Katalog

K I TAP ÖD0 L L Ö B U L MA C A kJCHIMUMCUOâJJ 3. sayfadnn dovam. Anlatıcı, kendı kıışağı hakkındakı bır genel dcgcrlcndırmeclen sonra, kendıdurumunu açıklıvor "Bırtaraftan aene duşunuyordum K.I, uzun seneler, kuçuk bır kasabada, kat'î perhı/kârlık lar vc cndı^eler ı^ınde enerjımın pek ço ğunu kurutmuştum Tabıatın nızamı dı şında yaşamak, kcndımı aşmak hırsıyle ner seyımı mahvetmıştum lîır kadın elı ne ueğmeden geçen, fakat tahayyulât ıçınde kavrulan yırmı beş senelık bır omur ınsanda cınsıyetın o paha bıçılmez usaresını kurutmağa yetmez mıydP" (s 77) Kendı kuşaâının da, kendının de verı koşullar ıçındekı durumunu boylesıne ncsnel bır bakışla değcrlcndırebılcn an latıcının îzmır'aekı yaşamı bu değerlen dırmcden nahibını alamıyor Anlatıtının toplumsal değerlendırmelerıyle kışısel yaşamı tutmuyor bırbırını Belkı de bu nun ıçındır kı anlatıcıytnı açıklamalara başvuruyor "Bır tarahan eene duğunu yordum kı, uzun seneler, kuçuk bır ka sabada, kat'î perhızkârlıklar ve endı^eler ı<,ınde enerjımın pek çofiunu kurutmus tum Tabıatın nızamı dışında yaşamak, kLndını aşmak hırsıyle her şeyımı mah vetmıştım Bır kadın elıne değmeden ge çen, fakat tahayyulât ı<,ınde kavrulan yır mı beş senelık bır omur ınsanda cemıye tın o paha bıçılmez usaresını kurutmağa yetmez mıydı?" (s 77) Sonra, kuşağı hakkındakı yorumlannı unutmuş gıbı kuş falından medet umuyor "Bu mavı lıkte sağdan sola doğru uçacak bır kuş, benı ıddıamda yanıltmayacak / Zehra benısevıyor dıyebıleceğım (Zehra, Pa kıze Hanım'ın kızı)/ bır <,ıft kumru, guneş zıyasında, bırbırı peşı sıra gelıp geçtıler (s 79) Ve bu rastlantı, anlatıcı nın mutlu olmasına yetmıştır Artık Zehra'nın kcndısını sevdığıne ınanmaktadır Anlatıcı bu mutluluk ve heyecan ıçın de, Pakı/e Hanım'ı, Hasan hfendı'yı, Zehra'yı "Marultarla!»rna davet eder "Bu, benım mahalleye kat'î nıtelıklı bır taarruzumdu Pencerelerın kafeslerı ar kasındakı başlar o kadar anî bır hâdısey le karşılaijmışlardı kı bu baskına karşı manalı manalı gulmek, oksurmek gıbı en ıptıdaî bır mukavemet ve hıçe sayma jes tı bıle gosteremedıler Kuçuk çocuklar ( ) bızı aptal aptal s>uzmekle ıktıfa ettı ler " (ss 79 80) Tramvayda sıkıimaya başlar anlatıcı "Benı her gıttığım ycrde boyle karanlık veya olum aydınlığı ıçın de cansız geccler mı bcklıyordu?/ Mu hakkak olan bır şey varsa benım herkes ten farklı gorduğumdıı Benım gozlcrım de karartan, <,ırkınleştıren bır adese var dı Yaşamayı tatsı/, dunyayı mahdut gos teren bu adese bana babamdan mı yadı gâr kalmıştı Yoksa yaşadı&ım 7amanın cserı mı ıdı, bılmıyorum " (s 81) Iramvayda 'şapkasınıarkayaıtmışbır delıkanlı", Zehra ya sarkıntılıkeder An latıcı,' Ben korkağın, budalanın bırı ol mas.aydım, kalkıp bu kustah delıkanlı nın arkaya kaykılmış şapkasını bır elım le yakalar, kulaklarınakadar ge^ırırdım " dıye duşunur ve kiba bır sure sonra san kı ne yaptığının farkmda bılc olmadan, o delıkanlının şapkasını kulaklarına ka dar kafasına geçırır1 Mutludur artık "Marultarlası'nagıden tozlu yolda, etra fımızı çevıren ağaçlarla boy olçusmek ısteyen bır gururia yuruyordum ' (b 83) Zehra, bır kahramana bakar gıbı bak maktadıranlatıcıya "Yuzundeannemın yanaklarını hatırlatan memnun ve mah cup bır kırmızılık uçustuöunu goruyor dum " (Ve ben, bır defa daha, yırmı beş yaşındakı anlatıcının "anne"sınden başVA tek kadın tanımamış olmasına uzulu yorum1) Ama anlatıcı mutludur " dut ağacı altında, hasırlara