Katalog

Kaçan Ayna/Papım/Çevırcn: Şadan Karadeniz/Dost Kıtabcvi Yayınları/1 171. "Kişilerin, sırasıyla canlandırdıkları kurmacalann dışında yaşamadıklan olgıısunu önc sürerck clcştirebiIiriz Papini'yi. Bu yazanmızın onulmaz bir biçimde bir ozan olduğunu, kahranıaıılarının birçok değişik ad altında, oııun kendi beninin yansımaları olduklarını söylemenin bir başka biçimidir. Papini'nin hak etmediği bir biçimde unııtıılmuş olduğıından kuşku duyuyorum. Bu kitaptaki öyküler, insanın melankoliye ve alacakaranlığa eğilimli olduğu bir çağın ürünleridir. ama mclankoli ile alacakaranlık yitip gitmiş değildir, günümüzde sanat onları değişik kılıklara bürüse de." diyor bu fantastik edebiyat dizisi'ni hazırlayan Jorge Luis Borges. Dönüp Bakuğımda/Fethi Nacı/Aâam Yayınları/\7 8 r. Eleştiri yazılarıyla edcbiyatımızda saygın bir ycr edincn Fcthi Naci'nin ilginç andar vc ilişkilerlc dolu yaşamından kesitler sunan "Dönüp Baktığımda" adlı kitabında, karpuz sergilerinden gelen bir çocuğıın, parasız yatılı öğrencinin aldığı yolu, aşkları, arkadaşlıklan, yol aynmları, inançlan ve düş kırıklıldarını, politika vc edebiyat dünyasındaki ilişkiler ağını, bütün bunlann ötesinde yaJansız dolansız bir yaşamı görcceksiniz. Fethi Naci kitabıyla ilgüi olarak,"... Evet, bu kitapta Karadeniz'in küçük bir kentindeki karpuz sergisinden gelen, karpuzcu Fethi Ağa'nın oğlunun güçlüklerle dolu yaşamını okuyacaksınız" diyor. Particilik Hemşehrilik Meviltk/Harald Shüler/Çevıren: Yılmaz Tonbul/lletıştm Yayınları/İ461. Türkiyc'dc sosyal demokrasinin, ideolojilere, meünlere, söylevlere bakarak tam anlaşılamayacak bir pratik cephesi olduğıı bilinir. Harald Schüler'in aynntılı incclcmesi, "yaşayan sosyal dcmokrasi"yc bir ışık tutuyor. Kitap şu sorular etrafında örülmüş: Türk sosyal demokrasisindc particilik nasıl işliyor, üyeler parti faaliyetinden ne anlıyorlar? Parti büyük şehirlerdeki göçmen grupları, hemşehri şebekeleri açısından nasıl bir işlev görür, ne ölçüde bu ilişki ağlan tarafından bclirlenir? Alevi toplulııklarının Türk sosyal demokrasisine destekleri, scçim sonuçlan düzcyinde somut olarak nasıl gösterilcbilir? Yazar, Türkiye'nin yakın döneminde, sosyal demokrasinin yükselişe geçtiği 1990'ların başında, SliP'nin Istanbul il örgütünün üye yapısını mercek altına alıyor... Hrdal tnönü'ye yazılmış mektuplara bakarak, üyelerin, sempatizanlann, seçmenlerin partiden "gerçek hayatta" ne bekledıklerini, ne istediklerini gözönüne scriyor... (Kitabın küçük ama ilginç bölümlerindcn birisi bu.) Kartal ilçesi örneğinde, hemşehri gruplannın parti üzerindeki nüfuzlarını ortaya çıkarmaya çalışıyor... AJmanya'da sosyal bilim çahşmalan alanında bir ödül de kazanan bu inceleme, Türkiye'de sosyal demokrat particiliğin, belki hiçbir zaman bu netlikte çekilmemiş bir fotoğrafını sunuyor. Türkiye'de MiDi Eğitim îdeolojisi//sw<w/ Kaplan/İletışim Yayınlan/407 v Modcrn devletin temel ideolnjik aygıtı olarak tanımlanan eğitim sisteminin, başta öğrcncilcr, öğretmenler ve çocuğunu okutan annc babalar olınak üzere herkesin yaşamını yakından ilgilcndiren bir kurunı olduğu bili niyor. Bu araştırmada, modern Türk milli eğitim sisteminin gelişme süreci, Türk ıılus devletinin asıl kııru luş tarilıi olan 1920'den günümüze kadar bütünüyle ele alınıyor; sürece yön veren siyasal değerler, belli başlı evrensel eğitim fclsefelcri ve bu felsefelerden esinlenen