Katalog

davranış ve duşuncelerınde kendını gostcn yor Burada oncmlı bır surcç vardır Âynı fi kır, bırbırınden u?akta olan ınsanları etkıle ycbılır Boylece farklıyervezamanlardayd şayan ınsanlar arasında bır ıletışım kurul mıış olur Bu ılctışım zaman içtnde hır bırı kım yaratır yenı bır kavraını ve o kavramın ıtade ettığı varlıği doğurur Bu da ınsanlık tır Bu ncdenle Descırtesın unlu sozunu Erdal tnonu, şoylc tamamlıyor (s 111) Duşunuyorum oyleysc varını Oyfeyse fikırlervar Bu sayede ınsanlık var Gorulduğu gıbı, Lrdal lnonu Descartes'ın unlu deyışındcn harekct ederek fıkirlennın omrune gerçek bır sonsuzluk vermek ıste mektedır Bu ılgınç kıtapta 20 ılgınç konus,ma yer almıştır "LdiklıkveDemokrası ' lnonu ve Büım" Radyo AktıÜığın Kesh ve 1 emel Bı lımlenn Değerı , Sosyal Demokrasıde Ye nı Aravıslaı' Bılım vc Sıyaset Arasındakı îlışkıler', "Yırraıbırıncı Yuzyılda Turkı ye'nın Durumu Hakkında Beklentıler baş lıklaı ı bu kıtabın ne derece ılgınç, guncel ve bılımsel ulduğunu gostcrır Eğcı bu kıtaba da bu dızın konulabılın seydı, kıtabın bılımsclhğı ve etkınlıgı daha da artardı Bu tanıtım yazısı ne derece genış vc kapsamlı olursa olsun yazar, dusun adamı Lıdal înonu nun bu ılgınç kıtaplarını oku yucuya anlatmakta vetcrsız kalınır Bu kıtaplar keyıffe okunmadan, duşunce sıstemınden vc ayrıntılaıından tat alınma dan hıçbır bıçımde anlaşdamaz Bu kıtapları basarak, Erda] lnonu'nun de yımı ılc onları uzayda yer tııtan bırer olgu ha lınc donuşmesını sağlayan yayıncıları kutlu yorum Buım adamlan, du^unurleı sıyaset uler bu kıtapları okumalı ve çok yonîu bıı bılını ve sıyaset adamının duşuncelerınden yararlanmalı keyır ve tat almalıdırlar • Anılar ve Duşunceler 111/ Lrdal tnonu / Idea llettştm Hızmetlerı /İH6+44H s Fikirler ve Eylemler / krdal înonu /Boyut Kıtaplan / 264 \ Mehmet Hasguler'den "Kıbns'ta Enosis ve Taksim'in îflası" Mehmet Hasguler, cilalanmış zemının dıbını kazırken, yüzeydckı pıshğı ve dıptekı 'soylenmemı^'ı yorumluyor. Enosis ıflas ettıyse,Taksım'ın karşısına ne koyacağımız yazarın 'Tarih Yenıaen Yazılmalıdır' tezinın ıçinde saklı FAİZE ÖZDEMİRCİLER Bir kara ütonva lanıyor "Kimilerine gore bir devrim olan, Kıbrıs Cumhuriyeti, aslında etnık ve ayrımcı anayasasından dolayı gerıcı ve çatışma merkezli bir yapıya sahipti. (...) Kıbnslıların hem kendi yapmadıkları anayasayı degiştirememelerı hem de sommlusu olmadıkları bir süriı sorundan dolayı oldurulmelerı ya da feda edilmelerı dupeduz haksızlık değil miydi?"