oturdukları za man, olumu bıle yenebıleceğını vehmedıyor", "gecc karanlıkları"na meydan okuyor "lşte bende gızlı hayat tomur cukları uyanıyor" dıyor Vc o mutluluk •" Önce aşağıda ta nımları verılcn sozcuklen bul maya çalışın vc her bır harfı bıı yatay çızgı uzcrı ne gelecek bı^ım de yazın Sonra yygılcrın altlarm dakısayılaragme bu harflerı bul macad ıkı aynı sn yıiı karclcrc akta rın (Kaıakareleı ıkı sozcuk arasını gosterır Bır satı rın sonunda kara kare yoksa btı sozcujjun alttakı satırın başına ADI, SOYADI sarktlğım goste ADRESİ rıı) Bulmaca ta m ımlanınca, so rulan tanımlann kars,ılığı olan sozcuklmn ılk harüVrı yukandan aşağıya doğru Buket Uzu ncr ın bır oyku kıtabınm adını oluşturacak, bul mactt karelerındtysr aynı kıtaptan bıralıntıor taya çıkacaktır Tanıınlar ve sozcuklennız: A. Enver Erıan ın i.aırkrle yaptığı so>lcş,ıluı topladığı kıtabı H Tudoda hafıf bır kural ıhlalınde yapılan uya rı 17 3» 13 41 I Eğım, yamukluk, meyıl 28 76 79 47 Î5 85 32 31 64 83 70 40 16 55 21 18 20 39 62 67 84 B. Eskıdcn sayım vcrgısıne verılen ad 59 37 34 61 58 C. Fn lamnan adları Cemal Sııreya Edıp ( an sevcı ıle Ecc Ayhan olan şıır akımı 49 44 30 6 42 75 27 57 15 36 J. "Tabıatın boyle a?ız tccelhlerı dur " (Yahya Kemal Beyatlı) 1 7 66 23 51 4 46 8 K. Fotoğraf ya da fotogravuı klışelerının rotıış larını yapan kışı 24 14 22 5 3 71 43 çığlığı "Ah, mucadele Sana ne kadar muhtacız "(s 84)Vesurduruyor "Ben o kasabada, dedıkodulardan, duşman lıklardan, partı kavgalanndan (ttalıkler benım FN), gorenek ve geleneklere karşı koymaktan, hasılı her şeyden kaç mamış mıydım?" (Hepsı tamam da "partı kavgalan"nı anlamak zor Kemal Bılbaşar, romanını 17 Eylul 1941'de bıtırmış Anlattığı ro man kışisi, "kasaba"da beş yıl yaşamış Cumhunyet Halk Pattısı dışında, 17 Ka sım 1924'te Terakkıperver Cumhunyet Fırkası kurulmuş, bu partı "ırtıcaı des teklcdığı gcrekçesıylc, 5 Hazıran 1925'te kapatümış Serbest Cumhunyet Fırkası, 12 Ağustos 1930'da kurulmuş, 17 Ara lık 1930'da kendı kendını feshetmek ?o rundakalmış 29 Ağustos. 1930'da kuru lan Turkıye Amele ve Çıftçı Partısı'ne "Komunızmc ve bolşcvızme karşı oldu ğunu belırtmesıne rağmen, hukumetçe komunıst eğılımlı sayıldığından faalıye tıneızın verıl"memış Ahalı Cumhunyet Fırkası'nı 29 Eylul 1930'da, Adana da Orhan Kemal'ın babası Abdulkadır Ke malî kurmuş, partı 21 Ocak 1931 'de ka patılmış Bu bılgılerden sonra, anlatıcı nın oğretmenlığı sırasında "partı kavga ları"ndan soz etmek, tarıhlerı karıştır maktan başka bır şeyle açıklanama7 "Partı kavgaları" Serbest Fırka donc mındedır Anlatıcının yaşı, bu kavgalara katılacak yaş değıl 94 sayfadakı ıkı cum le, romanın tek partı donemınde geçtığını belırtıyor, anlatıcı "Yu7um bu elbıse ıcınde bır az gorgusuz kalıyorsa da, kaşfanmın ağır cıddılığı onlara pek uygun duşuyordu " dedıktcn sonra şu ıkı cumleyı eklıyor "O kadar kı, Valının huzuruna çıkmaya kalksam, polıs ne ıs tedığımı sormıya kalkma7 Valı de, kapı yı vurmadan gırdığım ıcın, benı partı mufettışı sanarak ayağa kalkar ve hur metle karşılardı ") Anlatıcı, elbıse dıktırmek ıçın terzıye gıder, terzı, "Pantolon olçusunu alırken bırdenbıre takımlan nerede taşıdığını sordu / Nc dcmck ıstıyordu'1 Bu adam benı amele başı mı sanıyordu, yoksa ben marangoz muydumr1 Hıddetle soluyor dum Bu adama haddını bıldırmelıy dım / Terzı cevap vermedığımı ve hıd detle soluduğumu gorerek, bu soruyu herkese sormamak