Katalog

nda da söylediğim gibi, bugüne kadar, hep Paris, Prag ya da ne bileyim ben, Viyana, New York düşleri kıırmuştum. Böll'ün "Îrlanda Güncesi"ni okuyana kadar, hiç îrlanda, Dublin düşmemişti aklıma; oralara gitmeyi düşünınemiştim, dü§lememiştim niç. O kadar lrlandalı olan lames Joyce'un, o kadar Dublin'li olan "Dublinliler" romanı bile başaramamıştı o Alman yazann, Heinrich Böll'ün başardığını. Evct, bu kitabı okuduktan sonra, Irlanda'ya gitmek, orada yaşamak istedim. Hem de yalnızca Dublin'e değil, belki de daha çok, Limerick'e, adını daha öncehiç duymamıs olduğum, halkının çok dindar olmasına karşın, belki de Tanrı'nın bile unuttuğu.ol.imerick kentine. Orada, bitmek tükenmek bilmeyen yağmurlar altında dolaşmak, Dublin trenine, öyle sınlsıklam binmek istedim. Ama bütün bunları düşlerken, bir vandan da, bu düşlerimin hiçbirini gerçekleştiremeyeceğirni, adun gibi biliyordum. Bu nedenle, hiç değilse "Îrlanda Güncesi"nin bende uyandırdığı duygulan, içimde olabildiğince uzun bir süre korumaya çabşüm. Hani çok sevdiğimiz bir şeyi yediktcn sonra, ağzınızın tadı bozulmasın diye, üzerine uzun bir süre hiçbir şey yemezsiniz ya, işte tam öyle. Ne var ki, bunu da başaramadım. "Îrlanda Güncesi"ni okuyup bitirdiğim gecenin sabahı, bu yazıyı yazmaya oturuuğumda, îzmir'de gökyüzü masmaviydi, ortalık günlük güneşlikti; penceremden baktığımda, yine o eski levanten köşkünü gördüm. Sonra kalktım, fakülteye gittim. 19992000 eğitim yılının ilk günüydü. Sınıfa girdiğimdc, o çetin sınavı aşarak, üniversiteye girmeyi başarmış olan 1. sınıf öğrencilerinin, yarı mutlu, yarı kaygılı yüzleriyle karşılaştım. Mimarhk öğde. Bakmasını bildikten sonra her şey şiir değil mi zaten! Pencereden dışarıya baktığınızda hatta, dışarıdan içcriye baktığınızda bile olan bitcnin şiir olduğunıı fark edeceksiniz. Yeter ki, belli bir yabancılaşmayla bakma yetinizi gelistirmiş olun... Yetcr ki, olaylara, nesnclerc uzaklaşarak bakın. Sevgili Salih, \iirlerini okuduğum zaınan, rengârenk bir reime hakıyormuşum j>ibı bir auygu taşıdıgım da oluyor. Sahi, 'ızlenimci' demtştık \enin için, öyle değil mi? • Doğru gerçekten. Şiirscl imge önemli benim için. lmgeyi de anlamın görsel tasanmı olarak görüyorum. Şiiri yalnızca kavramlaıia yazınaya kalarsanız, damarlarında kan dolaşmayan ölü bir şiir çıkar ortaya. Bu nedenle anlamları kavramlarla oeğil, görsel tasarımlarla çıkarıyorum. Böylelikle, şjiirle tablolar çizen bir sonuı, çıkıyoı ortaya. Anıınsanıalar dan iki dize ile örnekleyelim en iyisi: Kuşlar gidiyor göğüslerinden geçiıerek rüzgârı / Çıplak kızlar zambak topluyor yagmurda// Pcki, Salih Bulat şimdi "bir afi\in ncn'\tnde>' Etik açidaıı, lıâlâ atişin önündeyim. Estctik açıdan ise daha ötesinde