Katalog

Vitrinaekiler Doğu'da Mizah / Haztrlayanlar: lrene Fenoglio, Françoise Georgeon/Çeviren. Ali Berklay/Yapı Kredi Yaytnlart/249 s. "Doğu'da Mizah", Magrib'den Mısır'a, Doğu Akdeniz'e ve Balkan lar'a kadar geniş bir coğrafî mekânı kapsıyor ve esas olarak bıı toplumların çok bııyük badirelerden geçtiği son iki yüzyılı dikkate alıyor. Farklı ülkelerden ve çeşitli disiplinlerden araştırmacılar, tarihçiler, sosyologlar, antropologlar, dilbilimciler Müslüman ve Akdenizli toplumlarda mizahın gelişme biçimini; dinin ağınlığı, otoriter siyasi eğilimler, etnikdinsel çoğulculuk, kadının konumu, toplumsal değerler gibi çeşitli açılardan aydınlatılıyor. Bu incelemeler mizahın Mağrib ve Yakındoğu'da tarih içinde nasıl kökleşmiş, olduğunu gösteriyor. Ilk izleri IX. yüzyıla kadar uzanan Cuha, bugün Cezayir'den Istanbul'a kadar kolektif bellekte canlılığını korumaktadır. "Binbir Gece Masallan" döneminde izleyicilerini eğlendiren meddahlar, XX. yüzyılın mizah manzarası içinde de kendilerine yer bulmaktadır. Kuşkusuz bazı gelenekler zayıflamış ya da kaybolmuştur. Ortaçağ coğrafyasında çok yaygın olan ve yüzyıl başında hâlâ yaşayan, ama bugün neredeyse kaybolmuş durumdaki Karagöz gibi; ama onun kuşaklara damgasını vurmuş taşlayıcı, iğneliyici ruhunun zihniyetlerde hiç iz bıramadığı söylenebilir mi? Güldiişün Fıkraları: Abeceli Bir Deste / Bozkurt Güvcnç/Rcmzı Kıtahevı/271 r "Cîerçek, sanal ya da sanki, hemcn her olay, özellilde de çözümsüzlük ve sorunlar, alay değilse bile, fıkra/nükte konusudur. Fıkralar, yıllanmış sorunlarımızı çözmese bile, bizi giildürürken düşündürür; düşündükçe bazen de çaresizliğimize güldürür. Üstat Aziz Nesin'in sözüyle, "Mizah ciddi iştir!" En çok sevdiğim ve anlattığım üç beş yüz fıkrayı yayıma hazırlarken, siyaset, diyanet ve cinsiyet gibi, günlük hayatta tabu ya da tabusuz sayılan, kayıtlı fıkraları seçmekte pek zorlanmadım. Hele yaşadığımız küreselleşme çağında hangi internet sitesine girseniz, fıkra dökülüyor penceresinden. Fıkralar,sorunlar gibi zaten evrenseldir de, giderek kıireselleşiyor... Sevgili okuyucum, fıkralar, anlatıya yatkın dinletilerdir. Kararsız kaldığımzda yüksek sesle okuyun veya dinleyin. Size de bir tıkra anlatmak boynumun borcu olsun, eğer telefenomu veya internetimi kitlenmiş bulmazsanız..." diyor Bozkurt Güvenç. Thomas Bernhard'la Konuşmnlar / Kurt Hnfmann / Çevıren Sezer Dum/Yapı Kredt Yayınları/114 v "Thomas Bemhard yaşamını ve işini her zaman nıedyadan ve kamuoyu denilen şeyden korumaya çalıştı. Avusturya Radyo Televizyon Ku rumu ORF'den gazeteci Kurt I Ioffmann'laysa ()ttnang ve Ohlsdorf'taki çıftlik evinde konuşmalar yapmayı kabul etti. Bıı konuşmalar 1981 ilc 1988 yılları arasında yapıldı ve Bcrnhard'ın ölıimü üzerine bir çeşit özyaşamsal kalıt oldular. Bunlar 'Alman dilinde yazan az sayıdaki önenıli yazardan birinin' yazma eylemınin sonunu gösteriyorlar. Oyunlarından birinin adıyla anarsak 'Bitiş'i." Bitik Adatn / Thomas Bemhard I Çeviren • Sezer Duru/ Yapt Kredı Yayınları / 119 v Thomas Berhard'ın son dönem romanlarından "Bitik Adam", 'dahi' Glenn Gould, Goldberg Varyasyonları, piyano başında gelen ölüm ve intihar ekseninde sürüîen bir iz: "Bitik adam" Wertheimer'in mutsuzluk coğrafyasında, Bemhard anlatımı eşliğinde insanm koyu karanlıklarıyla yiizleşme çağnsı. "Onu çeken, insanların mutsıızlukları içindeki halleriydi, insanların kendiCUMHURİYET KİTAP SAYI 571 leri değildi, muksuzluklanydı ve insanın olduğu