eğitim pratikleri bağlamında irdeleniyor. Bu amaçCUMHURİYET KİTAP SAYI 482 la, anayasalar, parti programları, hükümet programları, yasalar, lurkiyi'tU* yönetmelikler, Milli Eğitim BaMilli lîgilim kanlığı ile hükümetlerin kararları Ideolojiti ve açıklamaları, ilgili kişilerin söylev ve demeçleri yaygın biçimde taranıyor; Türk Batı ve Türk lslam sentezleri sistemin dinamik gelişimi çerçevesinde anlamlandırılıyor; eğitim tarihimizin köşetaşlanTevhid i Tedrisat Kanunu'ndan köy enstitülcrinc, Darülfünun'un kaldınlmasından YOK Yasası'na, imam hatip okullarının yaygınlaştırılmasından sekiz yıllık temel eğitim kanununa kadar yerli yerine oturtuluyor. Aydınlannıa, laiklik, din devlet ilişkileri konusunda zengin tartışma verileri sundtığu gibi siyasal tarih açısından önemli ipuçlan da veren araştırmada, Türk milli eğitim ideolojisinin kutsal inanış vc davranış normlan dayatarak koca kuşaklan ergin olmayış durumunda tutmaktan sorumlu olduğu sonucuna vanlıyor. Son Kullanma Tarihi Geçmiş Aşklar/Ayda Hrbal/lletışim Yayınları/120 v tstanbul, Ankara, Sırbistan, New York: '40'ların Demokrat Partiüsi Nuhi Bey, Seyranbağlan'nda bir açık hava sineması, Niş'te bir akıl hastanesinden Luka, New York'tan bir fahişe. Ayda Erbal, bazen bir fotoğraf karesine sıkışacak küçük bir anın, bazen bir dönemin öyküsünün, bazense bir resmin çağnştırdığı imgelerin peşine düşüyor. Hüzünlü bir zekânm kışkırttığı neşeli bir düş gücünün acımasız iğnelemeleri... Oğluma Ahlak Üstüne Ofcüuer/i'erntindo Savater /Çcvircn: Şadan Karadeniz/lletişim Yayınları/'1il s Felsefe profesörü Fernando Savater, anayurdu tspanya'da satış rckorlan kıran, birçok dile çevrilen, esprili ve sürükleyici bir dille kaleme aldığı bu kitabında, Odysseia destanından kutsal kitaplara, klasik edebiyattan günlük yaşama kadar birçok kaynaktan aldığı ömeklerle, crgcnlik çağındaki gcnçlerc (ve tabii onlann ana/babalarına) 'ustaca yaşama'nın yöntemi üzerine ipuçları veriyor. Okullarımızda gcnelliklc "Din ve Ahlak Dersleri" müfredatının bir parçası olarak okutulan "etik" kavramı, bir tutumu, bir tavır almayı içerir ve insan davranışlarıyla ilgilidir. Kökeni itibariyle törelere, uzun süre bîrliktc yaşamanın getirdiği bir düşünüş birliği ve ahlaki tutuma işaret eden bu kavram, Röncsans sonrası Avrupası'nda ve Aydınlanma Çağı'nda yeni bir anlaın kazanmış, insanın varoluşunu sorgulayan, nesnel gerçekle olan ilişkisini düzenleyen bir içeriğe kavuşmuştur. Ne Mutlul/AntonioMunoz Molina/Çeviren Neyire Gül Uık/Mcth Yayınları/22İ s Ispanya'da Franco son yıllanna yaklaşırken, genç bir öğrenci '27 kuşağının yitik cdebiyatçılarından efsaneleşmiş Jacinto Solana'nın izini sürmeye başlar. Solana'nın yaşadığı bölgeyc giderek yapıtı ve yaşamı üzerine araştır malara girişjnce, beklediğinden çok daha karmaşık bir olaylar dı. zisinin içinde bıılur kenılini. M | | < Çağdaş Ispanyol edebiyatının en önemli temsilcilerinden Molina, bu romanında bir polisiye kurgıısıı içinde tspanya'nın karanlık yıllarmı, l'ranco iktidarının nasıl pekiştirildiğini, sol muhalefet iç ilişkilerini bir ailenin öyküsü çcvresinde ele alıyor ve hem hakikat, hem de kahramanlık kavramlarını sorguluyor. Silahlı Peri/Daniel Pennac/Çeviren Selda Arkan/Metis Yayınlan/212 s "Yazmak, bir özgürlük eylemidir; gönlümüzce yararlanalım ondan," diye yola çıkan Daniel Pcnnac, okuma kcyfini hem konu eden hem dc tattıran