(S 23) Ote yandan 'bızı anlamadılar', 'bıze yap tırtmadılar', 'bı/c sormadılar'la kendı bece rıksı/lığını 'mazlum' roluyle geçı^tırmeyc çalı^an sol da çıplak olarak karsımua çikı yor Bu anlamda, Kıbns'ta ve Kıbrıs'ın dc ğerlendırıldığı sol çevrelcrdc kıtaptakı ba /ı yorumların rahatsızlık yaratacağı ortada, ama ben rahatsı/ ctmck cylemıne de rahat sızlık duygusuna da olumlu baktıgımdan bu çalışmanın sola ayna olacağını, oncclık le kendıne donuk vc kendı ıçinde bır sor gulamayı ba^latabıleceğını duşunmck ıstı yorum Kuskusuz Ianh Yenıden Yazılmalıdıı tezınc 'AB, ABD ve Anavatanlar'ın katkı ları, guvencelerı dc cklenseydı hcr s,ey çok daha 'guzel'f 3 ) olurdu S07 gelımı, lcıtap ıçın AB parlamcnterlerınden bırının de ka tılacağı bır tanıtma toplantısı duzcnlemek ısteyenler çıkabılır, ya da kıtap ABD'nın Conflıct Resolutıon toplantılarında konu edılebılırdı vc yukarıda tırnak ıçıne aldı ğım 'guzellıöe' pek uygıın olurdu bu 'aydın ca'etkınlıkler M Hasguler bunları elının tersıyle ıterkcn, butakım nsklerı de goze alı yor ve yalnızlık ıle saf tutma arasındakı ye rını seçıyor Entelektuelkavramının bııgıın ne anlama geldı&ı, kımı ıfadc ettığı uzerın dc durmak kıtabı okuyanların boynunun borcu gıbı bır şey oluyor boylece B171, çok lukla umudunu dışarılara bağlamıs, ve kcn dı ulke sorunlarıyla ılgdenırken ne yazık kı 'hobı' dıi7eyını aşamamı^ Kıbrıslıların ken dı tanhlerı uzerıne kafa yormaları gcrektı ğı gerçeğıyle baş ba%a bırakırken umutsuz luğa sevk cdıyor, ama Hasguler'ın yorum larından yansıyan ofkedekı dınamızmın umut yaratan boyutunu da reddctmemelı yız ehmet Hasguler, ozellıkle Kavafis'ten Seferıs'ten alıntılar yapar kcıı, dcıınden dcııne utopyaları mı?ı eanlandırmak gıbı bu amaç taşıyor ol sa gerek, yoksa başfığı 'Kıbns'ta Enosis ve Taksim'in tflası' olaıı bıı çalışmanın ıçın de şıu ne arasındı l JstıJık, Tarıh Yenıden Ya/ılmalıdır tezıylc ortaya çıkan bır çalıs, manın 'ş.ıır'e yakın durmasından daha do ğal nc olabılır1 Ve, Tarıh'ın ycnıden yazıl ması, o gunt dek sunulan larıh'ın yargıla nacağı anlamına gelıyorsa, boylt bır mah kemcdc, Şur'ın tanıkuk yapmayacağını kım ıddıa edebılır'1 Bu bır utopya ıse, ııtopya yı gerçcklesmeM mıımkun olmayan dus ola rak dcğıl, 'gclcccğc daır dıış' olarak algıla dığımı soylemekte yarar var Nıhayetteger çelcleşmeM mumkun olmayan tiuşlcrkura mayanlar, gerçcklc^mcsı mumkun olan duşler de kuramazlar Lğer oyle dcğılse, bu ya/ı tamamen bır yanlı^ anlamanın urunu olmanın otesıne geçemeyecek M olan sısteme ho^goru gosteı mek ycrınc yal nızlığı seçen, yaşadığı zanıana tanıklık eden bır Kara Utopya bu ve ondan umut dtrle yebılmek ıcın once var olan ko^ulları algı lanıak gerelcır M Ha.sgulcr, ulalanmı^ zemının dıbını kazırken, vuzeydekı pıshğı ve dıpteb 'soy lenmemış 1 yorumluyor Fnosıs ıflas ettıy se, Taksim'in