Troya İçinde Vuryazdı. Elimizdeki roman, aşk yeterli gelmediğinden rudular Beni" ise, Troya savaşlanyla, günümüzde süren hunu sözcüklerle yatıştırmaya çalışan Marguerite Dusavaşlara bir gönderme. ras'ın huzursuzluğunun güncesi, nrtına gibi yaşanan bir aşkın kahramanı bir genç adamın büyük yazara Adam ve Çocuk/Tony Parsom/Çeviten. Meltem Erk duyduğu tutkunun ağıtı sanki. men Kapucuoğlu/Epsilon lâyınctltk/136 s. Mutlu olmak için herşeye sahip olan Harry Silver'ın güzel kansı, Osmanlı Seyyahlarının Gözüyle Arupa/Bâki Asıl harika bir oğlu ve medyada iyi bir türk/Kaknüs Yayınları/591 s. işi vardır. Ancak yaşadığı bir geceInsanbğın sosyokültürel tarihinde lik ilişki bütün hayatını mahveder. seyahatler büyük öneme sahip. Yaptığı hata ortaya çıkınca kansı Birbirinden uzak toplumların ya tarafından terkedilir ve işinden kokınlaşmaları kimi zaman seyyahlar vulur. Mutlu ve huzurlu hayatı birOSMANLI aracılıgıyla sağlanmış, seyyahların den bire kabusa dönüşmüştür. verdiği bilgiler sayesinde dünyanın AV1UJPA birbirinden uzak köşeleri arasın Bundan sonra Harry'i zor günler beklemektedir, çünkü yaşadıkları daki mesafe kısalmıştır Büyük kâotuz yaş bunalımından çok daha önemli sorunlardır. şiflerin gerçekleştirdiği keşif seya Karısını deliler gibi özlemektedir, o güne kadar sıradan hatlerinin yanı sıra toplumların de IİL bir baba oğul ilişkisi yaşadığı çocuğuna daha fazla ilgi ğişik katmanlarında yer alan kişile göstennesi ve onun hakkında daha fazla şey öğrenmesi rin; tüccarların, denizcilerin, doğa araştırmacılarının, gerektiğini fark etmiştir. Bir babadan oğula ve bir antropologlarının gezileri de çeşitli açılardan önemli oğuldan babaya sevgi dolu bir mektup lardan oluşuyor olmuştut Osmanlı devlet adamları ve seyyahları da ye "Adam ve Çocuk". Okurun insan ilişkilerine yepyeni ni bir uygarlığın daha yakından tanınması bakımından bir açıdan bakmalannı sağlayacak olan kitap, geçmişin özellikle XIX. yüzyılda Arııpa ülkelerinde geziler "aile kavramı"nı da gözler önüne seriyor. • yapmış ve bu gezilerinin izlemleri çeşitli şekillerde ak M CUMHURİYET KİTAP SAYI 571