Katalog

Demokrasi Dönemecinde Oç Adam ma, 6 Kasım seçimleri, ÖzalDemireJ ilişkileri, başörtüsü sorunu, EvrenÖzal öpüşmesi, 12 Evlül 198031 Mart 1983 arası terör olaylarının dökümü (Ek), 9 ülkede demokratik rejime geçişin siyasi sonuçları hk. bir incelemejEk). Beşinci Bölüm: IZvrenÖzal ilişkileri, Hizbüt Tahrir'in Özal hükümetinc sun duğu çalışma programı, Demirel ve imamhatip okulları, Özal'ın Menderes hk. sözlerive sonraki tutumu, Ocak 1985'te TV'de yapılan açık oturum, EvrenDemirel çatışması. Altıncı Bölüm; Bazı eski siyasetçilere konulmuş olan siyaset yasağının kaldı rılması için yapılan girişimler, ABD'nin bilgi topfaması, ekonomıde kötüye gidiş, enflasyon, EvrenDemirel ilişkisinue yumuijama, feshedilen MDP'den DYP'ye 20 transfer, Özal'ın siyaset yasağının kalkması konusundaki tutumu, 1986 ara seçimleri, Ö/.alDemirel çekişmesi, Ev ren'in partı liderleriyle görüşmesi, Özal'ın sevmediği gazeteciler, Mehmet Yazar konusu, ırtica, ABD, Evren'in Özal'a karşı Demirel'i "kullanmayı" düşünmesi. Yedinci Bölüm: Evrenözal ilişkisiylc ilgili sahneler, Özal'ın cumhurbaşkanlığı planı. Sekizinci Bölüm: Cumhurbaşkanlığı Y.e Genelkurmay Başkanlığı sorunu, ÜruğArcayürek görüşmesi, yasakların kalkması konuşunda zikzaklar, DYP'nin sert bildirişi, ÖzalCindoruk çatışması, Ecevit'in Ûzal'la iLşili bir açıklaması, anayasa değişikliği, Erdal tnönü'nün yasakfar üzerıne TBMM'de yaptığı konuşma, ArcayürekGüneş Taner arasında bir konuşma, Demirel'in Sakarya konuşması. Dokuzuncu Bölüm: ArçayürekEvren Kcirüşmesi, Org. Necdet Öztorun olayı, Oztorun'un Atatürkçülük hk. bir yazısı, Fikri Sağlar yasakların kalkmasına karşı, yasakiarla Ügili referandum, yasakların kalkması, özal'ın erken seçim tarihini ilan etmesi. Onuncu Bölüm: Cindoruk'un istifası, Demirel ile Ecevit'in siyasete dönüşleri, EvrenEcevitgörüşmesi. Onbirinci Bölüm: "Çankaya'ya çıkacağıma dağa çıkarım" üiyen Demirel ile Evren'in görüşmesinin tutanağı, Evren'in bu görüşme ile ilgili npflan, erken seçimyı ertelenmesi, lnönüÖzal görüşmesi, Özalbasın ilişkileri, Çağlayangil'in liste dışı kalması, 1987 seçimleri, Evren'in meclisi açış konuşmasından görüntüler. EvrenDemirel görüşmesi, Demirel yıÜar sonra meclis kürsüsünde. Onikinpi Bölüm: Cumhurbaşkanılğı sorunu, Özal'ın Evren'i aldatması, Demirel'e göre "Özal cumhurbaşkanı olamaz". Onüçüncü Bölmü: Evren'in Trab zon'da yapıtğı konuşmayla Demirel'i eleştirmesi, Demirel'in sert tepkisi (basın toplantısı, soru ve yanıtlar), Demirel'in ve Inönü'nün meclis konuşrnaları. Evren'in basın toplantısı, EvrenDemirel görüşmesi (görüşmenin tutanağı, Evren'in notları). Ondördüncü Bölüm: Cumhurbaşkan lığı konusu, yerel seçimlerin erk,ene alın ması konuşunda.referandum, ÖzalDemirel çatışması, özal'ın "referandum sonuçlarına göre politikadan çekileceğini" açıklaması, referandumda yerel seçimlçrin erkene alınmasının reddedilmesi, Özal'ın bu sonuca ve açıklamasına rağmen politikaya devam etmesi, Evren'in bu konuya ilişkin notları, cumhurbaşkanlığı konusunun ön plana gelmesi. llgınc kurgusu, dinamik anlatımı ve yoğun ıçerimi ile yakın geçmişirnize ayna tutan, büyük bir emeğin ve dikkatın ürünü, çok ilginç bir kitap. Yalnız anılara, tarihe, siyasete meraklı olanlann değil, herkesin okuması gereken bir eser. CUMHURİYET KİTAP SAYI 5 1 3 Cumhurbaşkanı Süleyman Demlrel, llhan Selçuk, Cüneyt Arcayürek, Orhan Eriç ve Mustafa Balbay'ı konuk ediyor TURGUTOZAKMAN 19471980 yılları. Çok partili hayata geçiş. Seçimler. Çekişrneler. 