olduğumu düşünüyorum. Etik açıdan derken, bir birey olarak, yaşadığımız somut gerçeğin sorumlııluğunıı taşıdığımı bclirtmek istedim. Estetik açı ise şiirimin diliylc, biçim serüveniyle ilgili. Eskiyi aşmak gLrektiğine; o günkü beğeniye tav olnıanın doğru olmadığına inanıyorum. Hazır duyarlılığı onaylarsanız kabul görmeniz zor olmaz ama bu bir yanılsamadır yalnızca. Eh, oldu olacak, günümüz Türk şıiri için dc bir şeyler söyle... Cîünümüz Türk sjiirini üç boyutta kavrıyorum: Kültürel boyut, ideolojik boyut ve estetik boyut. Kültürel boyutta kültürel temellenme kaygısı taşıvan bir işçilik var. Örneğin Hüseyin Ferhad CUMHURİYET KİTAP SAYI 506 renmeye gelmiş olan o çocuklara, daha ilk gün, Heinrich Böll'den, onun "îrlanda Güncesi"nden, Dublin'in yağmurlarından, Limcrick'Ln papazlarından söz edemezdim. Onun için dc, bütün bunlan unuttum, başka, bambaşka bir havaya girdim. "îrlanda Güncesi"ni okuduğum için mutluyum. O anlatılan yerlere, Dublin'e, Limerick'e gidemedifiim, Îrlanda yağmurlannda ıslanamadığım içinse, üzgünüm. Böyle diyorum ama, bir yandan da, aklıma bir başka yazann, Alrnan Heinrich Böll'den çok önce, ta 17. yüzyılda, 16451696 yıllan arasında yaşamış olan ünlü Fransız yazar La Bruyere in şu satırlan var: Küçücük bir kente yaklaşmaktayım, onu yükseklerden seyrediyorum: Kentçik, tam bayınn ortasında; ırmak onun sınır duvarlannı yalıyor; sonra da, güzel bir çayıra dökülüyor; sık bir orman da, onu soğuk rüzgârlardan, poyrazdan koruyor. Onu, öylesine güzel Dİr günışığı altında seyrediyorum ki, kulelerini, kılise çanlarını bile görüyorum; yamacın üzerinde sanki bir tablo gibi. Kendi kendime heyecanla: "Böylesine güzel bir yerde, böyle bir gök altında yaşamak ne hoş!" dıliyorum. Kente iniyorum; iki gece büe kalamadan, oradakiler gibi, hemen kaçmak istiyorum. (La Bruyere, Karakterler, Çeviren: Bedia Kösemihal, Sosyal Yayınıar, lstanbul, 1998, ss. 105106) Belki dc, daha doğrusu, büyük bir olasılıkla, benim de Limerick kenti ile ilişkim böyle olacaktı. En iyisi, kitantan, Böll'ün kitabından dışarı çıkmamak, bütün tatları orada aramak, orada bulmak. • Îrlanda Güncesı/Heinrkb Böll/ Çevi ren Mknur Özdemır / Can Yayınlan/ Utanbul, l999./146s. Orta Asya ve Türklük gibi kavramları kurcalıyor. Ahmet Erhan ise bu örneğin Akdeniz boyutu. Sunay Akın, Akgün Akova, popüler kültürü şiire taşıyan isimler... İdeolojik ölçütlcrlc yaklaşabilcceğimiz örnekler ise görevci bir şiir anlayışıyla yüklü. însancıl ve Evrensel Kültür dergileri çevrelerindeki üretim ise bu örneklerle dolu. Estetik boyutta şiiri uğraş kılanlar ise Ludingirra dergisini esas almış. Sonııçta şiiri zihne hapseden bir şiir üretiliyor diyebilirim. Neyse ki, geç miş şiirc tepkiyle yaklaşmayan, kendi