karsiMiıa nc koyacağımız ya zarın 'Taııh Yenıden Ya/ılmalıdır' tezinın ıçinde saklı Dr Fıkıet Başkaya nın onso/ de soyledığı gıbı 'bu çaiışma Kıbrıs ın Res mı Olmayan Tarıhı'ne bır gırış sayılmalı dıı' Ben bır şey daha cklcyerck, entelektu el bır ctkınlık demek ıstıyorum Çunku tum yorumlarının otesınde ve belkı de us tunde, Kıbrıs ın kendı sorununu as,abılme sı ıçın şu ankı sısteme yamanacak gcnç po lıtıkacuara değıl, oncelıklc cntclektuellcic ıhtıyacı olduğunu hatırlatıyor Entelektu el'ın 'mutlu etmesı soz konusu değılse ve ışın ozu sıkıntı verıcı, aykırı, hatta kcyıf ka çırıcı olmaksa' (3) kı oyledır bu çaiışma nın amacina ulaştığını soyleyebılırız Ama yınc de Kıbrıs sorununu anlamak ıstcyen genç kuşaklara kaynak olabılccck bu kıtap elıleyelrm dc Kıbrıs uzerıne konıışan Turk aydtnlarına Kıbrıs sorununa bır başka yeı uen bakma olanağını da yaratmış olsun • (l)Sefem ProfılHaz Ctvat Çapan/Yapı Kredt Yay S 81 (2) EntelektuelEdıoardSaıd Çev luncay Bırkan/Ayrtntı Yay S 16 (i)LntelektuelhdwardSaıd Çev luncay Bırkan/Ayrtntı Yay S 2S Doç Dr YILD1Z SERTEL SAVAŞ RÜZGÂRLARI "Savaflar, Kureselleşen Emperyalızm ve Bunalım" Turkıye'nın ustunde savaş ruzgarlan esıyor1 Dunyada hergun bınlerce ınsan savaş alanlarında oluyor1 Sılah fabnkatörlerı 1 zengınleşıyorhalklarfakırleşıyor IVureselleşme Dunyada den^elerı bozuyor, Bunalım getırıyor1 1 Işsızlık, sefalet artıyor Şıddet, ırkçı mıllıyetçılık, 1 Kokten dıncılık guçlenıyor B u gıdış nereye? Bır uçuncu dunya savaşı olacak m ı ' Insanlık ozledığı barışa kavuşacak mı' A ~\ B u kıtapta bu soruların yanıtlarını aradık CUMHURİYET KİTAP SAYI 482 Dışardakıltr ı<,erdekılerın kaderını tayın etmeye devam ederken, ıçcrden yukselen anlamlı bır ses olarak elımızdckı çaiışma hem soyledıklcrı, hem de nasıl soyledığı açisından bır ılk olma ozellığını taşıyor Se ferıs'ın dı/elcrıylc ba^layan gırış nolumu, dınamık ofkesı, evelcyıp gevelemeyen açık sozluluguylc larkklıJığını hemen soyluyor zaten Kıbrıs sorunuyla ılgılı bılgılerı Res mı Tarıh'le sınırlı olanlar ıçın, kıtap uzerı ne yazılacak bır yazıda bu farklılık çıkış yolu olabılır1 Oysa, Hasguler'ın yazuıklarını okurkcn, ıtırafların ınsanıcoğrafyasıylaba rı^tırabılece&ı, umutsuzluğu dıle getırme nın umuda donu^ebıleceğı dıışuncelerı bc nun peşımı bırakmıyor Boylece, bu çalış maya nereden nasıl, nıçın ve kım olarak ba kacağım da bclııİLnmış. oluyor Bu yuzdcn, 'Kıbrıslı Şaır' kımlıöındcn kurtulmam ola naksız ofduğu kadar gereksızdır dc 1 Ta rıh'ın dokunulmazlıgını savunanlar uzerın de kıtabın nasıl bır etkı yaratacağı, yazımın vurgulamak ıstedıklerı açisından onemlı ol madığı ıçın bunun uzerıne en