27 Mayıs olayı. Yeniden çok partili dönem. Seçimler. Çekişmeler. Çatışmalar. 1971 dolayli darbesi. Seçimler. Çekişmeler. Çatışmalar ve 12 Eylül 1980 darbesi. Otuz üç yılfık ilginç, çarpıcı, inişli çıkışlı bir süreç. Cüneyt Arcayürek, büyük bölümünü muhabir olarak izlcdiği bu sürecin hika yesini, "Demokrasinin tlk Yıllan" adlı kitabı ile anlatmaya başlamış, "Demokrasi, Dur!" adlı kitabı ile de noktalamıştı. Cüneyt Arcayürek Açıklıyor genel başlığı altındaki bu dizi 10 kitaptan oluşmaktadır. (Bilgi Yayınevi, Ankara, 19831986) Toplam 5000 sayfalık müthis, bir emek. Arcayürek'i Ulus gazetesinde muhabir olduğu yıllarda tamdım. Ulus gazetesi yalnızca bir siyasi odak noktası değil, bir okul gibiydi. Atatürk Lisesi'nin Müdür Yardımcısı Ragıp Üner gazetede akşamları düzeltmen olarak çalışırdı. Ona uğrardım ara sıra. Tuğrul Aşıroğlu, Altan Oymen gibi ortak arkadaşlarımız da vardı. Dik sesli, tok sözlü, tuttuğunu koparan, neşeli, civa gibi bir muhabir. Olsa olsa 20 yaşında. Benden iki yaş büyük. Hareketliliğine, özgüvenine imrendiğimi hatırlıyorum. Uzun vıllar, muhabirlik konumunu korudu. 'Yazdığına inanılır, söylediğine güvenilir" bir gazeteci olarak, çok geniş bir çevresi oldu. Böylece bu uzun ve ilginç sürecin bütün aşamalarını yakından ızledi, içinde yaşadı, dış ve iç yüzünü gördü. Demokrasi hayatımızın, görüp yaşadıklarını anlatan tek görgü taıuğı olma niteliğini kazandı. Bu süreci birçok kişi yaşadı ama, kimse onun gibi bütününü yazmadı. Yazmak da önemli ama daha önemü olan, gerçeği saptırmadan, çarpıtmadan, doğ^ ru ve dürüst yazmak. Gelqceğe güvenılir bilgiler, bclgeler, notlar, ipuçları bırakmak. Arcayürek bunu yapıyor. Duygusallıktan olabildiğince uzâk, özen ve tarafsızlıkla, olup biteni yazıyor. Satır aralarından ya da Dİrtakım sözcüklerinden, bazı kimselere, kişiliği ya da tutumu dolayısıyla yakınlık duyduğunu ya da karşı olduğunu seziyorsunuz. Ama bu, gerçeği objektif olarak, hatta keskin bir dilfe yansıtmasına engel olmuyor. Iki şeyden yana: Gerçek ve demokrasi. Kısacası, bir aktüel tarihçi. AnlattıklaSAYFA 6 rını olaylar, açıklamalar, konuşmalar, belgeler, tutanaklar, mektuplar, yalanlanmamış gazete haberleri, anılar ile destekliyor. Kişisel izlenimleri daha çok zamanın ve yerin havasını, ortamı ve bazı psikolojik kımıltıları yansıtıyor. Arcayürek, şimdi de, bu dürüst yaldaşım ve zengin birikim ile, 1980'den sonrasını anlatmaya basladı. "Büyüklere Masallar, Küçüklere Gerçekler" gibi ironik bir genel başlık taşıyan, 19801996 dönemiyle ilgili, yeni bir dizi bu. Dizinin ük kitabı çok kısa bir süre önce yayımlandı: Demokrasi Dönemecinde Üç Adam. * Yayınevinden, bu dizinin de 10 kitaptan oluştuğunu, ikinci kitabın çok yakında yayımlanacağını öğrendim. ikinci kitabın adı, Bir Gıden, oir Gelen, Bir Bekleyen. Dizinin ana konusu; anlaşüıyor ki, Evren, Özal ve Demirel arasındaki siyasal çekişmeler, iktidar kavgalan. Yanı son 10 yuımız. Devreye zaman zaman öteki liderlerve siyasetçiler de giriyor. Ama Arcayürek'in projektörü altında genellikle bu üç kişı var. Demokrasi Dönemecinde Üç Adam, 19801988 yıllarını kapsamaktadır. Ondörj bölümden oluşuyor. Başlıkları şöyle: Önceki Yıllara Üzanan Bir Ufuk fu ru/1980'liYdlar/DuyarlıYıl, 1983/Zincirbozgn/Referanduma Doğru/Referandum/Özal'ın Hacimli Planı/Dereyi Gösterdi, Paçaları SıvamadılarA'aşam Esnektir/Bir Seçim Sonrası Çankaya, Kavgalarının tlk Kaundu/Görüntü Her Zaman Kuralına Göre Hareket Etmeyi Gerektirir/Siyasal Kavgaların Bilinmeyen, Yazdmayan GerşekJeri/îplerin Gerildiği ve Koptuğu Günler/1988'in İkinci Altı Ayı. Ancak gazetelere yansıdığı kadarıvla bildiğimiz kritik bir döncm. Olaylar, sürprizler, acılar, umutlar, hesaplar. çelişkıler, dönüşümlerle dolu, siyasal bir macera romanını andıran bir zaman kesiti. Kimileri bu dönemin bir bölümüne tanık olmuş olabilirler. Ama o sırada, bir başka yerde, acaba ne oluyordu? Evren, Ozal ya da Demirel ne yapıyor, ne düşünüyordu? Arcayürek objektirini, hepimiz adına, ügili her yerde dolaştınyor ve akıp giden gerçeği, çok açıdan saptayıp yansıtıyor. Birçok olayın gerçek yüzü, ilk kez bu kitapla açığa çıkıyor ya da netleşiyor. Oyle sanıyorum ki olayların içınde yaşamış birçok kişi bile, yakın gecmişi bütünüyle öğrenmek ve doğru ueğerlen dirmek için, bu kitabı dikkatle okumak ihtiyacını duyacaktır. önceki Yıllara Uzanan Bir Ufuk Tunı adlı ilk bölümde, 27 Mayıs ile 12 Mart arasındaki olaylar ile sonrasına, bu dönemle ilgili başlıca kişilere, kısa ama yeterli, anlamü, dramatik değinmeler var. Başlıca olaylar: Cemal Gürsel'in hastabğı, Cevdet Sunay'ın cumhurbaşkam seçılmesi, Cemal Tural'ın Genelkurmay Başkanı olması ve görevden alınması, 12 Mart, Faruk Gürler olayı, Korutürk'ün cumhurbaşkanı secilmesi, 1977 seçimleri, Evren'in Genelkurmay baskanlığına atanması, komutanların cumhurbaskanına verdikleri uyarı mektubu (27 Arahk), Korutürk'ün uyarı mektubunu 7 gün hükümette bildırmemesi, Evren'in Demirel'e yolladığı haber, 12 Eylül'ün adım adım gelişi. îkinci bölümde, 12 Eylül anlatılıyor. Başhca olaylar: Korg. nihat Özer olayı, Evren'in 1. Ordu Kn.da yaptığı konuşma, 1982 Anayasa referandumu, bazı sıyasetçilere siyaset yasağıgetirilmesi, Evren'in cumhurbaşkanı secilmesi, Demirel'in 12 Eylül'ü "komplo" olarak değerlendirmesi, Evren'e yönclttiği ağır suçlamalar, bir subayın tüm Türkıye4ae tek gazete çıkarılması önerisi, Ozal'ın askeri yönetime verdiği ekonomik rapor, siyasi partilerin kapatılmaları, Alman Dışişleri Bakanı GenscherDemirel özel görüşmesi, Kastelli olayı dolayısıyla Turgut Özal ile Kaya Erdem'in 12 Eylül hükumetinden ayrılmaları. Ücüncü Bölüm: Siyasi partilerin yeniden kurulmasını ve raaliyete geçmelerini sağlayacak yasa ile ilgili hazırlıklarla birlikte, bir siyasi parti kurmak için alttan alta calışmalar da baslıyor. Emckli Org. Bearettin Demirel, Bülent Ulusu, Necdet Calp, Turgut Özal, Deniz Baykal, Ismail îlakkı Birler, H. Cindoruk, Turgut Sunalp,. Evren'in bakışı, UlusuDemirel ilişkisi, A. Fethi Esener olayı, Büyük Türîuye Partisi'nin kapatılması, Demirel'in görüşlcri, Zincirbozan olayı, Celal Bayar'ın Demirel hakkındaki sözleri. Dördüncü Bölüm: Zincirbozan günleri, Demirel ve I. S. Çağlayangil'in Arcayürek'e mektupları, Zıncirbozan'dan gizlice Genscher e, Theatcher'a, Callanan'a gönderilen mektup, Ecevit'in öngörüleri, Erdal înönü, partiler kuruluvor, MDP, ANAP, SODEP,.. HP, MGK'nin vetoları, Evren'in T. Özalp hakkındaki açıklaması, Evren'in seçimden iki gün önce TV'de yaptığı konuş