her yerde buna rastlıyordu, diye düşündüm, insankolikti, o çünkü mutsuzluk özlemi çekiyordu. lnsan mutsuzluktur, dedi hep, diye düşündüm, yalnızca budala olan bunun aksini savunur. Doğmak mutsuzluk tur, dedi, yaşadığımız siirece de bu mutsuzluğu sürdürürüz, bir tek ölüm kesip atar bunu. Bu, hep mutsuzuz demek değildir, mutsuzluk yoluyla mutlu olabiliriz, dedi diye düşündüm." diyor Thomas Bernhard. Valentina'yı SevmeWRose Tremaın/Çevtren: Dılek Şendil/Can Yaytnlan/357 s. "Valentina'yı Sevmek", çağdaş Uıı* lunı.ını Ingiliz edebiyatının önde gelen \ UJLNIİVU NlVVIIk adlarından Rose Tremain'in Türkçe'ye çevrilen ilk kitabı. Alice, Ortaçağ dekorlu aşk romanlan yazan Rus asıllı Valentina'nın çevirmenidir. Yayınevi, Valentina'nın yazmakta olduğu kitabın bir an önce bitmesini isteyince, Alice'in Paris'e gidip kitabın çevirisine başlaması kararlaştırılır. Alice, ondört yaşındaki oğlu Lewis'i de Paris'e götürür. Valentina'nın evine yerleşirler. Valentina, gençliğinde yoksulluk çekmiş, ancak romanlanyla para sahibı olmuş ilginç bir kadındır. Lewis, yeniyetmeliğin coşkusu,, şaşkınlığı, cinsel karmaşaları içinde Valentina'ya vurulunca kendini gizemli, tutku dolu bir dünyanın içinde bulur. Bu tutku, onun yaşamında bir dönünı noktası olacaktır. Annesi Alice'de kendisini bekleyen kocası . nı unutup Valentina'nın damını aktaran Varoluşçu bir çatı tamircisiyle aşk yaşamaya başlar. Geçmişinde pek çok karanlık nokta bulunan Valentina, bir gün ortadan kaybolur; kaçınlmıştır. Çok zeki bir çocuk olan , daha o yaşta en ağır kitaplan okuyan Lewis, sevdiği kadının nerede bulanabileceğini tahmin eder, ancak bu tahmin, onun da başını derde sokacak, herkesi trajik bir sona götürecektir. "Valentina'yı Sevmek", felsefi ve psikolojik derinlikler içeren çok katmanlı bir roman. Rose Tremain, ergenliğe adım atan Levvis'in kişiliğinde, kimlik ve benfik arayışı içindeki, annesine babasına yabancılaşan, yepyeni bir yaşamın kapılarında annesi yaşındaki bir kadına tutulan bir ycniyctmenin duygu dünyasına sokuyor okuru. 1 Sen Uyumadan Önce/Lınn Ullmann/Çevtren: Aylin Yengin/Can Yaytnlart/279 s. Linn Ullmann, Latin Amerika edeI ııın l llıu.mn biyatının keyfine doyulmaz büyülü Sl\ t VI M\l)ı\\ gerçekçiliğini Batı'dan, Norveç'ten <ı\( I yansıtıyor. Romanın kahramanı Karin, yirmi yaşında bir genç kadın. Çapkın, uçan, hayal dünyası sınırsız. Yeni adım attığı kadınlığın güçlüklerini, erkekleri ve aşkı öğreniyor. Erkekleri ne yapıp edip elde ederken kendisi sahip olunmaktan hoşlanmıyor. Pek çok başansız evlilik öyküsüyle kuşatılmış Karin, yan çıldırmış bir anne, küçük yaşta ailesini bırakıp giden bir baba, sayısız intihar girişiminden sonra durulan bir ablanın yanında yetişiyor. Linn Ullmann, Karin'in kişiliğinde, kadın olmanın çok sarsıcı boyutlarını işliyor. Çarpıcı bir kurguyla yazılan elimizdeki kitap son derece başarılı geri dönüşlerle okuru hem şimdide hem de Norveçli bir ailenin üç kuşaklık tarihinde gezindiriyor. Tutkulan ve inanışlan örümcek ağı gibi büyükanneden, toruna uzayan bir ailenin güçlü, sıradışı kadınlarının aşkları, dargınlıkları, ilişkileri, acıları, coşkuları üzerine oturan romandaki karakterlerin hepsi tanıdık, hepsi de sarsıcı bir gerçeklikle çizilmiş. îsveçli ünlü sinema yönetmeni Ingmar Bergmann ile Norveçli ünlü oyuncu Liv Ullmann'ın kızları olan Linn Ullmann'ın kendi ailesinden yola çıkarak yazdığı "Sen Uyumadan Önce", yayınlanır yayınlanmaz pek çok dile çevrildi, Avrupalı