a/ından bu yazıda bır şey iıoylemeyeceöım Ama utop yalarınız varsa, Diıyuk bır bo^luğu doldu ran bu çalı^nıayı okurken ofkeleneccğınızı ve bu ofkcnın sızc, uzun zamandır yıtırdı ğınız bır duyguya yenıden kavuşmuş olma nın dırencını kataıağını rahatlıkla soyleye bılırım Kıbrıs'ı 'Anavatanların' mıllı sorunu ola rak değıl dc kcndı olarak değedendırmek, ortaya çıkan vahım sonuçlara bakarsak, ba sılı başına yurekJı bır tavır olarak algılanmalıdır Kıbrıs'a, hem ıçcrdendı^ardan, hem Doğu'dan Batı'dan Ortadoğu'dan bakan bu çaiışma, gelınen noktada ouzat Kıbrıs lıların ne kadar payı varsa.onu da tcslım eden tavrıyla, Rcsmı Tarıh'ın hiç dokun madığı ya da masumıyct kısvesı altında sak ladığı ınanetı, uğranan haksuhğı goz ardı clmcdcn dıle getırıyor Nıtckım,' Kıbrısb Turklerin bağımsızlık ya da ulusal kurtuluş mücadelesı kavgasına kitlesel kalılım ları soz konusu degıldi. (...) Kıbrıslı Turklerin oncelerı Kıbrıslı Muslumanlar, daha sonra Kıbrıslı Turkler olarak tarih sahnesınde yerlerinı bağımsızlık istemeyen bir halk olarak aldıkları da bır gerçektir." (S 22) dc rktn, bıra/ sonı a da ^u tunılcleı ı kul Kıbrv'ta Enosis ve Taksim'in Îflası / Mehmet Hasgult r/Özgur öntverute Kıtap lıgt Otekı Yayınevı Şoyle der gıbı bır halı var, 'tarıh yenıden yazıİJLdksa, uzaydan bırılerı gelıp yazacak değıl, bızım gıbı ınsanlar yapacaktır bu nu ' Sızı bılemem, ama bu benı Seferis'e gonderıyor Alı^tırma defterı'ne, Adam ba^lıklı %ıır metnıne "Kullcrle karsdaştık Yenıden bulmak dusuyor bıze hayatımi7i, artık bır şey kalmadığına gore elımızde Bunca kâğıtlara, bunca duygulara, bunca tartışmalara vc oğretılerc kar^ın, sanırım sadcce belleğı bıraz daha guçlu, bızım gıbı bın olacak hayatı yenıden bulan "(1) Kıbrıs'ta l'aksım'ın ve Enosıs'ın ıflas cttığı te7i, gunıı kurtarma pesındekı çoğun luğu, çozumu gunluk poııtıkanın dayattığı yanıltıcı zcmın uzerınde arayanları sınırla rı çızılmış bır model, yenı bır recete belden tısı ıçınc sokabılır Kuşkusuz, bu onların sorunu ve umudu Yazar'ın soyledıklerınde değıl, boyle bır çalışmayı ortaya koymakla gosterdığı cesarettc di amayı akıl etmezJer se hayal kırıklığına uğrayacaklardır Çurdtu kıtabın onerdığı 'çozum' Kıbnslılann Oz ne olarak kendı tarıhlennc bakmalarıyla baslayan, uzuıı bır surecı ışaret edıyor Yal nızlığı goze alan, hıçbır ranttan pay getır mcyen zorlu bıryolculuktıırbıı Ama unut mamalıyı/ kı, "kı^ının dcğıştırme gucune salııp olmadığı u/ııcu bır dııruma taıuklık ctmesı hıc dc monoton vc renksizbır faalı yet değılclır" (2) Yalanlar, ıhanetlti u/erıne kurulmıış, 'Dışarının çıkarlannı gozeten Tarih'ı (S 19) dc!;iİK cdcıkcn surudcn ayrılan, var SAYFA 15