yapıtı Roman Gibi ve dünyanın tüm bahtsızhklarmı üzerine çeken kahramanı Günah Keçisi Benjamin Malaussene'in macera lannı anlattığı bir dizi kitabın ilki olan Gulyabaniler Cenneti'nden sonra dizinin ikinci kitabı Silahlı Peri ile Türkçe'de! Bu kez kahramanımız yaşlı kadınlara musallat olan bir katille, kenti parselleyen müteahhitlerle, tekinsiz işlerle uğraşan bir müsteşarla karşı karşıya! Paris banliyösündeki yaşhlar, çocuklar, göçmenler ve yoksullarla ve elbette saralı köpeğiyle birlikte kendini yok etmeye çalışan bir sistem karşısında kıran kırana bir mücadclc vcriyorlar, üstclik neşelerini hiç kaybetmcdcn... Basit Bir Olay/Leunardu Sciascia/Çeviren: Semin Sayıt/Can Yayınlart/68 s. Leonardo Sciascia, çağdaş Italyan I^oıurdn Sciasaa edebiyatının usta temsilcilerinden BASİI biri. "Basit Bir Olay" adlı bu uzun BİROIAY öyküsünde, aslında hiç de basit bir olay sunmuyor okuruna. Tersine, kısa olmasına karşın alabildiğine karmaşık bir polisiye öykü çıkıyor karşımıza. Sicilya'da bir kasabada geçen olayın derininde mafya ve uyııştunıcu sorunu olsa da, yazar bu iki temel konudan açık açık söz etmiyor, sezdiriyor. Polisc gelen, ama yarıda kalan bir telefon konuşması ve onu izleyen kuşkulu bir intihar. Bundan sonra olaylar hızla gelişiyor, umulmadık kişiler olaya kanşıyor; öyle ki, okura akıl yürütecek zaman bile kalmıyor. Bilge Kan/Flannery O'Connor/Çevıren: Aylin Sağtur/Can Yayınları/183 s. Flannery O'Connor, Güney Amerika edebiyatının cn yaratıcı, en yetenekli yazarlarından biri. llk romanı olan Bilge Kan'da, koyu bir katolik olarak yetiştirilen I Iazel Motes'un öyküsü anlatılıyor. On sekiz yaşındayken, yaşadığı vadiden koparılıp askerc alınan genç adam, kendisini İkinci Dünya Savaşı'nın içinde bulur. Yaralı olarak, yurduna, Tennessee'ye döndüğünde artık bir nihilisttir. Kendini toplumdan soyutlar. Bir dinibütün olarak yetişen Hazef'in içinde artık bir din karşıtlığı gelişmiştir. Kendisine verilen din kitaplannı sessizce yırtıp atar, kafasında yalnızca bir tek şey vardır: kendi anti kilisesini, lsa'sız Kilise'yi bulmak; toplumun dinselliğine karşı kişisel, ruhsal bir savaşıma girmek. Çarcsizlik içinde Hazcl, sonunda kendi dinini bulur. Bulmasıyla birlikte bu olağanüstü roman da kendi karanlık sonuna yaklaşır. Yazarın deyişiyle: 'Bilge Kan, kendi iradesi dışında Hıristiyan olmuş birinin komik romanı, ama işte bu nedenle de çok ciddi bir roman. Sevginin Eşsiz Kışı/Ina Aral/Can Yaymlan/144 s. Aşk nedir? Sevgi nasıl yaşanır? HeInci Aıal pimizin tanıdığı, bildiği bu duygu, SKVGİNtN ner yaşanışında yeni ve şaşırtıcıdır. RŞSİZ Bu yüzden, kendimize sorduğumuz soruların sonu bir türlü gelmez. Aşk, bu kitaptaki yedi öykünün de ortak teması. Ama yazarın asıl üzerinde durduğu konu, iki insanın bütünlüğünde, oluşturdukları ortak çizgide bir türlü çakışma yan bir yerin, bir çatlağın kalması olgusu. I ler şey ola ğanüstü güzellikte yaşanırken, o noktada bir gedik be liriyor, giderek büyüyor ve tükenmeye, kopmaya, ayrdığa varana dek derinleşiyor. tnci Aral, bu uyuşmazlığın ne olduğunu, aşkın bitişe nasıl yöneldiğini irdeliyor öykülerinde. Yazara göre aşkın da mevsimleri var ve bitiş mevsimi kış. Bu yüzden hemen bütün öykülerde kar yağıyor. Gene de sevmek sıradan yaşantılarımıza açılan öyle gizemli bir pencere ki, o ilk yoğun acı yatıştıktan sonra anımsandığında, bitişi bile eşsiz geliyor in sana. • SAYFA 21