eleştirmenlerce 'gerçek bir ustalık' olarak nitelendirildi. Aynadan Otelane/Elda Abrevaya/Bağlam Yaytnctlık/147s Çocuğun kısa boyu mu, deşifre edilmesi gereken özgül dili mi, yoksa sosyal gelişimini tamamlamamış olması mıdır, erişkini "çocuk konuşulanları anlamaz diye düşünmeye iten? Yetişkin, çocuğu söz sahibi bir özne olarak düşünmez. ü n a kendi prizmasının saptırtıcı bakışıyla yaklaşır. Onu tutkulu narsisizminin bir nesnesi haline getirir, Ya da kendi dünya görüşü ve önyargılarından hareket ederek ona bir yer verir. Çocukluğu tasarımlama biçimi de içinde yaşadığı tarihsel ortama bağlıdır. Böylelikle çocukluğa ilişkin farklı sosyal göriişler, çocuk psikanalizindeki tartışmalann da geri perdesini oluştururlar. Bu tartışmalar şöyle bir sorunun etrafında odaklanırlar: Çocuklarla, erişkinlerde olduğu gibi psikanaliz yapdabüir mi? Psikanalitik Kurama G'triş/Yayına llazırlayanlar. YıldızAkvardar/Baglam Yayınctlık/l 72 s. "Psikanalitik Kurama Giriş", Murat Şefik Ftaner Psikoterapi Eğitim Valdfı'nda gerçekleştirilmiş 'psikanalitik kurama giriş' niteliğindeki seminerlerin bir derlemesidir. Seminerler, S. Freud'un, 1886 1938 tarihleri arasında yayımladığı ve daha sonra yirmi üç ciltte toplanılmış metinler esas alınarak oluşturulmuştur. Psikanaliz Tartışmaları \lhtanbul Psikanaliz Grubu/Bag'lam Yaytncıltk/79s. Istanbul Psikanaliz Grubu, 1994 yılında Türkiye'de psikanalizi kurmak ve geliştirmek amacı ile gerçckleştirilmesi hedeflenmekte. Bu tarihten başlayarak Uluslararası Psikanaliz Birliği'ne (International Psychoanalytique de Paris) ile eğitim programını ve işbirliğini sürdümıekte. Elimizdeki kitap, 11 Haziran 1999'da Istanbul Psikanaliz Grubu'nıın düzenlediği "Psikanaliz Tartışmalan l"de sunulan konuşmalann metinlerini içermekte. Beyaz Mitolojiler/Ro^>er/ Young/Çeviren: C.an Y:ldız/Bag'lam Yayınlan/281 s. "Bize sık sık tarihe geri dönmek zorunda olduğumuz söyleniyor. Fakat böylesine kendinden emin bir şekilde başvurulan tarih nerededir? Genellikle teorinin karşısına konulan tarihin bazı örneklerine bakıldığında derhal görülecektir ki bizatihi tarihin kendisi, özellikle de Marksizm için, gayet sorunlu bir kavram olmuştur ve J SAYFA 21 Su Altında: Bir Ripley Seriiveta/Palrtda Highsmıth/Çeviren Nıhal Önol/Can Yayınları/311 s Polisiye romanlarda, katili kitabın kahramanı olarak kullanan yazar pek yoktur, ama Patricia Highsmith in sevilen polisiye dizisinin kahramanı, kültürlü bir psikopat olan Tom Ripley'dir. "Su Altında", yazarın on iki yıl ara verdiği Ripley Dizisi'nin beşinci kitabı. Aradan geçen zaman içinde Ripley, Fransa'ya yerleşmiş, şatosunda güzel kansıyla birlikte lüks bir yaşam sünnekte, günlerini, bahçesiyle uğraşarak, piyano çalarak, şaraplarıyla ilgilenerek geçirmektedir. Köye yeni taşınan bir Amerikalı çift, Ripley'in huzurunu kaçınr. Ripley'in geçmişini kurcalayan bu kan koca, onun yıllar önce öldiirmüş olduğu bir adamı ortaya çıkarınca, Ripley'le yeni komşıJan arasında Fransa'dan Tanca'ya, oradan Londra'ya uzanan, yine Fransa'da, Amerikalı çiftin bahçesindeki havuzda sona eren heyecanb bir kedifare oyunu oynanır. Ripley'in yıllar sonra kavuştuğu bu rahat ve huzurlu yaşamı tehdit eden Amerikalı çift için Tom Ripley, elbette iyi şeyler düşünmemektedir. Ünlü yazar Graham Greene'in dediği gibi: Patricia Highsmith, "kendine özgü bir dünya yaratıyor, her seferinde kcndimizi telılikeye soktuğumuzu düşünerek adım attığımız klostrofobik ve akıl dışı bir dünya".