yatağını aça aça ilerleyen ve tek tek yıldızlar gibi parlayan şiirler de yazılıyor. Sevgılı Salih, "Gcce Tamklıtı"na dönclim cn iyisi Na.ul bir vcda bekliyor biZP Bilirsirı, akşanı sefası yalnızca gün battıktan sonra açar, ancak bu durum onun varlığını ortadan kaldırmaz. Şiiri var eden şey imgedir kısacası. îş, karanIıkta var olan rengi, kokuyu hayata sunabilmekle ilgilidir. Kim bilir, belki de yal nızca "ııyuyan çocıığun düşünceleriyim" ben... 1 ladı bu di/.e veda dızesi olsun en iyisi... Şair bunlan söyledi işte. Ben onun yalancısiyım Ya onun, Salih Bolat'ın yalancısı kim? Aldırmayın vedasına. Gelin biz.Liriklerbölümününilk şiirindendizelcrle uğurlayalım onu. Uğurlamak mı dedim? Kim inanır! Şu dizeler sakın bir şairi karşılamak olmasın!.. Bir gün çıkıp geleeeksin / kuş cıölıklarına gömülmüş bir ağaç gibi / bekleyeceksin köşedeki üzgün duvara yaslaıup / ağzında gülümseyen bir mimoza dalı / kiiçük çanların yalancısıyım // ..her şeyi hatırlıyorum, unutmadım ki, diyeceksin / sen giderken sümbüllerin ağladığını / küçük taşlann yürüdüğünü ardınsıra / parmaklarının sınırını çızen güneşi / yaseminlerin yalancısıyım//.. • Gece Tanıkığı / Salih Bulat / Bilgı Yayınevı / 9 5 v Adam 1999 20. yüzyılın iarihi yazıldı Türkiye'de ilk kez Server Tanilli Yüzytllartn Gerçeği ve Mirast, Cttt: 6 20. Yüzyıl: Yeni Bir Dünyanın Aranışında YOzyıllaruı Ucrç<# ve Mirası 6 lill 20 Yüzytt Yeni Bir Dünyanın Arantştruia YOzydlaruı Gcrçegl ve Mirası 5 cllt 79 Yuzyil tleıiementn ÇeHftneleri YOzyıllaruı Gcrçctl vc Miruı 4 cill 18. Yüzyıl Aydınlanma ve Devrim YüzyıUann Gerçrjl ve Mlraaı .} cill 1617 Yüzyülar Kapilalizm ve Dünya Yüzyılların Gerfeftl vc Mimı 2 tilt Ortaçağ FeodaiDünya Yttzydlann Gcrçejl ve Mlruı / Lİll Hk^aft l)ttgu, Yurıan, Koma SERVfR TANIUI Yüzyılların Gerçeği ve Mirası Büyük bir yüzyıldır XX. yüzyıl; cesur ve kahraman. Okuyunuz göreceksiniz... Server Tanilli'nin bütün yapıtları Adam Yayınlan'nda Yaratıcı Aklın Sentezi Uygarlık Tarihi h'elsefeye G'iriş Uygarlık Tarlhl İslam Çagımıza Yanıt Verebillr mi? Yan Aldın Sentezi İslam Çağımıza Yanıt Venebîürmi? Devlet ve Demokrasi Fransız Devrimi'nden Portreler Voltaire ve Aydınlanma Dünyayı Degiştlren 10 Yıl Server Tanilli'ye Saygı Türkiye'de Aydınlanma Hareketı Dunü, Htıgünü, Sortınlan Nasıl Bir Eğitim İstiyoruz (bastlıvor) Nasıl Bir Demokrasi İstiyoruz (basıliyor) Osmdtıiı İmparatoriuğu ÇEVtRİLERİ ROBERT MANTRAN OsnıanL İmparatorluğu Tarihi 1: Osmmılı hnparatorlugu nun Dogıışundan XVIII. Yüzythn Sonuna Osmanlı İmparatorluğu Tarihi 2: XIX iuzyılnı Ha^lanndan Yıkthşa VOLTAİRE İ Candıd ycı da İyimserlik ADAM YAYINIARI Kuçükparmakkapı Sokak No. 17 Bcyoğlu 80060 tstanbul Tcl. (0212) 293 4 i OSOft Faks: (0212) 293 <l 0H