ıcap edeceğını hatır lamış gıbı, sualını tekrarlamaktan çekın dı ve 'galıba solda ' dıyerek olçuyu ta mamladı " (s 92) (26 Mart 1999 tarıhlı Hurrıyet gazetesınden "Bır Japon der gısının araştırmasmda, 500 erkekten 329'unun cınsel organını sola gelecek şe kılde kulotuna yerîeştırdığı saptandı ') Anlatıcı, yenı elbıscsını gıydıkten son ra, "kendını kuvvetlı hıssetmeye" baş lar, artık genç kadınların bakışlan onun U7erındedır "Meğer otekı elbıselcrım lerdıyetı amansız Dir surettc erıten unı foımalar gıbı, benım hakıkı şahsıyetımı mahvedıyormuş " dıye duşunur Genç kızların Zehra'yı kıskanacakları geçer aklından ama bırden gcne o sapıantı "Ah, sarışın kadın1 Şımdı senınle karşı lasmak ıstcrdım " (s 96) O kadınla kar şıfaştığı otelegıder (Buarada58gundur fzmır de yaşadığını oğrcnırız ) Anlatıcı, sokakta yururken, sırtında bır endam aynası taşıyan bır hamalla kar şılaşır "Aynanın ıçınde duşuncelı, omuz lan duşuk ve umıtsız hayalımı gordum Onu taşımaktan hammal bıle yorgunluk duyuyordu / O aynanın arkasından ay rılamıyordum Her zamankı gıbı golge varlığım benı pesınden suruklııyordu Ah, butun fenalıkların karanlığmdan yaratılmış bu golgc varlığımdan bır kurtu labılseydım, o zaman bu dunya bana tek rar guzcllıklcrını verebılecektı" (s 99) "Golge varlığım" îlk defa soyluyor bu nu Ve ondan kurtulmak ıçın yerden bu yuk bır taş alıp fırlatıyor, ayna param par ça oluyor Ve anlatıcının sevıncı "Ondan kurtuldum " I laftaya bıtıyor • SAYFA 23 L. Istanbul dakı bır yuzme kulııbunu Mnı gelcyrn harfk'i 52 80 77 25 D Hcr seruvuunm sonunda merulck<,tınden çok u^akta oldıığunu buram buram yalnız ol duğunu duyunısayan çızgı romun kabramanı 11 10 56 73 26 29 E "Bunhaıd ' (IJzay çağından onte, geze gen yuzeylerı vc Gune? atmosıcrı ustuncbılgı mı/ı genı&leten btr ara^tınnacı olan I ransı/ gok bılımu) 74 19 2 50 F." Gommc 1 orcnı ( Burda kımın yattı ğını bılmıyorıım dedı rtssam bo<fiın.ı yorul mavın Bcn yabancı bır gomutun ba^ında otur rnırç ınsanli)>ın dunımıınaagiıyonım Dclılıc rıhn bırıyını btn sanatçıyım ustclık dc anla dın ıni'' Bu W yı^lı k ıdııı kaışıllk vermedı durdıı omuzlarına jldıpı k ır ı atkısın ı sarıldı sonra 'Ağlamaytı dt gnıı /ttııulun, dcdı, kcn dıha^ımnçıresım bakaı ınsanlık1 Ho^çakahn bayım cvt gumdıyım ırtık sozlerıyle bıtcn Fıbor Dery'nın oykusu) 69 53 45 72 78 82 38 6) 12 48 54 65 C. "Elıas " (Ya^amını Turkıye de surdurcn, Kutsal Kttııp ı Bulg ırca. ya vı I ııı k<,< yt (,evl ri'n, Lrmenıcc vt I ıırk^t dılbılgısı kıtapları ya <;an 1901 dt Ikkudaı dı olen, Amcnkalı dıl bılımtı vomısyomr) 86 81 68 9 60 SAYI 480. saymın çözümü A I ılu Alı B lda C Kadının Adı D Raba, E Esad, f Tony Curtıs G " Tbmm H UITUK I Nedım Gıırsel I Çolaşan, K. Lrol I oy, L Rcsımlcn Şiir. "damarlar çatlama/dan an boşlukta yıtıımeden sesını son bır fısütı oldu dedı lyı geıeler omrum " 480. «ayıdan kitap kazananlar: Utanbul dan H I ahsın Kutlu, Halıl Bahı,tk ıpılı ralma Koııı,uk, Başak Tugsavul Ankara dan Gulay (ydıkcan, Leyla Karadenı/ Ipek Gımgt (, I uka Lnırı M Strhaı Ozyar, Lkın Lmrt, Atılla Gunay, hmtr'dcn Canan Mut, Hatıce Dın^eı, Antalya dan Mc ral Ustcm, Nc^c Yucel, Nur^ın Gulluoglu Sıvas tan 7ıynet C ınar I ahsın Özener , Esktşthtr den Baran Yctcr, 7 ektrJağ dan Ahmı t Sı /L ı Sam\un dan Hakkı Ltm (^arpan, Zonguldak tan Hakan Bo/uoğlu Ynzgat tan Nadır Hulusı !>ahm Adana dan Ay^c Çttmkaya tan Sıtkı Lrol Bodıır T CUMHURİYET KİTAP 482